همه چیز درباره انواع روش قلمه زدن گیاهان
پیوند زدن، کاشت بذر، پاجوش و … روشهایی هستند که شما میتوانید از آنها برای تکثیر گیاهان استفاده کنید. روش قلمه زدن گیاهان هم سادهترین راهکار است. احتمالا دیدهاید که بسیاری از افراد یک درخت یا گل را خریداری میکنند و سپس آن را تکثیر میکنند و در چندین گلدان کوچک و بزرگ قرار میدهند تا رشد کنند. اگر شما هم دوست دارید با این روش بیشتر آشنا شوید، همراه ما باشید.
قلمه زدن گیاهان چیست و چرا باید این کار را انجام دهیم؟
قلمه زدن گیاهان یکی از روشهای تکثیر بیشتر گیاهان و درختان است. در این روش بخشی از گیاه (ساقه، برگ، ریشه یا جوانه) را از گیاه مادر جدا کنید و آن را برای مدت زمان کوتاهی درون آب قرار دهید تا ریشه بزند. سپس آن را از آب به گلدان جدید منتقل کنید.
البته این تنها بخشی از انجام کار است و برای اینکه بتوانید نتیجه رضایتبخش خود را بگیرید، نیاز دارید با مراحل دیگر روش قلمه زدن گیاهان نیز آشنا شوید. در این مطلب از وبلاگ آچاره قصد داریم در خصوص این موضوع صحبت کنیم.
انواع روشهای قلمه زدن گیاهان
برای تکثیر گل و گیاه آپارتمانی خود میتوانید از روشهای زیر استفاده کنید. البته در نهایت به صورت کلی دو روش قلمه زدن گیاهان وجود دارد.
قلمه زدن ساقه؛ روش قلمه زدن گیاهان
جالب است بدانید که روش قلمه زدن ساقه گیاهان یکی از روشهای محبوب برای تکثیر گیاهان چوبی و زینتی است. در ابتدای مسیر باید گیاهی را انتخاب کنید که سالم باشد و درگیر هیچ نوع آفت یا بیماری نباشد. بهتر است ساقهای را انتخاب کنید که حداقل دو الی سه برگ تازه داشته باشد. در ادامه به روشهای مختلف قلمه زدن ساقه اشاره میکنیم.
1. قلمه چوب سخت
معمولا از روش قلمه چوب سخت زمانی استفاده میشود که گیاه هیچ برگی روی خود نداشته باشد. اگرچه برای گیاهانی مانند یاس و گل سرخ از این شیوه استفاده میشود اما روش سادهای نیست. چرا که اگر زودتر از زمان مناسب نسبت به قلمه زدن اقدام کنید، ریشهزایی انجام نمیشود. از طرفی بهتر است در نزدیکی جوانه یا گره برش دهید تا ریشهزایی سریعتر انجام شود.
2. قلمه چوب نیمه سخت (نیمه خشبی)
فرقی ندارد در چه زمانی از سال از این شیوه قلمه زدن برای تکثیر بیشتر گیاهان استفاده کنید اما معمولا توصیه میشود که در اواخر بهار از این روش استفاده کنید. روش قلمه چوب نیمه سخت برای گیاه کاملیا بسیار مناسب است.
3. قلمه چوب نرم
در این روش قلمه زدن از ساقههای نرم و نازکی که تازه رشد کردهاند استفاده میشود. اگر قصد دارید از این روش برای قلمه زدن و تکثیر بیشتر گیاه استفاده کنید، تنها به ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر از ساقه گیاه نیاز دارید. معمولا گیاهانی مانند حسن یوسف، میخک، بگونیا و شعمدانی را به این روش تکثیر میکنند.
4. قلمه علفی
در این روش باید طول ساقه ۲.۵ تا ۱۰ سانتیمتر باشد. روش قلمه علفی برای گیاهان زینتی و گیاهانی مانند گل اطلسی، میخک و گل داوودی مناسب است.
محاسبه رایگان هزینه نگهداری از گیاهان آپارتمانی!
قلمه برگ؛ روش قلمه زدن گیاهان آپارتمانی
معمولا از این روش برای تکثیر گیاهان آپارتمانی مانند بگونیا و سانسوریا استفاده میشود. برخلاف روش قبل در این روش باید یک تکه برگ سالم را از گیاه جدا کنید و برای تکثیر گیاه جدید از آن استفاده کنید. اگر قصد دارید از روش قلمه زدن برگ گیاهان استفاده کنید، مراحل زیر را انجام دهید.
