معرفی قطعات آبگرمکن دیواری: با 18 قطعه اصلی آشنا شوید!

یکی از کارآمدترین و مهم‌­ترین وسایلی که در خانه وجود دارد، آبگرمکن است که انواع مختلف دیواری و ایستاده، برقی و گازی دارد. اختلال در یکی از قطعات آبگرمکن دیواری ممکن است باعث ایجاد مشکل اساسی در عملکرد کلیه اجزای آن شود. در این مقاله تلاش می‌کنیم با معرفی قطعه‌های آبگرمکن دیواری، تا حدودی شما را با طرز کار آبگرمکن‌ها آشنا کنیم تا هنگام بروز مشکل، بتوانید متوجه اختلال به‌وجود آمده شوید.

معرفی قطعات آبگرمکن دیواری

آبگرمکن‌های دیواری دارای 18 قطعه اصلیهستند. در ادامه این اجزا و قطعات را به طور مفصل معرفی خواهیم کرد.

1. کلاهک تعدیل

این کلاهک از جنس ورق فولادی گالوانیزه است و محل جاگیری این قطعه، در بالاترین قسمت آبگرمکن و در بالای مبدل گرمایی است. این کلاهک با دو پیچ خودکار، بر روی صفحه پشتی دستگاه نصب می‌شود و حالتی کشویی به دستگاه می‌دهد. این جزء با دو گیره فنری به مبدل گرما وصل می‌شود. این بخش، محصولات احتراق را از بخش وسط و هوا را از بخش‌های کناری به داخل هواکش داخل آبگرمکن می‌فرستد. با حرکت این قطعه، سرعت مکش هواکش کاهش پیدا می‌کند و در عوض بازدهی آن افزایش پیدا می‌کند. کلاهک تعدیل قطعه مهمی است که وظیفه افزایش راندمان آبگرمکن دیواری را به عهده دارد. این قطعه در هدایت جریان هوا، نقش اساسی دارد و احتراق را به سمت دودکش هدایت می‌کند. کلاهک تعدیل باعث می‌شود سرعت مکش در آبگرمکن کم و زیاد شود. این حرکت سبب جلوگیری از خاموش شدن آبگرمکن می‌شود.

2. کلید حرارتی کلاهک تعدیل

این کلید حرارتی به این جهت به کلاهک تعدیل مربوط می‌شود که اگر مسیر خروجی دودکش یا هواکش آبگرمکن مسدود شود، محصولات احتراق با داخل کلاهک تعدیل برگردانده می‌شود. بعد از آن، ترموستات ایمنی را گرم می‌کند و پس از گذشت 30 ثانیه، ترموستات به کار می‌افتد و مشعل را خاموش می‌کند. این کلیدها به صورت افقی قرار می‌گیرند و به آن‌ها کلید ایمنی یا سنسور دود نیز می‌گویند. در صورتی که این سنسور دارای مشکل باشد یا به وصل نشده باشد، مشعل خاموش می‌ماند و تا برطرف نشدن مشکل خاموش می‌ماند. علت استفاده این سنسور در چند سال اخیر، افزایش استاندارد آبگرمکن‌هاست. در صورتی که دود و یا محصولات احتراق به درون فضای آبگرمکن برگردد، ممکن است افراد داخل منزل دچار خفگی و مرگ شوند. بنابراین برای جلوگیری از بروز چنین اتفاقاتی، کاربرد این قطعه تبدیل به یکی از ملزومات شده است.

3. مبدل حرارتی

مبدل در آبگرمکن دیواری باعث افزایش تبادل گرما می‌شود. این قطعه از لوله‌ یا کویل مسی و چند پره‌ تشکیل شده است. وجود این پره‌ها، سطح تبادل گرمایی را بالا می‌برد. آب با عبور از لوله‌های مسی و با کمک گرفتن از شعله‌های گرم، گرم می‌شود. این مبدل زیر کلاهک تعدیل قرار می‌گیرد و با دو گیره فنری با آن متصل می‌شود. همچنین بالای رگلاتور و لوله آب گرم نیز قرار گرفته است.

