جنگل‌های شهری از بقایای جنگل‌های بومی و مناظر کاشته شده در شهرهای ما تشکیل شده‌اند. جنگل شهری منبع ارزشمندی است که مزایای اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی را به همراه دارد. کیفیت زندگی در شهرها تا حد زیادی به فضای سبز و طبیعت‌های کوچک و بزرگ وابسته است. به همین دلیل توسعه فضای سبز و درختکاری، راهکارهایی هستند که باید مورد توجه قرار بگیرند. شما می‌توانید براساس شرایط آب و هوایی درخت‌هایی مثل انجیر و توت و به را در باغ‌ها و خانه‌های خود بکارید. تکثیر درختان روش‌های مختلفی دارد که اصطلاحا به آن قلمه زدن درخت می‌گویند. با ما همراه باشید تا شما را با روش‌های مختلف قلمه زدن درخت آشنا کنیم.
روش‌های مختلف قلمه زدن درخت
یکی از روش‌های تکثیر درختان، “قلمه زنی” است. قلمه زدن درخت بر اساس نوع درخت و استعداد ریشه‌زایی، می‌تواند کاری آسان باشد. اما گاهی، نتیجه دلخواه حاصل نمی‌شود، درچنین شرایطی در کنار قلمه زدن درخت باید از یک سری هورمون‌ها استفاده کنید. به‌طور کلی استعداد ریشه‌زایی برای دو گونه مختلف، یا یکدیگر فرق دارد. عوامل مؤثر در قلمه‌زنی به زمان برداشت قلمه‌ها، سن درخت، شرایط محیط، رعایت اصول بهداشتی و … بستگی دارد. در ادامه روش‌های مختلف قلمه زدن درخت را آورده‌ایم:
قلمه زدن درخت به کمک ساقه
این روش، ابتدایی‌ترین و راحت‌ترین نوع قلمه زدن درخت است که به‌صورت نرم، نیمه سخت، سخت و علفی انجام می‌شود. در روش نرم، ساقه نرم بوده و انعطاف‌‌پذیر میباشد و بیشتر به درد گیاهانی همچون یاس، ماگنولیا، پیراکانتا و خر زهره می‌خورد. قلمه زدن درخت با چوب نرم، یک روش سریع تکثیر است زیرا در مدت دو تا پنج هفته گیاه ریشه‌دار می شود، با این حال به مراقبت بیشتری نیاز دارد. دمای مناسب برای رشد ریشه، حدود 20 الی 25 درجه سانتی‌گراد بوده و توجه به این نکته باعث شده تا گیاه به مواد تنظیم کننده رشد، پاسخ خوبی بدهند. قلمه زدن درخت با روش نیمه سخت، برای گیاهانی با برگ‌های پهن و نیمه رسیده است. طول این قلمه‌ها 10 تا 15 سانتیمتر است. برگ‌های پایینی قلمه را باید حذف کرد و تنها چند برگ جوان در انتهای آن را باقی گذاشت. شرایط نگهداری گیاه در این روش نسبت به حالت قبلی متفاوت است. شما باید کاری کنید که اتلاف آب از سطح برگ‌های قلم به کم‌ترین میزان خود برسد. برای این کار از سیستم مه افشانی استفاده می‌کنند.
برای قلمه زدن به روش علفی، شما باید از شاخه‌های گیاهان علفی استفاده کنید. این قلمه‌ها از شاخه‌ای علفی که در حال رشد است( با طول 15 الی 10 سانتیمتر) برداشته می‌شوند و با نگهداری تعدادی برگ جوان در بسترهای مناسب مانند شسته پاپیت – پرلیت، انجام می‌شوند. شما در صورتی در این روش موفقیت خواهید شد که قلمه‌ها به امراضی همچون قارچ آلوده نشوند. برای حفظ رطوبت طبیعی باید یک نایلون یا شیشه روی آن‌ها گذاشته و از رسیدن نور کافی به قلمه‌ها جهت انجام فتوسنتز و تامین مواد غذایی از طریق فتوسنتز توسط برگ‌ها مطمئن شوید.
قلمه زدن درخت به روش سخت، با استفاده از قلمه‌های سخت و رسیده گونه‌های خزان‌دار انجام می‌شود. در واقع این روش در زمان استراحت یعنی در اواخر پاییز و زمستان، از چوب یک ساله تهیه می‌شوند. شما می‌توانید درخت‌های انگور و انار و انجیر را با این روش تکثیر کنید.
قلمه زدن درخت به کمک قلمه ریشه
این روش برای گیاهانی مناسب است که توان تولید جوانه نابجا را بر روی ریشه خود دارند. بهترین زمان تولید قلمه ریشه، اواخر فصل پاییز و یا اوایل بهار میباشد، یعنی هنگامی که هنوز ریشه‌دهی آغاز نشده است. با توجه به نوع و ظرافت ریشه‌ها می‌توان آن‌ها را به قطعاتی با طول سه تا پانزده سانتیمتر تقسیم کرد. در این روش، ابتدا ریشه‌های کوچک با طول کمتر و ریشه‌های بزرگ با طول بیشتری تهیه می‌شوند. سپس ریشه‌های کوچک و ظریف را باید درون جعبه کاشت و در زیر بستری از ماسه (یا خاک اره) به صورت افقی قرار داده و آن‌ها را به گلخانه انتقال داد.
