آیا می‌دانستید در بعضی از موارد هوا خوردن ریشه گیاه، منتهی به نابودی گیاه می‌شود؟ زمانی که شما از گیاهان خود در بستر گلدان نگهداری کنید، یک فضای ثابت جهت رشد گیاه در اختیار آن قرار دارد. به همین دلیل پس از به بلوغ رسیدن گیاه و رشد کامل ریشه، گلدان قدیمی احتمالا فضای کافی برای رشد آن را تامین نخواهد کرد. در این شرایط باید با تعویض گلدان قدیمی با یک گلدان بزرگتر، فضای لازم را در اختیار گیاه بگذارید.
جابه‌جایی گیاه در زمان تعویض گلدان به صورت بالقوه برای گیاه خطرناک است و شما باید در این روند به برخی از نکات مهم توجه زیادی داشته باشید. در غیر این صورت هوا خوردن ریشه گیاه در بعضی از موارد به سلامت آن لطمه زده و ممکن است گیاه شما بر اثر این مشکل از بین برود.
در این مقاله از مجله آچاره در راستای جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی و شوکه شدن گیاه بر اثر تعویض گلدان، نکات مهم این روند را مرور خواهیم کرد. پیشنهاد می‌کنیم تا انتها با ما همراه باشید.
هوا خوردن ریشه گیاه و شوکه شدن آن بر اثر جابه‌جایی (تعویض گلدان)
زمانی که گیاه در شرایطی استرس‌زا قرار داشته باشد، اصطلاحا شوکه شده و به سلامت آن آسیب وارد می‌شود. تغییر بستر قرارگیری گیاه مهم‌ترین روندی است که می‌تواند به شوکه شدن گیاه منتهی شود زیرا در این روند علاوه بر تغییر بستری که گیاه به آن عادت دارد، ریشه آن نیز در معرض خطرات احتمالی مختلفی قرار می‌گیرد. به عنوان مثال در بعضی از موارد هوا خوردن ریشه گیاه و یا وارد شدن ضربه به آن در طول تعویض گلدان، به مرور زمان باعث از بین رفتن گیاه می‌شود.
به‌همین دلیل شما باید قبل از هر گونه اقدامی در این جهت، ابتدا با نکات مهم این روند آشنا شده و سپس تلاش خود را برای جلوگیری از شوکه شدن گیاه بکنید. به این منظور ابتدا دلایل و علائم شوکه شدن گیاه را به طور خلاصه مرور کرده و سپس به بررسی نکات مهمی که در روند جابه‌جا کردن گیاه باید مورد توجه قرار بگیرند، خواهیم پرداخت.
دلایل شوکه شدن گیاه
همان‌طور که اشاره کردیم، شرایط استرس‌زا می‌تواند باعث شوکه شدن گیاه شما شود. اما چه عواملی به بروز این مشکل منجر می‌شوند؟ در طول روند جابه‌جایی، گیاه شما شرایطی غیرمعمولی را تجربه می‌کند و این عامل به خودی خود می‌تواند به سلامت گیاه آسیب وارد کند. با این وجود عوامل دیگری نیز می‌توانند احتمال بروز این مشکل را افزایش دهند. در این قسمت از این عوامل نام خواهیم برد:
1. هوا خوردن ریشه گیاه و آسیب دیدن آن
ریشه را می‌توان حساس‌ترین بخش گیاه در نظر گرفت زیرا کوچک‌ترین آسیبی به این قسمت می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری را به گیاه وارد کند. در بیشتر اوقات این آسیب دائمی نبوده و شما با مراقبت از گیاه می‌توانید سلامت آن را بازیابی کنید اما در بعضی از موارد بسته به مقیاس آسیب‌دیدگی ریشه، ممکن است گیاه از بین برود.