4. کلید مبدل حرارتی

این کلید به صورت عمودی قرار می‌گیرد و در واقع سنسور دمای مبدل حرارتی است. کلیدهای حرارتی کلاهک تعدیل و مبدل حرارتی به صورت مجموعه و سری بسته می‌شوند و اگر هر کدام از آن‌ها قطع شود، آبگرمکن روشن نمی‌شود.

5. صفحه پشت آبگرمکن

صفحه پشت آبگرمکن دیواری، به‌عنوان جعبه نگهدارنده آبگرمکن تلقی می‌شود؛ همچنین آبگرمکن با استفاده از این صفحه به دیوار آویزان می‌شود.

6. رگلاتور گاز

رگلاتور گاز وظیفه وارد کردن گاز را به‌عهده دارد. به‌وسیله این جزء از آبگرمکن دیواری است که مقدار اشتعال مشعل را می‌توان تنظیم کرد. علاوه‌ بر این، باز و بسته کردن مجرای گازهای مختلف درون آبگرمکن دیواری و هدایت کردن گاز به سمت شمعک و مشعل نیز به عهده همین قسمت است. رگلاتور گاز از چند جزء تشکیل شده‌است:

• بدنه
• رابط: این رابط در سمت رگلاتور آب قرار دارد. گاز شهری بعد از عبور از شیر مغناطیسی و شیر گاز، وارد این قطعه می‌شود و همچنین با گذر از مجموعه سوپاپ اصلی گاز، به چندراهه مشعل می‌رسد.
• چندراهه: این رابط در جهت رگلاتور آب قرار می‌گیرد. گاز شهری، بعد از عبور از شیر مغناطیسی و همچنین با گذر کردن از مجموعه سوپاپ اصلی گاز، به چندراهه مشعل می‌رسد.

 اگر مشعل آبگرمکن شما روشن نمی‌شود، به احتمال بسیار زیاد ناشی از روشن نشدن مشعل است که روشن شدن آن به‌عهده این قسمت است.

7. سوپاپ اصلی گاز

وظیفه این قسمت، باز و بسته کردن مسیر گاز هنگام بسته شدن آب به رابط چندراهه است. در این صورت هنگامی که آب گرم باز و بسته می‌شود، باز و بسته کردن مسیر حرکت و عبور گاز به چند راهه مشعل به عهده این قسمت است. سوپاپ گاز در قسمت میانی توخالی است و قطعه‌ای دیگر به نام میل سوپاپ در داخل آن قرار می‌گیرد. میل سوپاپ در واقع به میل سوپاپ آب متصل می‌شود. با باز و بسته شدن آب شیر، اول میل سوپاپ آب و پس از آن میل سوپاپ گاز و در انتها سوپاپ اصلی گاز باز و بسته می‌شود. سوپاپ اصلی گاز، یکی دیگر از قطعاتی که عهده‌دار بخش زیادی از مشکلات آبگرمکن است، سوپاپ اصلی گاز است.

8. رگلاتور آب

در میان قطعات آبگرمکن دیواری، این قطعه اهمیت زیادی دارد. زیرا سبب می‌شود که خروج آب و فشار خارج شدن آن، ثابت نگه داشته شوند. این تنظیم میزان به تغییرات فشار بستگی ندارد. رگلاتور چند بخش دارد:

