سیم کشی کولر گازی
سیم کشی کولر گازی یکی از مهم ترین مباحثی است که قبل از نصب کولز گازی باید به آن توجه نمود. در صورتی که سیم کشی به صورت صحیحی انجام نپذیرد، عواقب گسترده‌ای از جمله آتش سوزی، سوختن کندانسور و مسائلی این چنینی را در بر دارد. بنابراین قبل از آنکه تصمیم به نصب کولر گازی خود نمایید، باید با چگونگی سیم کشی صحیح کولرگازی آشنا باشید.
تهویه مطبوع چیست ؟
عمل تهویه مطبوع عبارت است از انجام عملیاتی روی هوا تا بتوانیم شرایط هوای محل مورد نظـر را برای زیستن، کارکردن یا عملیات صنعتی راحت و مناسب کنیم. ایـن شرایط عبارتنـد از کنترل درجه حرارت، رطوبت و حرکت هوا بطور همزمان که طبق روش معینی بطور اتوماتیک ثابت بماند یا تغییر کند.
در تهویه مطبوع باید عوامل مختلف هوا را تنظیم و ثابت کرد که اهم آنها عبارتند از درجه حرارت، رطوبت هوا، سرعت وزش هوا، صاف کردن هوا از گرد و غبار و از بین بردن باکتری‌ها و ویروس‌های موجود در آن می‌باشد.
همانطور که می‌دانید بدن انسان در اثر انرژی که با خوردن مواد غذایی و با صرف اکسیژنی کـه از هوا تنفس می‌کنیم، بدست می‌آورد، قادر به ادامه حیات می‌باشد. این صـرف انـرژی باعـث تولیـد حرارت در بدن می‌شود که این حرارت حدود 37 درجه سانتی گراد در حالت کار عادی بدن است.
به منظور ثابت نگهداشتن این درجه حرارت باید مقداری از انرژی که در اثر اصطکاک در بدن بوجود می‌آید دفع شود و براساس تجربه ثابت شده که وقتی فعالیت انسان بطور عادی است، درجه حرارت محیط باید کمتر از 18 درجه سانتیگراد و با رطوبت نسبی حدود 40%تا 60%باشد تـا یـک محـیط ایده‌آل برای او فراهم شود.
کلمه تبرید به معنای سرما می‌باشد یعنی از بین بردن یا عدم گرما را سرما می‌نامیم .اصولا انتقال گرما از محیط گرمتر به محیط سردتر بصورت طبیعی و خودبخود صورت می‌پذیرد. اما انتقال گرما از محیط سرد به محیط گرم ( عمل سرما ساز ) می‌بایستی از طریق مکانیکی صورت پذیرد. تبرید مراحلی است که طی آن، دمای فضایی مشخص یا یک جسم، به پایین‌تر از دمای محیط اطراف می‌رسد. یا به عبارت دیگر: جذب حرارت از فضای مشخص و دفع آن حرارت به محیط خارج را تبرید می‌گویند.
طی چند سال اخیر کولرهای گازی دو تکه (اسپلیت یونیت) به عنوان یک وسیله خنک کننده و تکنولوژی نوین مطرح شده‌اند و کاربرد آنها گسترش یافته است. این دستگاه خنک کننده، توان گرمایش را نیز داشته و می‌توان آن را جایگزین تاسیسات مرکزی چون دیگ بخار، چیلر ابزوربشن، برج خنک کننده، پمپ‌ها و تجهیزات وابسته کرد.
رویکرد روزافزون به کولرگازی دو تکه (اسپیلیت یونیت) و امکان جایگزینی آن به جای سیستم‌های مرکزی از طریق بررسی جوانب فنی و اقتصادی، باعث رشد چشمگیر استفاده از این سیستم گردیده و توجه شماری از صاحبان و مجریان ساختمان‌های نسبتاً بزرگ را به خود جلب نموده است.
