علت تیرگی پوست دور دهان چیست + روش درمان

تجمع رنگدانه‌های تیره در پوست اطراف دهان مشکلی بسیار شایع است. اما خوشبختانه این نوع تجمع گسترده رنگ‌دانه‌ها یا پیگمنتیشن بی‌ضرر است و به صورت موضعی قابل درمان است. علت تیرگی پوست اطراف دهان چیست می‌تواند به دلایل متعددی به خصوص هایپرپیگمنتیشن ایجاد شود که ممکن است ناشی از التهاب سلول‌های پوست اطراف دهان، آسیب به پوست در اثر اشعه خورشید، سیگار کشیدن بیش از حد، مصرف الکل، کم آبی بدن و استفاده از داروهای خاص واسترس باشد. در ادامه این مقاله علت تیرگی پوست دور دهان را توضیح خواهیم داد و راه‌های مؤثری برای رفع سیاهی دور لب پیشنهاد خواهیم کرد.

دلایل تیرگی پوست دور دهان

تیره شدن پوست اطراف دهان در پزشکی هایپر ملانوز اطراف دهان (Perioral Hyper Melanosis) نامیده می‌شود. روش‌های متعددی برای درمان این بیماری پوستی وجود دارد مانند لیزرهای Nd:YAG و لایه‌برداری با مواد شیمیایی که حتما برای انجام آنها باید با متخصص مشورت شود. عوامل حذف رنگ‌دانه مانند اسید کوجیک (Kojic Acid) و اسیدهای آزلائیک (Azelaic Acids) نیز به همان اندازه مفید هستند اما استفاده از آنها بدون مشورت با متخصص توصیه نمی‌شود. موارد زیر از مهمترین دلایل تشکیل حلقه سیاه دور لب هستند.

1. اختلالات هایپرپیگمنتیشن پوست

پوست اطراف دهان ممکن است به دلیل هایپرپیگمنتیشن (Hyperpigmentation) تیره شود که علتی بسیار شایع است. هایپرپیگمنتیشن تولید بیش از حد ملانین در نواحی خاصی از پوست است که باعث تیره‌تر شدن لکه‌ها در قسمت‌هایی از پوست می‌شود. هایپرپیگمنتیشن در افراد از هر سنی و با انواع پوست بروز می‌کند. پیگمنتیشن اطراف دهان شامل لکه‌های ناشی از تابش خورشید و ملاسما (Melasma) است. ملاسما که با نام کلواسما (Chloasma) نیز شناخته می‌شود معمولاً به دلیل تغییرات هورمونی در زنان باردار بیشتر بروز می‌کند.

مواد غذایی مفید برای سلامت و زیبایی پوست

2. شرایط آب و هوایی

قرار گرفتن در معرض نور خورشید و تیره شدن پوست به دلیل سوختگی یا هر آسیب دیگری نیز می‌تواند علت تیرگی پوست دور دهان باشد. در هوای بسیار سرد، اگر لب‌ها و ناحیه اطراف آن را بیش از حد لیس بزنید، رنگ پوست تغییر کرده و تیره‌تر می‌شود.

3. بیماری و مصرف برخی از داروها

داروهای خاصی مانند داروهای ضد افسردگی تری سیکلیک وجود دارند که مصرف آن‌ها می‌تواند باعث ایجاد رنگ‌دانه تیره شود. مواد شیمیایی موجود در برخی پمادها نیز عوارض جانبی دارند و باعث ایجاد هایپرپیگمنتیشن پوستی می‌شوند. بیماری‌ آدیسون (Addison’s disease) و هموکروماتوز(Haemochromatosis) علل جدی‌تر تجمع رنگ‌دانه یا پیگمنتیشن هستند. بیماری آدیسون می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های تیره در پوست، مفاصل بدن مانند زانو و آرنج، اطراف لب‌ها و گونه‌ها، انگشتان پا و قوزک پا شود.

