اگر شما هم با تیرگی بند انگشتان روبرو شده‌اید، نگرانی به دل خود ره ندهید؛ تنها نیستید. لکه‌هایی روی پوست که به تیرهشدن بند انگشتان منجر می‌شود، به خصوص در افرادی که رنگ پوست‌شان تیره‌تر است، عارضه‌ای رایج است. این تغییر پوستی، مرتبط با سن خاصی نیست و ممکن است هر فردی را تحت تاثیر قرار دهد. اگرچه تیرهشدن بند انگشتان به خودی خود، یک وضعیت بی‌ضرر است ولی می‌توان نشان از بروز بیماری زمینه‌های دیگری بدهد. اگر شما به اختلالات متابولیک یا دیابت مبتلا باشید و یا بدن شما به گروهی از داروها حساسیت دارویی نشان دهد، ممکن است که این لکه‌های تیره روی بند انگشتان شما ظاهر شوند. در ادامه این مقاله از مجله آچاره با دلایل تیرهشدن بند انگشتان و راه درمان آن آشنا می‌شوید.
دلایل تیرهشدن بند انگشتان
1. آکانتوز نیگریکانس(Acanthosis Nigricans)
آکانتوز نیگریکانس، یک شرایط پوستی خاص است منجر به تیرگی و مخمل‌شدن چین‌های بدن می‌شود. این عارضه، بر روی پوست چین‌ها و مفاصل، از جمله بند انگشتان، عموماً تاثیر بیشتری می‌ذارد. عارضه آکانتوز نیگریکانس اگرچه یک عفونت نیست ولی ممکن است باعث خارش و بو شود. این شرایط خاص پوستی، یکی از اصلی‌ترین دلایل تیرهشدن بند انگشتان است که بیشتر در افراد بومی آمریکایی، آفریقایی و اسپانیایی‌تبار شایع است. وجود این بیماری در ژن یک خانواده در کنار چاقی هم می‌توانند از عوامل افزایش بروز آکانتوز نیگریکانس باشند.
کارشناسان پزشکی معتقدند که جهش ژن فاکتورهای رشد فیبروپلاست، ممکن است یکی از دلایل چنین عارضه‌ای در پوست انسان باشد. همچنین بروز این شرایط، ممکن است یک علامت هشدار برای آغاز بیماری‌های دیگر نظیر دیابت، عدم تعادل هورمونی، سرطان و یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک(PCOD) تلقی شود. عارضه جانبی داروهایی که برای ضدبارداری یا کاهش کلسترول استفاده می‌شوند هم یکی دیگر از دلایلی است که به عنوان دلایل بروز این مشکل پوستی ذکر می‌کنند.
2. دیابت
متخصصان بر این باورند که بین تیرگی بند انگشتان و بیماری دیابت، نسبتی وجود دارد. تیرهشدن پوست انگشتان ممکن است نقطه آغاز این دیابت به حساب آید. پیش‌دیابت مرحله‌ای است که سطح قند خون، بالاتر از حد طبیعی است. گفته می‌شود که تیرگی پوست در بیشتر موارد، تنها علامت هشداردهنده است. موضوع به این دلیل رخ می‌دهد که سطوح تغییریافته انسولین در بدن شما ممکن است منجر به لکه‌های پیرپیگمانته پوست نظیر تیرگی بند انگشتان شود. شناخت علامت پیش‌دیابت، می‌تواند به مداخله زودهنگام و مدیریت در پیشروی این بیماری کمک کند. هایپرپیگمانتسیون پوست، نشانه‌ای از ضعف بدن در مدیریت دیابت است. در این حالت، عموماً شما نیاز به تغییر در رویکرد درمانی خود خواهید داشت.