انتخاب سیم و کابل مناسب برای سیم کشی کولر گازی
قبل از آنکه شما بخواهید سیم یا کابلی برای کولر گازی خود خریداری کنید، باید بدانید که کولر گازی شما چه توان مصرفی دارد و براساس توان مصرفی آن سایز سیم یا کابل خود را تهیه کنید.
معمولاً بر روی پلاک کولر گازی ها مقدار ظرفیت سرمایشی و گرمایشی آنها به وات نوشته شده است. که اگر این مقدار را بر ۳.۵ تقسیم و بر ۱۲ ضرب کنیم یک مقدار به دست می‌آید که به آن BTU یا British Therminul Unit گفته می‌شود (البته با اندکی اختلاف) . شاید مقدار BTU را مستقیماً هم روی پلاک کولر گازی نوشته باشند.
بطور مثال:
فرض کنید ظرفیت سرمایشی یک کولر گازی ۷۰۰۰ وات باشد. اگر ما این مقدار را بر ۳.۵ تقسیم و آنگاه بر ۱۲ ضرب کنیم، به عدد ۲۴۰۰۰ می‌رسیم که این کولر گازی در بازار به ۲۴ هزار معروف است که منظور همان مقدار BTU آن است. بعد از این که مقدار BTU کولر گازی مشخص شد آن را بر ۲۰۰۰ تقسیم کنید. عدد به دست آمده مقدار جریان مصرفی آن کولر گازی بر حسب آمپر است. پس یک کولر گازی ۲۴ هزار حدوداً ۱۲ آمپر جریان می‌کشد.
البته این اعداد روی پلاک بیشتر کولرهای گازی نوشته شده است و نیازی به محاسبه به روش بالا نیست.
در زیر جدول مقدار آمپر مجاز برای سیم و کابل‌های مسی را برای شما آورده ایم :
| مقطع سیم برحسب میلی متر مربع | حداکثر آمپر مجاز برای سیم | حداکثر آمپر مجاز برای کابل با روکش PVC |
| سیم 1.5 | 10 آمپر | 15 آمپر |
| سیم 2.5 | 15 آمپر | 20 آمپر |
| سیم 4 | 20 آمپر | 25 آمپر |
| سیم 6 | 25 آمپر | 35 آمپر |
| سیم 10 | 35 آمپر | 50 آمپر |
در نظر داشته باشید که سیم آلومینیومی60 درصد ضعیف‌تر از سیم‌های مسی می‌باشند.
براساس جدول بالا و اعداد به دست آمده، امکان دارد احساس کنید که یک سیم با مقطع 1.5 می‌تواند مناسب کولرگازی 24 هزار باشد. اما اینگونه نیست!
فاصله بین کولرگازی و منبع برق، تکه تکه شدن و چسب‌کاری سیم‌ها باعث افت توان سیم در کشیدن جریان می‌شود. کولرهای گازی در هنگام استارت خوردن حدود 1.5 برابر توان مصرفی عادی خود جریان برق را می‌کشند. با در نظر گرفتن این مسائل همیشه باید سایز انتخابی سیم و کابل خود را دو سایز بالاتر انتخاب کنید.
محاسبه رایگان هزینه نصب و تعمیر کولر گازی!
سیم یا کابل؟
نکته دیگری که باید در مورد سیم کشی کولرگازی در نظر داشت این است که هیچگاه از سیم‌های تک رشته‌ای برای سیم کشی کولر گازی استفاده نکنید. جنس PVC که بر روی کابل‌های کشیده می‌شود باعث عایق شدن سیم شده و همچنین از افت ولتاژ سیم شما جلوگیری می‌کند.
انتخاب فیوز مناسب کولر گازی
بعد از آنکه شما کابل مناسب کولرگازی خود را انتخاب کردید، باید برای کولر گازی خود فیوز مناسبی نیز تهیه نمایید. براساس توضیحات محاسباتی که برای آمپرکشی هر کولرگازی در بالا گفته شد، شما می‌توانید فیوز مناسب خود را انتخاب کنید.