• شیپوره: شیپوره از مسیرهای خروج آب از رگلاتور آبگرمکن دیواری است. وابسته به قطر مجرای میانی این قطعه، به‌همراه شیر تنظیم دما، تنظیم میزان آبدهی را انجام می‌دهد. در قسمت میانی این قطعه، یک مجرای استوانه‌ای جاگذاری شده است. این استوانه به شکلی است که قطر قسمت مرکزی آن، از ابتدا و انتهای آن کمتر است. باریک بودن بخش مرکزی باعث می‌شود، هنگامی که آب از بالای دیافراگم به سمت پایین سرازیر می‌شود، مکش آب آسان‌تر شود. در بدنه شیپور هم دو منفذ وجود دارد که باعث انتقال آب به لوله دیافراگم می‌شود. یکی از وظایف این منافذ این است که آب را از لوله به داخل شیر احتراق و به صورت آهسته به داخل قاب برنجی می‌ریزد. وظیفه مهم دیگری که بر عهده این منافذ است، مکش آب بالای دیافراگم از لوله به محفظه زیرین دیافراگم است.
• شیر احتراق: شیر احتراق در قسمت بالای لوله دیافراگم و بر روی قاب برنجی قرار دارد. دو منفذی که روی بدنه این جزء آبگرمکن دیواری وجود دارد، آب را از لوله دیافراگم به منفذی که در قاب برنجی وجود دارد منتقل می‌کنند. سپس آب به محفظه بالای دیافراگم وارد می‌شود و جریان برعکس می‌شود. جرم و قطر اجزای این شیر، به‌طوری است که وقتی شیر آب باز می‌شود، آب به یکباره و با فشار از بالای دیافراگم خارج نشود. درباره گاز نیز به همین‌گونه عمل می‌کند تا آبگرمکن به صورت انفجاری روشن نشود. بنابراین وظیفه اصلی این قطعه، این است که در زمان باز کردن شیر آب مانع از احتراق انفجاری مشعل آبگرمکن شود.
• سوپاپ آب
• شیر تنظیم‌کننده دما آب: این قطعه در مسیر خروج راه رگلاتور قرار می‌گیرد. روی بدنه این شیر دو سوراخ کوچک با دو قطر متفاوت قرار دارد که با توجه به محل قرارگیری آن‌ها مقابل شیر، میزان دبی آب خروجی قابل تنظیم است.
• قاب برنجی
• مغزی آب‌بندی
• ساق سوپاپ

این قطعات در تمام انواع آبگرمکن وجود دارد.

9. شیر پروانه‌ای

این شیر قطعه‌ای است که وظیفه محدود کردن و تنظیم میزان گاز واردشده به رگلاتور گاز و رابط چندراهه را به‌عهده دارد.

10. لوله دیافراگم آبگرمکن دیواری

این لوله در واقع مسیر تخلیه آب پشت دیافراگم است. وظیفه لوله دیافراگم، پر یا خالی کردن آبی است که در پشت دیافراگم جمع شده و می‌ماند. تنها راه ارتباطی که میان بالا و پایین در محفظه دیافراگم وجود دارد، این لوله است. لوله دیافراگم با این که بسیار کوچک است، اما نقش بسیار زیادی در روشن شدن دستگاه شما دارد.

11. واشر لاستیکی دیافراگم

این واشر بخشی از مجموعه دیافراگم است که کهنگی آن ممکن است از روشن شدن آبگرمکن، جلوگیری کند. رفع این مشکل با تعویض واشر، قابل حل است.

12. کاربراتور

کابراتور آب و گاز که اهمیت زیادی در کارکرد آبگرمکن دارد، دیافراگم را در درون خود دارد. کاربراتور آب و کاربراتور گاز توسط دیافراگم و چندین قطعه دیگر به یک‌دیگر متصل می‌شوند. در نتیجه این ارتباط بین دو کاربراتور، با باز شدن شیر آب گرم مصرفی در خانه، آبگرمکن هم به صورت اتوماتیک روشن می‌شود.

13. شیر مغناطیسی

یکی از قطعات آبگرمکن دیواری، شیر مغناطیسی است که استفاده آن مربوط به باز و بسته کردن مسیر عبور گاز به سمت مجموعه پیلوت و مشعل است. علاوه ‌بر این، اگر سمعک خاموش شود، مسیر گاز را می‌بندد. شیر مغناطیسی، عامل بازکننده مسیر، آهنربایی است.