3. درماتومیوزیت
لکه‌های تیره پوستی، ممکن است نشانه‌ای از درماتومیوزیت باشند. این بیماری یک اختلال التهابی است که بر عضلات و پوست تاثیر می‌گذارد. همچنین درماتومیوزیت ممکن است باعث ایجاد جوش‌های پوستی در بند انگشت، صورت، قفسه سینه، زانو و آرنج شود. رنگ این عارضه پوستی از بنفش مایل به آبی تا قرمز تغییر می‌کند. اگرچه درماتومیوزیت قابل درمان قطعی نیست اما اگر زود تشخیص داده شود، علائم آن با درمان قابل کنترل هستند.
4. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک(Polycystic Overian Syndrome) که یکی از دلایل شایع تیرهشدن بند انگشتان است، به دلیل عدم تعادل هورمونی در زنان ایجاد می‌شود. در سنین باروری، این عارضه شیوع بیشتری دارد. یکی از علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، لکه‌های تیره روی پوست است که اغلب در جاهایی مثل چین‌های مفصلی ظاهر می‌شود.
5. بیماری آدیسون
بیماری آدیسون(Addison)، یکی از عارضه‌های خودایمنی است که اختلال در غده فوق‌کلیه، نقشی کلیدی را ایفا می‌کند. آدیسون زمانی رخ می‌دهد که بدن شما، سطح هورمون‌های استروئیدی کورتیزول و آلدسترون را کاهش می‌دهد.
کورتیزول زمانی حیاتی است که بدن تحت استرس زیاد قرار گرفته باشد و سطح پایین آن می‌تواند تهدیدکننده زندگی تلقی شود. علائمی نظیر خستگی، حالت تهوع، تیرگی پوست و سرگیجه، نشانه‌ای از این بیماری است. بیماری آدیسون، یکی دیگر از دلایل تیرهشدن بند انگشتان است.
6. اسکلودرمی
اسکلروز سیستماتیک یا اسکلرودرمی(Scleroderma)، یکی دیگر از اختلال‌های خودایمنی بدن است که در آن بدن به بافت‌های شما حمله می‌کند و کلاژنی بیش از حد نیاز، تولید می‌کند. کلاژن پوست و سایر بافت‌های همبند را سفت و سخت می‌کند. قرمزی پوست دست و بند انگشتان از علائم اسکلودرمی در بدن شما به حساب می‌آید.
بیشتر بخوانید : آموزش پدیکور در خانه
7. کمبود ویتامین ب12
لکه‌های تیره روی بند انگشتان، می‌تواند نشانه‌ای از کمبود ویتامین ب12 در بدن باشد. درمان کمبود این ویتامین با مکمل‌های غذایی و اصلاحات در رژیم غذایی می‌تواند به کاهش و از بین‌رفتن معضل تیرهشدن بند انگشتان منجر شود.
واکنش‌های دارویی
تیرهشدن بند انگشتان، می‌تواند ناشی از عوارض جانبی داروهای زیر باشد:
- داروهای ضدبارداری خوراکی
- درمان جایگزینی هورمونی
- گلوکوکورتوئیدها
- داروهای ضدانعقاد
- آنتی‌بیوتیک‌‌ها نظیر تتراسایکلین
- نیاسین و نیکوتینیک اسید
- انسولین تزریقی
اگر در هر برهه‌ای، یکی از این داروها را مصرف می‌کنید و همزمان عارضه تیرهشدن بند انگشتان را روی پوست خود مشاهده کردید، حتماً با پزشک متخصص تغذیه و پوست مشورت کنید. تغییر در نسخه یا کاهش دوز مصرف داروها، می‌تواند منجر به کاهش تیرگی بند انگشتان باشد.
در صورتی که بند انگشتان شما به شکل ناگهانی شروع به تیرهشدن کرد، به احتمال زیاد باید دلیل را در یک مساله زمینه‌ای جستجو کرد. پرداختن به دلایل زمینه‌ای در درمان تیرهشدن بند انگشتان، می‌تواند بسیار موثر باشد. گزارش‌هایی مبنی بر تاثیر برخی روش‌های درمانی دیگر نظیر داروهای خانگی DIY نیز در کاهش نشانه‌های تیرگی بند انگشتان، گزارش شده است که می‌تواند به کمک شما بیاید.