4. پیگمنتیشن ناشی از تروما

آسیب به پوست اطراف دهان نیز می‌تواند منجر به تغییر رنگ پوست این نواحی شود. بروز آکنه، سوختگی پوستی، جراحات یا هر نوع عفونت می‌تواند دلیل هایپرپیگمنتیشن باشد. در بیشتر موارد، آسیب‌های پوستی، رنگ‌دانه قهوه‌ای یا سیاه ناشی از کبودی‌ها، بعد از مدتی محو شده و پوست تغییر رنگ پیدا می‌کند. این عارضه با نام هایپرپیگمنتیشن پس از التهاب شناخته می‌شود.

5. کمبود ویتامین

کمبود ویتامین‌های B12 و D با تیرگی پوست دور دهان و هایپرپیگمنتیشن پوست ارتباطی مستقیم دارد. در مطالعه‌ای که در سال 2018 انجام شد، کمبود ویتامین D یکی از دلایل اصلی ملاسما در افراد شناخته شد. معمولاً اگر فرد برای مدت طولانی از نور خورشید دور باشد، ملاسما اتفاق می‌افتد.

درمان پزشکی تیرگی پوست دور دهان

دانستن علت تیرگی پوست دور دهان، درمان را بسیار آسان‌تر می‌کند. همانطور که ذکر شد تیره شدن پوست اطراف دهان در پزشکی به عنوان هایپر ملانوز اطراف دهان نامیده می‌شود. درمان‌های متعددی برای این بیماری پوستی وجود دارد که حتما باید تحت نظر پزشک انجام شود. در ادامه در مورد برخی از آنها صحبت خواهیم کرد.

1. لایه‌برداری منظم برای رفع حلقه سیاه دور لب

لایه‌برداری منظم اطراف دهان می‌تواند سلول‌های مرده را از بین ببرد و به روشن شدن پوست، کمک کند. لایه‌بردار شیمیایی باید طوری انتخاب شود که پوست را خراش ندهد و تهاجمی نباشد چون آسیب پوستی ممکن است وضعیت را بدتر کند.

2. کرم‌های روشن کننده پوست OTC

کرم‌های روشن کننده پوست می‌توانند در کاهش تیرگی پوست دور دهان مؤثر باشند. به دنبال کرم‌هایی باشید که حاوی موادی مانند گلابیدین (Glabridin)، اسید کوجیک، ویتامین C، عصاره هسته انگور، اسید آزلائیک، آربوتین (Arbutin)، کورکومین (Curcumin) یا نیاسینامید (Niacinamide) باشند. این‌ مواد باعث توقف تولید تیروزیناز (Tyrosinase) می‌شوند که برای ساختن ملانین پوست ضروری است. هرگز بدون مشورت پزشک از این پمادها استفاده نکنید چون ممکن است مناسب پوست شما نباشد و مشکل شما را دو چندان کند. حتما با یک متخصص پوست مشورت کنید. ممکن است پماد حاوی هیدروکینون (Hydroquinone) را برایتان تجویز کند. این دارو، سلول‌های سازنده رنگ‌دانه را محدود کرده و تولید تیروزیناز را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود لکه‌های تیره سریع‌تر محو شوند.

3. لیزر درمانی برای رفع تیرگی پوست دور دهان

لیزر درمانی، روشی مؤثر برای رفع سیاهی دور لب است. اگرچه لیزر تأثیر دائمی ندارد اما می‌تواند رنگ پوست را روشن‌تر کند. نتایج لیزر درمانی به مراقبت روزمره از پوست، قرار گرفتن در معرض نور خورشید و ژن‌های فرد نیز بستگی دارد. یکی از روش‌های درمانی که با عنوان درمان لیزر فراکسل شناخته می‌شود برای درمان رنگ‌دانه‌ها بکار می‌رود. این روش یک لیزر موضعی و میکروسکوپی است که باعث بازسازی الاستین و کلاژن پوست می‌شود. این روش در کاهش لکه‌های تیره پوست مؤثر است.