14. سنسور جوش

کار سنسور جوش در دستگاه آبگرمکن را نادیده نگیرید؛ زیرا این قطعه برای هشدار آب جوش بر روی دستگاه شما نصب می‌شود. سنسور جوش قطعه کوچکی است که معمولاً در قسمت سمت چپ بالای آبگرمکن قرار می‌گیرد. این جزء، به دو رشته سیم متصل شده‌است که اگر بسوزد، شمعک آبگرمکن روشن نخواهد شد. به همین علت، حذف این قطعه خطرناک است.

15. ترموکوپل

هنگامی‌که دو فلز غیر هم‌جنس، به شکل خاصی کنار هم قرار بگیرند و به هم وصل شوند، ترموکوپل ایجاد می‌شود. محل اتصال این دو فلز غیر هم‌جنس، توسط یک شعله گرم می‌شود و ولتاژی تولید می‌شود که سیم‌پیچ را تحریک می‌کند تا شیر مغناطیسی را باز کند. مسیر عبور گاز در آبگرمکن فقط تا زمانی باز است که شعله روشن بوده و شیر مغناطیسی باز باشد و با خاموش شدن شعله، جریان برق نیز سریعاً پس از آن قطع می‌شود. به دنبال آن، نیروی کشسانی فنر، مسیر گاز را می‌بندد.

16. شعله پخش‌کن

وظیفه شعله پخش‌کن، هدایت گاز به سمت نازل‌هاست. این گاز توسط نازل، در دهانه پیلوت قرار می‌گیرد. پس از آن از دو شاخه شمعک خارج می‌شود.

17. الکترود جرقه زن

کاربرد این قطعه در میان قطعات آبگرمکن دیواری، جرقه زدن و روشن کردن شعله اصلی آبگرمکن دیواری است. بدنه این جزء آبگرمکن، چینی است و میله پرتاب الکترون، در درون آن قرار دارد. توجه کنید که لرزش و ترک‌خوردگی این قطعه، نشانه زمان تعویض است. اگر این قطعه تعویض نشود ممکن است باعث ایجاد اتصالی شود زیرا الکترون‌ها به جای مشعل روی بدنه پرتاب می‌شوند.

18. الکترود سنسور

الکترود سنسور یا حسگر، یکی دیگر از الکترودها و قطعات آبگرمکن‌های دیواری است.  تنها تفاوتی که با الکترود جرقه زن دارد در طول الکترود آن است. زیرا در الکترود سنسور، بخشی که روی شعله اصلی آبگرمکن قرار می‌گیرد، بلندتر از طول الکترود جرقه زن است.

سوالات متداول

آیا ساختار آبگرمکن دیواری و قطعات معرفی‌شده در این مقاله، در تمام آبگرمکن‌ها یکسان است؟

معمولاً تمام آبگرمکن‌ها ساختار یکسانی دارند و این مقاله برای تمام آبگرمکن‌ها یکسان است. اگر هم تفاوتی وجود داشته باشد بسیار جزئی است و در ساختار کلی، تفاوتی ندارد.

آیا رگلاتور آب و گاز در آبگرمکن‌های بدون شمعک و شمعک‌دار یکسان است؟

رگلاتور آب در آبگرمکن‌های بدون شمعک، مشابه آبگرمکن‌های شمعک دار است. اما رگلاتور گاز در آبگرمکن‌های بدون شمعک، با آبگرمکن‌های شمعک‌دار متفاوت است. رگلاتور گاز در این آبگرمکن‌ها به شکلی است که بخش اول شامل ورودی گاز، شیر گاز و شیر برقی و بخش دوم نیز شامل یک سه راهی است که به رگلاتور آب، بدنه بخش اول و مشعل آبگرمکن متصل می‌شود.