آفت کشها برای محافظت از محصولات کشاورزی در برابر حشرات، بیماری‌ها، علف‌های هرز و جوندگان ضروری هستند. اما اگر این مواد به‌درستی استفاده نشوند، عواقبی همچون مسمومیت را به دنبال خواهند داشت. برای مثال مسمومیت با آفت کشها بیماری است که معمولا کمتر تشخیص داده می‌شود. از این رو انجام اقدامات اولیه در صورت مسمومیت با آفت کش می‌تواند نقشی مهم در نجات جان افراد داشته باشد.
تقریباً در تمام موارد مسمومیت ناشی از آفت کشها، استفاده نادرست یا نگهداری نامناسب علت آسیب‌ها بوده است.
خطرات جدی مسمومیت ناشی از مصرف اشتباه آفت کشها بر کسی پوشیده نیست؛ بنابراین لازم دانستیم در این مقاله اقدامات اولیه در صورت مسمومیت با آفت کش را مورد بحث قرار دهیم. با ما همراه باشید تا با روش‌های درمانی در لحظات اولیه مسمومیت با آفت کش آشنا شوید.
علائم مسمومیت با آفت کشها و کمک‌های اولیه
کمک‌های اولیه تلاش ابتدایی برای کمک به قربانی است و نباید لزوم کمک‌های پزشکی نادیده گرفته شود. بنابراین اولین مرحله از اقدامات اولیه در صورت مسمومیت با آفت کش تماس با آمبولانس یا پزشک یا هر دو است.
اما اگر با فرد مسموم تنها هستید، قبل از تماس تلفنی، مطمئن شوید که قربانی نفس می‌کشد و در معرض مواد سمی قرار ندارد. در حالی که منتظر رسیدن پزشک یا آمبولانس هستید، کمک‌های اولیه را به شرح ذیل انجام دهید:
- اگر فرد بیهوش است، مشکل تنفسی یا تشنج دارد، با 115 تماس بگیرید.
- برچسب آفت کش را برای راهنمایی در مورد کمک‌های اولیه بررسی کنید.
لوازم موردنیاز برای کمک‌های اولیه
کیت کمک‌های اولیه شامل لوازم موردنیاز برای انجام اقدامات اولیه در صورت مسمومیت با آفت کش است. هنگام تهیه کیت کمک‌های اولیه برای موارد اضطراری آفت‌کش‌ها، حتما موارد زیر را در نظر بگیرید:
- محلول شستشوی چشم
- آب تمیز و فراوان
- شربت ایپکاک
- پودر زغال
- صابون
- حوله‌های یکبار مصرف
- لباس تمیز
دستورالعمل‌های عمومی در مقابله با مسمویت با آفت کش
در ادامه به مهم‌ترین دستورالعمل‌ها در شرایط بحرانی مسمویت با آفت کش می‌پردازیم:
1. زهر بلعیده شده
فقط در صورتی فرد باید استفراغ کند که پرسنل اورژانس پشت تلفن به شما بگویند این کار را انجام دهید. این کار بستگی به ماده‌ای دارد که فرد بلعیده است. برخی از فرآورده‌های نفتی یا سموم سوزآور در صورت استفراغ آسیب بیشتری وارد می‌کنند.
شربت ایپکاک را همیشه در دسترس داشته باشید تا در صورت توصیه پرسنل اورژانس برای تحریک استفراغ از آن استفاده کنید. تاریخ انقضای شربت را چک کنید.
2. تماس سم با چشم
غشای چشمی، آفت کشها را سریع‌تر از هر قسمت خارجی بدن جذب می‌کنند. آسیب چشم ممکن است ظرف چند دقیقه بعد از تماس با انواع آفت کشها رخ دهد. برای درمان سوزش چشم بعد از سمپاشی سعی کنید پلک را باز نگه دارید.
شستشو را به مدت 15 دقیقه ادامه دهید. اگر فقط یک چشم درگیر است، از آلوده شدن چشم دیگر جلوگیری کنید. زیر پلک‌ها را با آب بشویید تا مواد سمی از بین بروند. سپس چشم را با تکه پارچه‌ای تمیز بپوشانید و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
اگر از لنزهای تماسی استفاده می‌شود، آن‌ها را بردارید و دور بیندازید. سپس چشم‌ها را همان‌طور که در بالا توضیح داده شد بشویید.
در صورت امکان، زمانی که فرد تحت درمان است، از شخص دیگری بخواهید با اورژانس تماس بگیرد. از قطره‌های چشمی، مواد شیمیایی یا دارو برای شستشو استفاده نکنید.
3. تماس پوست با سم
اگر آفت کش روی پوست پاشید، محل را با آب خیس کنید. پوست و مو را به‌خوبی با آب و صابون بشویید. از شستشوی شدید خودداری کنید؛ زیرا جذب آفت کش را افزایش می‌دهد. ناحیه آسیب‌دیده را به‌آرامی خشک کنید و در صورت لزوم آن را با یک پارچه بپیچید.