به طور معمول ریشه اکثر گیاهان را می‌توان حداکثر تا 24 ساعت بیرون از گلدان و در معرض هوا قرار داد. این زمان با در نظر گرفتن برخی از تدابیر قابل افزایش است ولی آچاره این اقدام را به شما پیشنهاد نمی‌دهد. سعی کنید که قبل از جابه‌جا کردن گیاه، گلدان جدید را آماده کرده و گیاه را در سریع‌ترین زمان ممکن به آن انتقال دهید. با این وجود اگر شرایط برای کاشت مجدد گیاه فراهم نبود، ریشه آن را در یک کاغذ مرطوب بپیچانید تا شوک کمتری به گیاه وارد شود. همچنین تا حد ممکن از تعویض گلدان و جابه‌جایی گیاهانی که نام می‌بریم، خودداری کنید.
- گیاهانی که از لحاظ سلامتی در شرایط مناسبی قرار ندارند.
- گیاهانی که دارای ریشه بسیار حساسی هستند.
- گیاهانی که هنوز به بلوغ نرسیده و حالت جوانه دارند.
در بخش‌های بعد به همه نکاتی که باید در روند تعویض گلدان به آن‌ها توجه کنید، اشاره خواهیم کرد. شما با استفاده از این نکات می‌توانید خطرات احتمالی هوا خوردن ریشه گیاه و شوکه شدن آن را به حداقل برسانید.
2. تغییر ترکیب و (PH) خاک
توجه داشته باشید که خاک گلدان جدید باید با توجه به خاک قبلی گیاه انتخاب شده و ترکیبات آن نباید به صورت ناگهانی تغییر کند. هر خاک دارای یک (PH) مشخص بوده و میزان اسیدی بودن آن‌ها نسبت به یکدیگر متفاوت است. در نتیجه هنگام تعویض گلدان نباید ترکیب و (PH) خاک آن را به‌صورت ناگهانی تغییر دهیم. در غیر این صورت احتمالا گیاه پژمرده شده و به مرور زمان از بین می‌رود.
محاسبه رایگان هزینه نگهداری از گیاهان آپارتمانی!
3. آبرسانی غیرصحیح
اگر قصد جابه‌جایی و تغییر گلدان گیاه خود را دارید، باید مدتی قبل از آغاز و کمی بعد از اتمام این روند، به خاک و در نتیجه ریشه گیاه آبرسانی کرده و آن را مرطوب کنید. رطوبت از استرس گیاه در این شرایط کاسته و احتمال بروز مشکلات مرتبط را کاهش می‌دهد. البته اگر گیاه شما از مشکل پوسیدگی ریشه به دلیل آبرسانی بیش از حد رنج می‌برد، نیازی به مرطوب کردن خاک و ریشه آن در این روند نیست.
علائم شوکه شدن گیاه
بروز این مشکل در گیاه می‌تواند خود را با علائم مختلفی نشان دهد. در این بخش از این علائم نام خواهیم برد:
- رایج‌ترین علامت شوکه شدن گیاه بر اثر جابه‌جایی را می‌توان پژمرده شدن برگ‌های گیاه دانست. زرد شدن برگ‌های گیاه در مدت زمان کمی بعد از تعویض گلدان، نشانه شوکه شدن آن است. در نتیجه در این شرایط باید اقدامات لازم را درنظر بگیرید. البته بعضا ممکن است گیاه شوکه شدن خود را با پیچیده و لوله شدن برگ‌ها به نمایش بگذارد. بنابراین این نکته را نیز نادیده نگیرید.
- یکی دیگر از این علائم، کاهش رشد گیاه است. اگر پس از تعویض گلدان، نرخ رشد گیاه شما کاهش پیدا کند، احتمالا گیاه شما در این روند شوکه شده است. در برخی از موارد رشد گیاه کاملا متوقف شده و در مراحل بعد گیاه به مرور از بین خواهد رفت.
به صورت کلی مدت زمانی که شوک در گیاه باقی خواهد ماند به‌طور مستقیم به مقیاس شوک و آسیب‌دیدگی گیاه وابسته است. معمولا گیاهان پس از گذشت 1 هفته از زمان تعویض گلدان می‌توانند سلامت خود را بازیابی کنند اما در این شرایط احتمال از بین رفتن گیاه بر اثر بزرگ بودن مقیاس آسیب‌دیدگی نیز وجود خواهد داشت.