- یک برگ سالم از گیاه را انتخاب و با کاتر جدا کنید.
- حالا خاک را مرطوب کنید و برگ را با زاویه در خاک بکارید.
- معمولا برای تشکیل ریشه جدید حدود ۴ هفته زمان میبرد.
- حالا میتوانید آن را داخل یک گلدان بزرگتر قرار دهید تا رشد کند.
قلمه جوانه برگ
احتمالا دیدید که گاهی ریشه تشکیلشده اما هنوز شاخههای آن گیاه تشکیل نشدهاند. در این زمان بهتر است به جای روش بالا از متد قلمه جوانه برگ استفاده کنید.
قلمه ریشه
یکی دیگر از روشهای قلمه زدن گیاهان، قلمه ریشه است. بهترین زمان برای قلمه زدن آخر پاییز یا اول بهار است. در این روش باید حدود ۵ تا ۱۵ سانتیمتر از ریشه اصلی را جدا کنید. فرقی ندارد ریشه را درون آب یا خاک بگذارید، بلکه نکته مهم این است که باید آن را در محیط خنک نگهداری کنید تا جوانه بزند.
توجه: سادهترین روش برای تکثیر، قلمه زدن ساقه است.
چطوری قلمهزنی گیاهان در آب را انجام دهیم؟
اگر میخواهید طریقه قلمه زدن گیاه درون آب را یاد بگیرید، نیاز دارید مراحل زیر را دنبال کنید.
1. گیاه مورد نظر خود را انتخاب کنید!
در اولین قدم نیاز است گیاه مناسبی برای قلمه زدن انتخاب کنید. معمولا گیاهان آپارتمانی که به خوبی در آب ریشه میزنند:
- گونیا
- پیچک
- کولئوس
- فیلودندرون
بهتر است برای قلمه زدن به سراغ گیاهان چوبی و گیاهانی که برگ آفتزده و پوسیده دارند، نروید. گیاهان چوبی بهراحتی در آب ریشه نمیدهند و همچنین بهمرورزمان پوسیده میشوند پس انتخاب خوبی نیستند. همچنین گلها تاثیری بر ریشهزایی بهتر گیاهان ندارند پس بهتر است آنها را نیز جدا کنید؛ چون گلها به دانه تبدیل میشوند و سعی میکنند از املاح و مواد غذایی قلمه برای ریشهزایی بهتر استفاده کنند.
2. از گیاه قلمه بگیرید.
بهتر است قلمه بین ۴ تا ۶ اینچ طول داشته باشد و نه بزرگ و نه خیلی کوچک باشد. چراکه ممکن است به خوبی ریشه ندهند یا بسیار لاغر و شکننده باشند.
3. قلمه را جدا کنید.
از یک چاقوی تیز، کاتر یا قیچی هرس برای جدا کردن قلمه استفاده کنید. ساقه را از جایی برش دهید که یک برگ به ساقه (گره) چسبیده باشد. اگر از جای مناسبی قلمه را جدا نکنید، احتمالا میپوسد یا خشک میشود. توجه داشته باشید قسمتی که درون آب است باید بدون برگ باشد.
حالا نیاز است قلمه را درون آب قرار دهید. معمولا ۳ الی ۴ هفته و حتی یک ماه طول میکشد تا قلمه ریشه دهد. البته این در رابطه با تمام گیاهان صدق نمیکند. توجه داشته باشید که هر ۳ الی ۵ روز نیاز است آب آن را با توجه به دمای محیط خانه عوض کنید.
4. از هورمون ریشهزایی استفاده کنید.
برخی از گیاهان به سرعت رشد میکنند اما گاهی اوقات دیده شده که گیاهان رشد خوبی نداشتهاند. در این زمان میتوانید از هورمون ریشهزایی (محصول شیمیایی) برای رشد بیشتر ریشه گیاهان استفاده کنید و خطر عفونت باکتریایی را نیز کاهش دهد. در ادامه در خصوص طریقه استفاده از این هورمون توضیحاتی را ارائه میدهیم.
- یک ظرف آب را آماده کنید و هورمون ریشه را داخل ظرفی مجزا قرار دهید.
- حالا قلمه را از سمتی که گره دارد درون آب بگذارید و سپس آن را داخل ظرفی که هورمون ریشهزایی هست، بگذارید.