4. لایه‌برداری اسیدی

ممکن است متخصص پوست از سالیسیلیک اسید یا لایه‌برداری اسید گلیکولیک (Glycolic Acid Peel) برای درمان پوست تیره اطراف دهان شما استفاده کند. با این حال، این لایه‌برداری‌ها راه حل دائمی نیستند و ممکن است مشکل دوباره برگردد. این لایه‌بردارها به عمق پوست نفوذ می‌کنند تا سلول‌های آسیب دیده را ترمیم کنند. اقدامات احتیاطی پس از درمان مانند دور ماندن از آفتاب استفاده از کرم ضد آفتاب و محافظت از پوست می‌تواند اثر لایه‌برداری را طولانی‌تر کند.

روغن روشن کننده پوست

درمان‌ طبیعی رفع تیرگی پوست دور دهان

روش‌های طبیعی هم می‌توانند گزینه خوبی برای درمان تیرگی پوست اطراف دهان باشند. بیشتر این مواد طبیعی را می‌توان در تمام آشپزخانه‌ها پیدا کرد. اگر به این مواد حساسیت نداشته باشید می‌توانید از آن‌ها برای خلاص شدن از شر رنگ‌دانه‌های پوست و رفع تیرگی پوست دور دهان استفاده کنید.

اسکراب بلغور جو دوسر

با بلغور جو دوسر، تفاله گوجه‌فرنگی و روغن زیتون می‌توانید پک درمانی صورت درست کنید. این مخلوط را روی پوست خود بمالید و به آرامی با حرکات دایره‌ای ماساژ دهید. این ترکیب طبیعی، به روشن شدن پوست و حذف سلول‌های مرده پوست کمک می‌کند. همچنین در روشن شدن ناحیه اطراف لب نیز مؤثر است.

ماسک آب لیمو، عسل، خیار

آب لیمو یک درمان عالی برای روشن شدن پوست و رفع حلقه سیاه دور لب است. اسید سیتریک موجود در لیمو نواحی تیره پوست را روشن کرده و از تشدید تیرگی جلوگیری می‌کند. یک لیمو را نصف کنید و نصف آن را به مدت 10 تا 15 دقیقه روی لکه تیره اطراف لب خود بمالید. سپس صورت خود را شستشو دهید.

حتی می‌توانید کمی عسل را با آب لیمو مخلوط کنید و روی پوست تیره بمالید و بعد از مدتی صورت خود را بشویید. این روش درمانی برای کسانی که پوست خشک یا خیلی خشک دارند بسیار مؤثر است. می‌توانید خیار رنده شده به اضافه آب لیمو را نیز به عنوان ماسک صورت استفاده کنید تا لکه‌های تیره اطراف دهانتان روشن‌تر شود.

یادتان باشد اگر از آب لیمو برای روشن کردن نواحی تیره اطراف دهان استفاده می‌کنید باید این کار را در شب انجام دهید زیرا در حین استفاده از لیمو، باید از قرار گرفتن در معرض نور خورشید خودداری کنید. همیشه بعد از استفاده از لیمو، کرم مرطوب‌کننده استفاده کنید زیرا لیمو پوست را خشک می‌کند. اگر پوست حساسی دارید ابتدا لیمو را در ناحیه کوچکی استفاده کنید زیرا ممکن است باعث التهاب شود.

درمان تیرگی پوست دور دهان با سیب‌زمینی

برای از بین بردن تیرگی پوست دور دهان نصف سیب‌زمینی خام را با حرکات دایره‌ای حدود 20 دقیقه روی نواحی تیره شده ماساژ دهید. سیب‌زمینی دارای خواص سفیدکنندگی است و این درمان برای افرادی که پوست حساسی دارند ایده‌آل است.