مراحل روند تعویض گلدان گیاه و نکات مهم آن
به منظور کاهش خطرات احتمالی بر اثر جابه‌جایی و هوا خوردن ریشه گیاه، باید به برخی از نکات در این روند توجه داشته باشید. با مطالعه نکاتی که در این بخش ذکر می‌کنیم، می‌توانید گلدان گیاه خود را با اطمینان خاطر بیشتری تعویض کنید. مراحل تعویض گلدان گیاه و نکات مهم آن عبارتند از:
- در اولین قدم با نیازها و علایق گیاه خود کمی بیشتر آشنا شوید. با افزایش اطلاعات خود نسبت به گیاه، شما می‌توانید خطرات جابه‌جایی و تعویض آن را به حداقل برسانید زیرا هر گیاه دارای نیازهای منحصربه‌فرد خود بوده و با در نظر گرفتن این نیازها استرس کمتری به گیاه وارد خواهد شد.
- اگر گیاه شما از لحاظ سلامتی در شرایط قابل قبولی قرار ندارد، روند تعویض گلدان را تا اطلاع ثانوی به تاخیر بیاندازید. گیاهان در این شرایط آسیب‌پذیرتر هستند در نتیجه احتمال شوکه شدن آن‌ها در این روند به شدت افزایش پیدا می‌کند.
- مدتی قبل از جابه‌جایی گیاه کمی به آن کود بدهید. البته در استفاده از کود زیاده‌روی نکنید، در غیر این صورت ممکن است این عامل باعث آسیب دیدن گیاه شما شود.
- خاک گلدان جدید را آماده کرده و از نبود آفت و … در آن اطمینان حاصل کنید. همچنین فراموش نکنید که ترکیبات و (PH) خاک جدید نسبت به خاک قبلی گیاه تفاوت چندانی نداشته باشد.
- در این مرحله باید تمام ابزارآلات و لوازمی که در این روند به آن‌ها نیاز دارید را آماده کنید. انجام این کار به شما کمک خواهد کرد تا جابه‌جایی گیاه را در کوتاه‌ترین زمان ممکن به انجام برسانید.
- بهترین زمان برای تعویض گلدان گیاهان فصل بهار است اما اگر در فصلی غیر از بهار قصد تعویض گلدان گیاه را دارید بهتر است این روند را صبح زود و یا هنگام غروب آفتاب به انجام برسانید.
- قبل از خارج کردن گیاه، کمی خاک درون گلدان جدید ریخته و زهکشی آن را نیز بررسی کنید. همچنین مرطوب کردن خاک گلدان را مدتی قبل از خارج کردن گیاه، فراموش نکنید.
- به هیچ عنوان برای خارج کردن گیاه، آن را از قسمت ساقه و بدنه نگیرید. در این جهت ابتدا با یک چاقو ارتباط خاک با گلدان را از اطراف تضعیف کنید. سپس گلدان را به بغل بخوابانید و گیاه را به آرامی از آن خارج کنید. در قدم بعد گلدان را از سمت توپ ریشه گرفته و بدون آسیب وارد کردن به ریشه، گیاه را جابه‌جا کنید. در این مرحله تلاش کنید که هیچ گونه ضربه‌ای به ریشه و … وارد نشده و از حرکت ناگهانی دست خود بپرهیزید.
- توجه داشته باشید هنگامی که گیاه از گلدان قبلی خارج شد، ریشه آن به هیچ عنوان نباید در معرض تابش نور مستقیم خورشید قرار بگیرد. اگر گیاه شما دارای ریشه بسیار حساسی نیست و ریشه آن دچار گره‌خوردگی شده است، به آرامی و با دست این گره‌ها را باز کنید. در غیر این صورت، تا حد ممکن با این قسمت هیچ تماسی نداشته باشید.
- حالا گیاه را به آرامی وارد گلدان جدید کرده و اطراف آن را با خاک پر کنید. در این مرحله فشار زیادی به ریشه و ساقه وارد نکنید. سطح خاک گلدان جدید را با توجه به میزان خاک گلدان قبلی تنظیم کنید و سطح خاک را افزایش یا کاهش ندهید.
- در نهایت بلافاصله بعد از اتمام کاشت گیاه، گلدان جدید را کاملا آبیاری کرده و خاک آن را مرطوب کنید.