- این بار نیاز است آن را از درون ظرف خارج کنید و هورمونهای اضافی را از روی آن جدا کنید چراکه استفاده بیشازحد این هورمون برای گیاه خوب نیست.
5. ریشهزایی گیاه با سرکه.
شده تابهحال به دنبال روشی برای ریشهزایی بیشتر گیاه باشید اما راهکار خوبی را پیدا نکرده باشید؟ سرکه بهعنوان جایگزین هورمون ریشهزایی شناخته میشود. برخی از باغبانان بر این باور هستند که استفاده مواد شیمیایی برای گیاهان خوب نیست و به جای آن، یک قاشق چاییخوری سرکه را با ۵ الی ۶ فنجان آب مخلوط میکنند.
6. گلدان مناسب انتخاب کنید.
بعد از اینکه قلمه گیاه ریشه زد، نیاز است قلمه را از آب خارج کنید و درون گلدان مناسب قرار دهید. البته در ابتدا باید خاک مناسب گلدان نه خاک باغچه را درون گلدان بریزید. سپس مقداری آب روی خاک بریزید تا مرطوب شود. حدود یک اینچ یا بیشتر قلمه گیاه باید درون خاک قرار گرفته شود.
7. قلمه را درون خاک قرار دهید.
با مداد چندین حفره در خاک ایجاد کنید و سپس قلمهها را با فاصله درون این حفرهها بگذارید. حتی توصیه میشود بعد از آن مقداری خاک بریزید تا خاک و ریشه تماس خوبی با هم داشته باشند و گیاه زودتر رشد کند. حالا خاک بیشتری روی ریشه قلمه بریزید و بهآرامی آن را با دست فشار دهید تا فضای خالی پر شود.
8. قلمه را آب دهید.
اگرچه این مرحله جزء سادهترین مراحل است اما معمولا توسط افراد مبتدی فراموش میشود و در نهایت نتیجه خوبی نخواهند گرفت. قلمه را درون آب بگذارید و سپس به آن آب دهید تا حفرههای هوا از بین بروند و خاک اطراف ریشه تهنشین شود. حتی اگر مقدار کمی آب از انتهای گلدان خارج شد، هم ایرادی ندارد و نیاز نیست نگران این موضوع باشید.
9. شرایط گل خانه را فراهم کنید.
بسیاری از افراد روش قلمه زدن گیاهان درون آب را روش درستی نمیدانند و بر این باور هستند که ریشه گیاه ضعیف رشد میکند و تنبل میشود. اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید شما میتوانید شرایطی گلخانهای را برای قلمه خود ایجاد کنید. اما چطور؟ با دنبال کردن مراحل زیر میتوانید به جواب این سوال برسید.
- گلدانی که قلمه گیاه در آن هست را داخل یک کیسه پلاستیکی قرار دهید.
- درب کیسه را شل ببندید تا فضای داخل آن رطوبت لازم برای قلمه را را داشته باشد، البته در کیسه را خیلی محکم هم نبندید چون گیاه برای رشد نیاز به هوا هم دارد.
- حالا برای رشد بهتر، آن را در مکان مناسبی قرار دهید. توجه داشته باشید در این فضا نباید نور خورشید به صورت مستقیم به گیاه بخورد.
نکته: اگر گیاه به اندازه کافی رشد نکرده، میتوانید از کود گلدهی برای رشد بهتر گیاه استفاده کنید. در ابتدا نیاز است این کود را از گلفروشیها تهیه کنید و سپس طریقه درست کردن آن را در ادامه مشاهده کنید.
- یک پیمانه از کود را داخل یک لیتر آب بریزید و خوب هم بزنید تا با هم مخلوط شوند.
- حالا میتوانید گیاهی که درون خاک هست را با آن آبیاری کنید.
- هر ۱۵ روز یک بار این کار را انجام دهید تا نتیجه را به چشم خود ببینید.
طریقه قلمه زدن پتوس در آب به چه صورت است؟
پتوس یکی دیگر از گیاهان خانگی است که نگهداری از آن آسان است و شما میتوانید از روش قلمه زدن گیاهان برای تکثیر بیشتر آن استفاده کنید. حالا در ادامه به شما میگوییم که چطور باید این کار را انجام دهید. همچنین تجربه شخصی خودمان را در قالب نکات مهم بازگو خواهیم کرد.
- ابتدا تمام وسایل قلمهزنی را ضدعفونی کنید تا هیچ بیماری را به گیاه منتقل نکنید.
- یک ساقه سالم و جوان را انتخاب کنید. بهتر است طول ساقه بین ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر باشد.