استفاده از گیاه پاپایا

پاپایا، سرشار از ویتامین‌های A و C است و می‌توان از آن برای کاهش لکه‌های تیره اطراف دهان استفاده کرد. چند برش از پاپایای خام بردارید و با گلاب مخلوط کنید تا خمیر غلیظی به دست آید. مانند ماسک به صورت خود بمالید و بگذارید نیم ساعت بماند. سپس به آرامی با آب سرد بشویید.

آلوئه ورا برای رفع تیرگی پوست دور دهان

آلوئزین که از آلوئه‌ورا به دست می‌آید می‌تواند به روشن شدن پوست اطراف دهان کمک کند. مصرف آن به شکل کپسول ممکن است تأثیر خوبی روی زنان مبتلا به ملاسما نیز داشته باشد.

ماسک انگور فرنگی یا آملا

آملا یا انگور فرنگی به صورت خام، پودر یا مایع، فواید شگفت‌انگیزی برای پوست دارد. علاوه بر به تعویق انداختن پیری زودرس پوست و روشن شدن علائم آکنه، با کاهش رنگ‌دانه‌های پوست معجزه می‌کند. فقط کافی است آن را روی صورت خود بمالید و بگذارید خشک شود. سپس، با استفاده از پنبه آن را پاک کنید. هنگام استفاده از آن بر روی صورت حتماً چشمان خود را بسته نگه دارید.

ماسک آرد نخود

آرد نخود می‌تواند به طور مؤثری رنگ‌دانه‌های پوست را کاهش دهد. تنها کاری که باید انجام دهید این است که نصف قاشق چای‌خوری پودر زردچوبه را با ۲ قاشق چای‌خوری آرد نخود مخلوط کنید. گلاب یا شیر نیز به دلخواه خود می‌توانید اضافه کنید. این خمیر را روی ناحیه آسیب دیده پوست خود بمالید و بگذارید 10 تا 15 دقیقه بماند. پس از خشک شدن، آن را کاملاً بشویید.

درمان تیرگی پوست دور دهان با خمیر زردچوبه و گلاب

با پودر زردچوبه و گلاب، خمیر فوری درست کنید. آن را روی صورت خود مخصوصاً روی نواحی تیره اطراف دهان بمالید. این مخلوط باعث کاهش رنگ‌دانه‌ها و همچنین خطوط و چین و چروک پوست می‌شود. بگذارید 10 دقیقه بماند و با آب گرم بشویید.

اسکراب برنج و حبوبات و شیر

3 قاشق چای‌خوری برنج خام و 2 قاشق چای‌خوری آرد گندم و حبوبات را با هم مخلوط کنید. شیر را به آن اضافه کرده و مخلوط خمیری را به عنوان ماسک صورت استفاده کنید. بعد از 20 دقیقه که روی پوست‌تان خشک شد دوباره آن را خیس کرده و صورت را اسکراب کنید. سپس صورت خود را بشویید. بعد از حدود 6 هفته شاهد پوست روشن‌تری در اطراف دهان خود خواهید بود.

روغن خردل

اگر به دلیل سوختگی یا استفاده از موم داغ، لکه‌ای تیره در اطراف دهان شما ایجاد شده است، یک قاشق چای‌خوری روغن خردل را حرارت دهید تا حدی که بتوانید حرارت آن را تحمل کنید. هر روز، روی لکه‌های تیره بمالید و بگذارید چند دقیقه‌ای بماند. در عرض چند هفته، لکه‌های تیره کمرنگ خواهد شد.

جمع‌بندی

دلایل زیادی می‌تواند علت تیرگی پوست دور دهان باشند. از ملاسما در دوران بارداری گرفته تا قرار گرفتن در معرض نور خورشید، آسیب پوستی و عوارض جانبی داروها. خبر خوب این است که می‌توان این مشکل را درمان کرد و لکه‌های تیره را برای همیشه از بین برد. کافی است صبور باشید و درمان را نیمه‌کاره رها نکنید. برای محافظت از پوست در برابر آسیب‌های بیشتر حتما در طی درمان و پس از آن از پوست خود مراقبت کنید.