چگونه بند انگشتان تیره را روشن کنیم؟
هرچند ممکن است این موضوع تعجب شما را برانگیزد ولی از تمیزکردن یا سفیدکردن بند انگشتان خود، پرهیز کنید. مالش پوست می‌تواند با برداشتن لایه محافظ پوست سطحی و افزایش رنگدانه‌ها، نتیجه معکوس داشته باشد. سفیدکننده‌های بدون نسخه، غلظتی بالاتر از اسیدهای قوی دارند که حتی ممکن است به تیرگی بیشتر پوست شما منجر شوند.
به جای آن روش‌های زیر برای روشن‌کردن انگشتانی که تیره‌شدند، امتحان کنید:
روش‌های درمانی برای روشن‌تر کردن انگشتان تیره
هنگامی که علت لکه‌های تیره روی بند انگشتان، یک بیماری زمینه‌ای باشد، اولین گام درمان، استفاده از داروها یا تغییر در سبک زندگی است. برای اختلالات متابولیک مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و دیابت، راه‌هایی مانند کنترل وزن، اصلاح رژیم غذایی و درمان صحیح موثر خواهد بود که می‌تواند به کاهش تیرهشدن بند انگشتان شما شوند.
اگر دلیل تیرهشدن بند انگشتان، کمبود ویتامین ب12 باشد، مکمل‌های غذایی به سرعت نتایج چشم‌گیری را در کاهش این عارضه پوستی برای شما به ارمغان خواهند آورد. در شرایطی نظیر ابتلا به بیماری آدیسون، درمان جایگزینی هورمونی ممکن است برای خلاص‌شدن از هیپرپیگمانتاسیون ضروری باشد. استفاده روزانه از ضدآفتاب‌هایی با اس‌پی‌اف بالاتر از 50(+SPF50) هم می‌تواند برای کاهش اثرات تیرهشدن بند انگشتان موثر باشد. استفاده از ترکیب‌هایی شیمیایی زیر نظر کامل متخصص پوست هم یک مسیر دیگر برای روشن کردن بند انگشتانی است که رنگ‌شان تیره شده است.
خدمات پیشنهادی آچاره : خدمات پاکسازی پوست در منزل
-درمان خانگی برای برطرف کردن تیرهشدن بند انگشتان
درمان‌های خانگی زیر ممکن است به شما کمک کند رنگ پوست روی بند انگشتان خود را روشن کنید. با این حال، آن‌ها رنگ پوست شما را به کامل برنمی‌گردانند و برای این کار نیاز دارید که دلیل اصلی این عارضه را پیدا کنید.
- زردچوبه: زردچوبه حاوی کورکومین است. این ترکیب فعال، دلیل روشن‌کنندگی پوست شناخته می‌شود. کورکومین، سنتز ملانین را مختل می‌کند و در نتیجه، تیرگی پوست را به حداقل می‌رساند. برای استفاده از این روش درمانی خانگی در کاهش تیرهشدن بند انگشتان، کمی زردچوبه پودرشده را در مقداری آب حل کنید و خمیر را قبل از شستشو، برای مدتی به بند انگشتان خود بمالید.
- چای سبز: یکی دیگر از راه‌های درمان خانگی بیماری تیرهشدن بند انگشتان، چای سبز است. آنزیم تیروزیناز برای سنتز ملانین در بدن شما ضروری است. چای سبز همچنین حاوی ژل اپیگالوکاتچین است که تیروزیناز را مهار می‌کند. پس استفاده موضعی منظم از چای سبز، می‌تواند به روشن‌شدن بند انگشتان تیره کمک محسوسی بکند. می‌توانید با خیساندن یک کیسه چای سبز یا مقداری برگ چای سبز در آب گرم، جوشانده چای سبز درست کنید. این جوشانده را بخش‌هایی از پوست‌تان که تیره‌شده است، بمالید. از طرف دیگر، می‌توانید ترکیبی از چای سبز را با شیر و گلاب به بند انگشتان خود بمالید. این کار را برای چند روز تکرار کنید تا اثرات درمانی آن کم‌کم آشکار شود.