دقت نمایید که برندهای معتبر آمپر صحیح را بر روی فیوز خود می‌نویسند ولی برندهای متفرقه معمولاً بسیار ضعیف‌تر از آمپر درج شده می‌باشند. از آنجایی که اتصال برق بر روی سلامت کولرگازی و برد آن تاثیر مستقیمی‌دارد، با یک مقدار هزینه بیشتر فیوز مناسبی را تهیه فرمایید.
لوازم دیگری که برای سیم کشی کولر گازی مورد نیاز است:
لوازم پیشنهادی برای شروع کار به جز کابلی که براساس جداول بالا به دست آورده‌اید، شامل موارد زیر می‌شود :
- سیم لخت کن یا سیم چین برای جدا کردن عایق از سیم‌های مسی
- وایرشو برای اتصال سیم‌ها به یکدیگر
- وارنیش جهت گذاشتن در محل اتصال سیم‌ها
- چسب برق جهت سفت کردن و عایق کاری محل اتصال سیم‌ها
مراحل سیم کشی کولر گازی مرحله به مرحله
مرحله اول – جدا کردن عایق کابل
در این مرحله نیاز است که شما عایق کابل را با کمک یک سیم چین یا سیم لخت کن از سیم‌های داخل آن جدا کنید. این مرحله اگرچه ساده به نظر می‌رسد اما قواعد خاص خود را دارد.
مرحله دوم – تنظیم اندازه سیم‌های داخل کابل
در نقشه سیم کشی کولر گازی آمده است که در کابل اصلی سیم اول به عنوان بلندترین سیم به طول 100 میلی متر در نظر گرفته شود و سیم‌های بعدی به اندازه 20 میلی متر کوتاه‌تر از سیم بالایی در نظر گرفته شوند و به طور برعکس، در کابل دوم، سیم اول به عنوان کوتاه‌ترین سیم به طول 40 میلیمتر در نظر گرفته می‌شود و سیم‌های بعدی به اندازه 20 میلی متر بلندتر از سیم بالایی در نظر گرفته می‌شوند.
مرحله سوم – لخت کردن سیم‌های داخل کابل
سیم‌ها قبل از اتصال به یکدیگر باید به کمک یک سیم چین لخت بشوند. برای اینکه بخواهید اینکار را انجام دهید، عایق هر یک از سیم‌ها را به اندازه 20 میلیمتر از سر سیم‌ها جداسازی نمایید. حتماً دقت کنید که در هنگام لخت کردن سیم، به خود سیم صدمه‌ای وارد ننمایید، به دلیل اینکه کم شدن رشته‌های اتصال باعث افت ولتاژ می‌شود.
ثبت رایگان درخواست تعمیر کولر گازی
مرحله چهارم – اتصال وایرشو و وارنیش
وایرشو و وارنیش را وارد یکی از سیم‌های لخت شده قرار دهید تا بعد از اتصال آنها به یکدیگر بتوانید آن را در محل اتصال محکم نمایید.
مرحله پنجم – اتصال سیم‌ها به یکدیگر
سیم‌های لخت شده هر کابل با سطح مقطع 15 میلیمتر به یکدیگر به صورت کاملاً محکمی‌متصل می‌شوند.
مرحله ششم – قرار دادن وایرشو بر روی محل اتصال سیم‌ها
وایرشوها را بر روی محل اتصال سیم‌ها قرار دهید و جای آنها را سفت نمایید
مرحله هفتم – قرار دادن وارنیش بر روی وایرشو
وارنیش‌ها را بر روی وایرشوها قرار می‌دهند تا امکان اتصالی، جدا شدن و مواردی از این قبیل به حداقل برسد.
مرحله هشتم – سفت کردن محل اتصال با چسب برق
با کمک یک چسب برق محل اتصال را کاملاً سفت نمایید.
نکات مهم در هنگام نصب برق و سیم کشی کولر گازی
در نظر داشته باشید که هر کولر گازی براساس برند یا نحوه کارکرد سیم کشی متفاوتی دارد. برخی از کولرگازی ها تغذیه برق آنها از پنل داخلی بوده و برخی دیگر از پنل خارجی تغذیه برق می‌نمایند. براساس این مسئله شما باید دقت داشته باشید که اشتباهاً سیم کشی کولرگازی خود را انجام ندهید.