مراقبت و نگهداری از گیاهان آپارتمانی با تیم آچاره
با پشت سر گذاشتن این مراحل و توجه به نکات ذکر شده، شما می‌توانید گلدان گیاه خود را تعویض کرده و از شوکه شدن آن تا حد امکان پیشگیری کنید. اما توجه به این نکات کافی نبوده و شما باید بعد از تعویض گلدان، برخی از نکات دیگر را نیز مدنظر داشته باشید.
- در فاصله بین تعویض گلدان قدیمی گیاه با گلدان جدید، گیاه نباید در هیچ صورتی نوسانات شدید دمایی را تجربه کند. در صورت تغییر زیاد دمای محیط، احتمال شوکه شدن گیاه به صورت جدی افزایش پیدا می‌کند.
- اگر گیاه شما قبلا در محیطی با نور کم قرار داشته است، نباید پس از تعویض گلدان آن را در یک محیط بسیار پر نور قرار دهید. در این شرایط میزان نور را به مرور افزایش داده تا از شوکه شدن گیاه پیشگیری شود. این قاعده برای رطوبت خاک گیاه نیز صدق کرده و میزان این رطوبت نیز نباید پس از جابه‌جایی گیاه تغییر زیادی پیدا کند. این تغییرات را نیز به صورت مرحله‌ای و به مرور زمان اعمال کنید.
- به گیاه خود پس از تعویض گلدان آن تا چند هفته کود ندهید. در این شرایط، استفاده از کود می‌تواند گیاه را در وضعیت نامناسب‌تری قرار دهد در نتیجه این روند را تا اطلاع ثانوی به تاخیر بیاندازید.
در این مقاله از مجله آچاره تلاش کردیم که با مرور مشکلات ناشی از هوا خوردن ریشه گیاه، به شما در روند جابه‌جایی و جلوگیری از شوکه شدن گیاه کمک کنیم. فراموش نکنید که قبل از هر گونه اقدامی ابتدا کمی بیشتر با گیاه خود آشنا شوید. مطلع شدن از نیازهای گیاه می‌تواند احتمال بروز مشکلات احتمالی را به حداقل برساند. همچنین شما می‌توانید سوالات خود را در بخش نظرات با ما در میان گذاشته و پاسخ آن را در زمانی کوتاه از کارشناسان مجرب آچاره دریافت کنید. امیدوارم که از مطالعه این مطلب بهره برده باشید.
نظافت منزل و نگهداری از گیاهان آپارتمانی
نگهداری از گیاهان آپارتمانی ممکن است به‌صورت ناخواسته نظم منزل را بهم بریزد چون ممکن است همراه با تعویض گلدان و ریختن کود و برگ گیاهان روی زمین انجام شود. در این شرایط می‌توانید از خدمات نظافت منزل آچاره بهره ببرید و در کمترین زمان هم خانه‌ای تمیز و هم گلدان‌های سالمی داشته باشید.
گیاه بنت قنسول من کاملا سالم و شاداب بود حتی جوانه های برگ جدید زده بود. یکی از اطرافیان گفت وقتشه خاکش رو عوض کنی. خودم هم از اینترنت خواندم که نوشته بود اواسط اردیبهشت وقت جابجایی گلدانی آن است. اوایل خرداد بود که خاکش را عوض کردیم در کمتر از یک روز پژمرده شد و بکلی خشک شد و از بین رفت! حالا نمیدانم علت بد عوض کردن یا دادن کود توسط گلخانه دار بود با گیاه من ریشه حساسی داشت.
سلام موقع تعویض خاک شفلرا خاک ریشه ها رو کاملا از ریشه جدا کردم ،ساقه ها ریشه هاش بهم چسبیده بود جداشون کردم..الان بعد ده روز ساقه ها شل و کم حال شدند..اما برگ ها سبز هستن….آیا گل میخاد خشک بشه؟؟
سلام وقتتون بخیر اول کود هیومیک به گیاه بدین بعد چند روز با قارچ کش ابیاری کنید و قارچ کشی یک هفته تکرار کنید و فضای مرطوب برای گیاه فراهم کنید/ نباید تو این فصل تعویض خاک انجام می شده.