- کشک: تحقیقات زیادی در این زمینه وجود دارد که نشان می‌دهند کشک به دلیل محتوای اسید لاکتیک بالای آن، دارای اثر روشن‌کنندگی بالقوه پوست است. ادعا می‌شود که کشک، موجب می‌شود که لایه‌ای از پوست برداشته شود و التهاب کاهش یابد و همزمان تحریک رشد پوست را موجب شود. برای استفاده، می‌توانید کشک را مستقیماً روی بند انگشتان خود بمالید و بگذارید حدود 20 دقیقه خشک شود و سپس آن را با آب‌گرم بشویید.
- ویتامین سی: در بین آنتی‌اکسیدان‌های قوی، استفاده از ویتامین سی، عمومیت بیشتری دارد. ویتامین سی، می‌تواند در برابر چندین مشکل پوستی نظیر هایپرپیگمانتاسیون، موثر باشد. مطالعات نشان می‌دهد که ویتامین سی، از تولید ملانین جلوگیری می‌کند بنابر این ممکن است به روشن‌شده بند انگشتان تیره، کمک کند.
بیشتر بخوانید : فوت و فن‌های بند انداختن
داروهای بدون نسخه برای درمان تیرهشدن بند انگشتان
شما می‌توانید محصولات بدون نسخه را از داروخانه برای برطرف‌کردن آثار تیرهشدن بند انگشتان، تهیه کنید. این محصولات می‌تواند به صورت کرم، سرم، مرطوب‌کننده و ژل به کار روند. حتماً مدنظر داشته باشید که این داروها برای افراد مختلف، تاثیرات متفاوتی دارند پس پیش از آغاز به استعمال، با پزشک خود مشورت کنید.
کارشناسان، وجود این ماده‌ها را در داروهای بدون نسخه برای کمک به بهبود تیرهشدن بند انگشتان توصیه می‌کنند:
- اسید کوجیک
- نیاسینامید
- اسید الاژیک
- 2درصد هیدروکینون
- اسید آزلائیک
- اسید گلیکولیک
- رتینوئیدها(رتینول، ترتینوئین، ژل آداپالن یا تازاروتن)
اگر شما با تیرهشدن بند انگشتان روبرو شده‌اید، این گزینه‌های درمانی می‌توانند به روشن‌شدن پوست شما کمک کنند.
اما اصلا راهی برای جلوگیری از بروز این عارضه وجود دارد؟
راه‌های جلوگیری از تیرهشدن بند انگشتان
هنگامی که علائم بیماری جدی نیست، تیرگی بند انگشتان و خشکی آن به راحتی قابل پیشگیری و درمان است. مرطوب‌کردن دست‌ها و استفاده منظم از کرم ضدآفتاب روی آن‌ها می‌تواند به کاهش ساییدگی و شکاف و پارگی پوست در بند انگشتان منجر شود. در این حالت، بدن شما کمتر تیرهشدن بند انگشتان را تجربه خواهد کرد.
زمان مناسب مراجعه به دکتر برای درمان تیرهشدن بند انگشتان
اگر پوست بند انگشتان شما بدون دلیل تیره می‌شود یا تغییر ناگهانی در ظاهر آن رخ می‌دهد، حتماً بایستی با یک متخصص پوست مشورت کنید. همچنین اگر علائم دیگری دارید، آن را با پزشک خود در میان بگذارید. تیرهشدن پوست می‌تواند نشانه یک بیماری زمینه‌ای باشد که نیاز به مراقبت پزشکی دارد. تیرهشدن بند انگشتان، یک عارضه شایع است. در درمان آن از راه‌هایی به ظاهر موثر ولی در باطن آسیب‌زننده مثل ساییدن پوست یا استفاده از سفیدکننده، دوری کنید.