معمولاً داخل باکس‌های کولرگازی نقشه برق کشی آن موجود است، اگر این چنین نبود می‌توانید نقشه آن را به صورت آنلاین دانلود نمایید.
در اینجا نمونه‌ای از نقشه‌های کولرهای گازی را جهت سهولت کار شما قرار داده‌ایم.
کابل کشی کولر گازی
برای کابل کشی کولر گازی اسپلیت ابتدا باید یک کابل جداگانه که دارای دو و یا سه رشته سیم است، از کنتور تا کولر گازی در نظر گرفته شود. در ادامه باید به منظور لوله‌گذاری، محل جعبه فیوز تا نصب کندانسور دستگاه شیار ایجاد شود. برای لوله برق کولر گازی، می‌توان از لوله خرطومی شماره ۵ استفاده نمود.
برای انجام این کار یک لوله از جعبه فیوز یا کنتور یا محل نصب پنل خارجی دستگاه در نظر گرفته می‌شود. همچنین، یک لوله دیگر نیز به عنوان جایگزین، از کندانسور تا پنل داخلی کولر گازی لحاظ می‌گردد. پس از آن با عبور دادن کابل کولر گازی از داخل لوله‌ها، اتصال کابل با ترمینال‌های کولر و جعبه فیوز انجام می‌گیرد. در مرحله اول برای انجام سیم کشی کولر گازی، باید درب تابلو برق طراحی شده بر روی پنل داخلی باز شده و درپوش آن جدا گردد.
از طرفی برای آگاهی از مسیر درست سیم‌ها نیز باید نقشه سیم کشی کولر گازی اسپلیت را در پشت یونیت مشاهده کرد که مطابق با این نقشه برق دستگاه، سیم قهوه‌ای رنگ به ترمینال شماره یک یا L متصل می‌شود. سیم آبی رنگ موجود در کابل برق دستگاه به پایانه N یا شماره ۲ اتصال پیدا می‌کند و از سوی دیگر، سیم مشکی رنگ به پایانه شماره ۳ و سیم ارت یا زرد به زمین اتصال داده می‌شود. 
نکات مهمی که در هنگام کابل‌کشی کولر گازی باید رعایت شوند
در مورد کابل کشی کولر گازی، به منظور انجام صحیح کابل‌کشی و جلوگیری از بروز خطرات احتمالی از جمله آتش‌سوزی، حتما باید به نکاتی توجه گردد که مهم‌ترین این نکات در زیر آورده شده‌اند.
۱) یکی از نکات مهم در کابل کشی کولر گازی این است که لوله و کابل کولر گازی باید یک تکه و بدون چسب‌خوردگی باشند، در غیر اینصورت احتمال خطر آتش‌سوزی وجود خواهد داشت.
۲) اگر پس از کابل کشی کولر گازی فیوز دستگاه دائماً بالا بزند، باید با دست کابل برق لمس شود تا در مورد گرم و یا سرد بودن کابل اطلاع به دست آید.
اگر کابل برق کولر گازی حتی به مقدار بسیار کم گرم باشد، نشان‌دهنده این است که سیم‌ها ظرفیت جریان کولر را ندارند و باید از سیم با نمره بالاتر استفاده شود و در صورت سهل‌انگاری امکان آتش‌سوزی وجود دارد.
۳) اگر به اجبار از کابل برق دوتکه در کابل کشی کولر گازی استفاده شود، حتما باید سیم‌ها توسط ترمینال برق به هم وصل شوند و هرگز نباید از چسب برق استفاده شود.
۴) در زمان کابل کشی کولر گازی باید یک سیم اتصال به زمین که اصطلاحا به آن سیم ارت گفته می‌شود، از بدنه دستگاه به زمین متصل شود تا اضافه بار جریان به دستگاه آسیب نزند.