اگر سوختگی‌های شیمیایی روی پوست رخ داده، ناحیه موردنظر را با پارچه تمیز و نرم بپوشانید. از استفاده از پمادها، روغن‌ها، پودرها و سایر داروها خودداری کنید؛ مگر این‌که توسط پرسنل پزشکی دستور داده شود. لباس‌های آلوده را دور بیندازید یا جدا از سایر لباس‌ها کاملاً بشویید.
4. سم استنشاق شده
بلافاصله قربانی را به هوای تازه ببرید. اگر فکر می‌کنید به وسیله حفاظتی مانند ماسک تنفسی نیاز دارید و در دسترس شما نیست، با آتش نشانی تماس بگیرید. لباس‌های تنگ قربانی را درآورید. اگر پوست قربانی کبود است یا تنفس او قطع شده، تنفس مصنوعی بدهید.
در این مرحله از اقدامات اولیه در صورت مسمومیت با آفت کش با امداد تماس بگیرید. درب‌ها و پنجره‌ها را باز کنید تا فرد دیگری با آفت کش مسموم نشود.
اثرات مسمویت با آفت کش
اثرات قرار گرفتن در معرض آفت کشها به‌طور کلی به 3 دسته تقسیم می‌شوند: اثرات آلرژیک، حاد و تاخیری.
1. اثرات آلرژیک
بدن برخی از افراد پس از قرار گرفتن در معرض یک آفت کش خاص واکنش نشان می‌دهد. این فرآیند با عنوان حساسیت شناخته می‌شود. چنین اثراتی شامل آسم، تحریک پوست و سوزش چشم و بینی است.
همه افراد دچار آلرژی نمی‌شوند؛ با این حال به نظر می‌رسد برخی افراد نسبت به سایرین نسبت به محرک‌های شیمیایی حساس‌تر هستند.
2. اثرات حاد
اثرات حاد بلافاصله یا در عرض 24 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض سم ظاهر می‌شوند. این اثرات راحت‌تر تشخیص داده می‌شوند؛ زیرا آشکارتر هستند. اگر اقدامات اولیه در صورت مسمومیت با آفت کش به‌سرعت انجام شود، این اثرات اغلب برگشت‌پذیر هستند.
اما در صورت عدم درمان ممکن است کشنده باشند. اثرات حاد آفت کشها بر اساس محل مواجهه طبقه‌بندی می‌شوند. خوراکی، تنفسی، پوستی و چشمی.
3. اثرات تاخیری
گاهی اوقات، اصطلاح “اثرات مزمن” برای توصیف اثرات تاخیری استفاده می‌شود. اثرات تاخیری شامل اثرات رشدی، تولید مثلی و سیستمیک است. اثرات مزمن، بیماری‌ها یا آسیب‌هایی هستند که در دوره‌های طولانی باقی می‌مانند و ممکن است تا چندین سال بعد ظاهر نشوند.
اثرات مزمن شامل تولید تومور، سرطان و تغییرات در ژن‌ها یا کروموزوم‌ها است. اثرات رشدی و تولید مثلی برای جنین در رحم رخ می‌دهد. این عوارض شامل نقص مادرزادی، سقط جنین یا مرده‌زایی، ناباروری یا عقیمی در مردان یا زنان است.
اثر سیستمیک تاخیری شامل اختلالات خونی همچون کم‌خونی، اختلالات عصبی یا مغزی مانند فلج، لرزش، تغییرات رفتاری و آسیب مغزی؛ اختلالات پوستی مانند راش؛ اختلالات ریوی و تنفسی مانند آمفیزم و آسم؛ و اختلالات کبدی و کلیوی مانند یرقان و نارسایی کلیه می‌شود.
بیشتر بخوانید: مسمویت سگ با مواد شوینده
جمع‌بندی
انجام فوری اقدامات اولیه در صورت مسمومیت با آفت کش ها برای جلوگیری از آسیب جدی به فرد قربانی ضروری است و این وضعیت می‌تواند مرز بین مرگ و زندگی باشد.
اگر در زمان انجام کمک‌های اولیه احتمال قرار گرفتن مستقیم در معرض آفت‌کش‌ها وجود دارد، حتماً با پوشیدن لباس‌ها و تجهیزات محافظ از خود محافظت کنید و همیشه بطری آب تمیز در دسترس داشته باشید. اگر مسمومیت از راه دهان یا پوست رخ داده، اولین هدف رقیق کردن آفت کش و جلوگیری از جذب آن است. اگر مسمومیت از راه استنشاق است، ابتدا از خود محافظت کنید و سپس مصدوم را فوراً به هوای تازه ببرید.
در صورت تماس سم با چشم فرد برای درمان سوزش چشم بعد از سمپاشی از آب تمیز استفاده کنید. پلک را باز نگه دارید و بلافاصله شروع به شستشوی ملایم چشم با آب جاری تمیز کنید.