قلمه زدن درخت به کمک قلمه برگ
بعضی از گیاهان را باید به کمک قلمه برگ تکثیر کرد. این نوع گیاهان استعداد تولید جوانه‌ها و ریشه‌های اتفاقی را در برگ‌هایشان دارند و از این خاصیت استفاده نموده و برگ‌های آن‌ها را با دمبرگ و پهنک برگ در بستر محیطی مرطوب قرار می‌دهند. شما گیاهانی مثل بنفشه آفریقایی، بگونیارکس و سانسوریا را می‌توانید به کمک این روش تکثیر کنید.
قلمه زدن درخت به کمک جوانه برگ
منظور از جوانه برگ همان پهنک برگ، دمبرگ‌ها و قسمت کوتاهی از ساقه است، همراه با جوانه جانبی متصل به آن میباشد. این روش زمانی خوب است که در قلمه‌های برگ، قبل از رشد ساقه، ریشه جوانه زده باشد. پس در چنین مواقعی بهتر است از قلمه جوانه برگ به جای قلمه‌های برگ استفاده کنید زیرا جوانه‌های جانبی که در پایین دمبرگ قرار دارند باعث تولید شاخه جدید می‌شوند. تمشک سیاه و درخت توت سیاه تکثیر می‌شوند.
در شراطی که مقدار مواد گیاهی برای تهیه قلمه کافی نیست، می‌توان از این روش برای قلمه زدن درخت بهره جست. زیرا از هر گره‌ای می‌توان به عنوان یک قلمه استفاده کنید. قلمه جوانه برگ را از شاخه‌های سالم، برگ‌دار و در حال رشد تهیه می‌کنند.
مطلب پیشنهادی:بهترین زمان کود دهی درخت و باغچه
مزایای درختکاری
حال که با انواع روش‌های قلمه زدن درخت آشنا شدید، بیاید مزایای درخت کاری را باهم مرور کنیم:
1. هوای پاک‌تر
درختان هوای ما را تمیز می‌کنند. در یک سال، یک درخت می‌تواند 2.6 تن دی اکسید کربن یا معادل آن چیزی که یک ماشین رانندگی تا 8700 مایل تولید می‌کند، از بین ببرد. آن‌ها گازهای آلاینده مانند اکسیدهای نیتروژن، ازن، آمونیاک و دی اکسید گوگرد را جذب می‌کنند. درختان همچنین بوها را جذب می‌کنند و مانند یک فیلتر عمل می‌کنند زیرا ذرات کمی در برگ‌ها به دام می‌افتند. یک هکتار درخت بالغ می تواند سالانه برای 18 نفر اکسیژن تامین کند.
2. خنک کردن خیابان‌ها
حذف درختان و جایگزینی آن‌ها با جاده‌ها و ساختمان‌های آسفالتی باعث می‌شود تا شهرها گرم‌تر شوند. درختان با ایجاد سایه و رهاسازی آب، شهرها را تا 10 درجه فارنهایت خنک می‌کنند.
3. افزایش ارزش ملک
املاک با درختان بالغ‌تر و بیشتر، هم ارزش بیشتری دارند و هم سریع‌تر از املاک مشابه بدون درخت به فروش می‌رسند. زیرا درختان هم آلودگی صوتی را کاهش می‌دهند (این یک نکته مهم در محیط‌های شهری است) و هم فضای خانه را برای اهالی دل‌انگیز و آرام بخش‌تر می‌کند. از طرفی درختان از فرسایش خاک جلوگیری می‌کنند. این باعث می‌شود تا مدت‌ها نیازی به اصلاح یا جایگزینی خاک باغچه خود نداشته باشید.
4. صرفه جویی در مصرف آب
درختان به جز سرمایش، به صرفه‌جویی در مصرف آب نیز کمک می‌کنند. به دلیل سایه‌ای که ایجاد می‌کنند، آب به آرامی از پوشش گیاهی کم تبخیر می‌شود. درختان برای زنده ماندن به حدود 15 گالن آب در هفته نیاز دارند و حدود 200 تا 450 گالن آب در روز آزاد می‌کنند.
5. جلوگیری از آلودگی آب
آب طوفان می تواند مملو از آلاینده های فسفر و نیتروژن باشد. بدون درختان، آب طوفان بدون فیلتر شدن به اقیانوس ها و آب‌ها سرازیر می‌شود. درختان بارندگی را می‌شکنند و اجازه می‌دهند آب وارد زمین شود و به داخل خاک نفوذ کند. بنابراین درخت‌ها از آلودگی آب‌های طوفانی به اقیانوس‌ها جلوگیری می‌کنند. به جز درختان، زیرساخت‌های سبز مانند بام سبز می‌توانند به کاهش اثرات طوفان کمک کنند.
کلام آخر
ما در این مقاله در مورد شیوه‌های مختلف قلمه‌زدن درخت و مزایای درختکاری صحبت کردیم. اگر قصد تکثیر درخت‌های خرمالو، پرتقال، نارنج، گردو یا چنار را دارید، قبل از این کار، نگاهی به روش‌های قلمه زدن درخت بیندازید تا درست‌ترین راهکار را انتخاب کنید.
سلام عرض ادب خدمت شما بزرگواران،خیلی ممنونم خیلی مفید بودش بنده دوهکتار درخت بادام،و گردو کاشتم سه ساله ، ولی قبلان گردو سی ساله داشتم حدودا ۷۰ عدد و الان مجددا سیصد نهال گردو باز کاشتم ، استان قزوین شهرستان آبیک میباشد
خیلی مفید بود و از همه شما که دل سوزانه راهنمایی میکنید سپاسگذارم
درود بر شما، خوشحالیم که مجله آچاره برای شما مفید بوده.
با سلام خدمت کارشناس محترم
میشه لطف کنید بفرمایید آیا درختانی مثل پیراکانتا و یاس هلندی رو در فصل تابستان میشه قلمه زد؟؟؟؟