۵) در کابل کشی کولر گازی اینورتر باید توجه شود که هر یونیت برد جداگانه دارد، بنابراین باید از کابل برق شیلددار استفاده شود تا ارسال فرمان از دستگاه به شکل پالس و به‌راحتی صورت بگیرد.
۶) برق تغذیه کولر باید با کابل برق متناسب با ظرفیت دستگاه تأمین شود. بدین منظور برای کولرهای گازی با ظرفیت پایین سیم سایز ۵ و برای کولرهای گازی با ظرفیت‌های بیشتر سیم‌های سایز ۴ و ۶ مناسب هستند.
۷) تعداد رشته‌های کابل برق برای دستگاه‌های تک فاز، ۳ رشته سیم فاز، نول و ارت است.
۸) در کابل کشی کولر گازی توجه به این نکته کاملا ضروری است که سیم‌های برق کولر به‌طور کامل در داخل ترمینال‌ها قرار داده شوند، به نحوی که سیم‌ها با هم اتصال نداشته باشند و یا به راحتی از ترمینال جدا نشوند. 
۹) طریقه اتصال سیم‌های برق کولرهای گازی در برندهای مختلف ممکن است تا حدودی با هم تفاوت داشته باشد، بنابراین توصیه می‌شود که سیم‌ها بر اساس تقشه سیم‌کشی دستگاه به ترمینال‌ها متصل شوند.
۱۰) در زمینه کابل کشی کولر گازی، فیوز مینیاتوری قابل استفاده برای کولر گازی در ظرفیت‌های ۱۵، ۲۵ و ۳۰ آمپر مناسب است.
۱۱) محل قرارگیری و نصب فیوز مینیاتوری وابسته به محل ترمینال برق، در قسمت ورودی کولر گازی است و در محل نزدیک به همان یونیت که برق به آن وارد شده است، نصب می‌شود.
۱۲) چنانچه فاصله بین کنتور برق تا کولر گازی بیش از ۲۰ متر باشد، یعنی زمانی که به کابل برق با طول بیش از ۲۰ متر نیاز باشد، در چنین شرایطی باید یک نمره به سایز کابل اضافه شود. به عنوان مثال اگر سایز کابل برق کولر در حالت عادی آن ۴ است، اگر متراژ کابل بیش از ۲۰ متر شده است، باید از کابل نمره ۶ به عنوان کابل برق کولر استفاده شود.
۱۳) در زمان کابل کشی کولر گازی هرگز نباید از توجه، به داشتن مدار برق کولر گازی جداگانه برای دستگاه کوتاهی شود، در غیر اینصورت بدون شک عمر سایر لوازم برقی در ساختمان افت پیدا خواهد کرد.
۱۴) پیچ‌های اتصال‌دهنده سیم‌های برق دستگاه به ترمینال‌ها ممکن است در زمان جابه‌جایی کولر کمی شل شوند، پس حتماً باید در زمان نصب کولر دوتکه از محکم بودن این اتصالات اطمینان حاصل شود.
۱۵) قبل از اجرای کابل‌کشی حتما باید اطمینان حاصل شود که کنتور برق ساختمان می‌تواند مقدار جریان موردنیاز برای کولر را تامین کند. معمولاً مقدار آمپراژ کنتور برق ساختمان بر روی قبض برق درج می‌شود.
۱۶) در صورتی که محل نصب کولر گازی در یک محل مرطوب است، حتما باید از اتصال سیم ارت دستگاه اطمینان حاصل شود.
۱۷) در کابل کشی کولر گازی حتما باید به این نکته نیز توجه شود که سست بودن فیوز مینیاتوری می‌تواند موجب وارد شدن آسیب به ترمینال‌ها، بالا زدن فیوز، اوور لود و در نهایت موجب مصرف بیش از اندازه برق در کولر شود.
امیدواریم که از مطالعه این مقاله بهره برده باشید. اگر سوالی دارید می‌توانید از برقکاران آچاره بپرسید و پاسخ خود را در بخش نظرات دریافت کنید.
عالییی