- حالا چاقو یا کاتر را بردارید و ساقه را به صورت اریبی از زیر گره ببرید.
- یک ظرف یا لیوان را انتخاب و داخل آن آب بریزید.
- حالا قلمه را درون آب قرار دهید.
- هر زمان آب لیوان کم شد، آب تازه درون آن بریزید.
- برگهای پایینی قلمه را بکنید تا زمانی که درون آب میگذارید پوسیده نشوند.
- برای رشد و پرورش بهتر میتوانید از کود مایع یا هورمون ریشهزایی برای پتوس در آب استفاده کنید.
- حدود ۲ تا ۴ هفته طول میکشد تا قلمه پتوس ریشه دهد، سپس باید آن را از آب در بیاورید و درون گلدان قرار دهید.
- زمانی که پتوس در خاک قرار گرفت بهتر است آن را مقابل نور خورشید قرار دهید تا رشد بهتری داشته باشد.
نکته: وقتی پتوس در آب قرار دادید، بهتر است به نکات زیر توجه داشته باشید تا پتوس بهتری را تکثیر کنید.
- پتوس علاوه بر آب نیاز به مواد مغذی هم دارد، شما میتوانید یک قند خیلی کوچک که به اندازه یک عدس است، درون آب بریزید تا مواد مغذی برای رشد بیشتر گیاه تامین شود.
- قبل از اینکه ریشه خیلی بلند و بزرگ شود، آن را از آب خارج کنید و در خاک بکارید؛ چراکه ریشه به مرور زمان تنبل میشود و ممکن است در خاک رشد خوبی نداشته باشد.
- زمانی که پتوس را از آب خارج کردید بهتر است در گلدانی قرار دهید که خاک نرم است. خاک باغچه توصیه نمیشود چرا که میتواند ریشه پتوس را خفه کند و باعث توقف رشد گیاه شود.
۷ نکته مهم درباره روش قلمه زدن گیاهان
- زمان قلمه زدن گیاهان بهتر است گیاه را به صورت مورب با چاقو یا کاتر ببرید.
- شما میتوانید از خاک ورمی کمپوست برای رشد بهتر گیاه درون گلدان استفاده کنید.
- هورمون ریشهزایی یا کود گلدهی برای رشد بهتر گیاهان استفاده میشود.
- بهتر است اجازه ندهید قلمه گیاه مدت زمان طولانی در آب بماند چرا که ریشه به مرور زمان تنبل میشود و ممکن است درون خاک رشد خوبی نداشته باشد.
- برای قلمه زدن بهتر است از ساقه تازه و سالم استفاده کنید.
- بهترین فصل برای رشد گیاهان آپارتمانی فصل بهار است.
- اواخر زمستان یا اوایل بهار فرصت مناسبی برای قلمه زدن انگور است.
مراقبت و نگهداری از گیاهان آپارتمانی با تیم آچاره
نحوه قلمه زدن گیاهان در خاک
اگر قصد دارید با روش قلمه زدن گیاهان در خاک آشنا شوید. بهتر است قبل از اینکه به سراغ مراحل انجام کار برویم، وسایل مورد نیاز مانند مداد، گیاه اصلی (مادر)، تیغ، چاقو یا کاتر، کیسه پلاستیکی، مخلوط خاک گیاه و ماسه، مایع ضدعفونیکننده (الکل) و گلدان را آماده کنید. حالا به سراغ روند انجام کار میرویم.
1. انتخاب یک گیاه مناسب.
اولین کاری که باید برای قلمه زدن گیاهان انجام دهید، انتخاب یک گیاه مناسب عاری از هرگونه بیماری، آفت و برگ پوسیده است. ترجیحا بهتر است گیاهی را انتخاب کنید که به مرحله گلدهی نرسیده اما رشد خوبی دارد.
2. انتخاب گلدان مناسب.
یک گلدان مناسب را انتخاب نمایید و داخل آن را با مخلوطی از خاک مخصوص گیاه و ماسه پر کنید. استفاده از خاک باغچه توصیه نمیشود چون ممکن است هم خشک باشد و هم بیماری را به ریشه گیاه منتقل کند و آن را خفه کند.
3. ساقه را برای قلمه زدن انتخاب کنید.
بهتر است ساقهای را برای قلمه زدن انتخاب کنید که تازه و سالم است نه ساقه چوبی و قدیمی! حالا نیاز است ساقه را به کمک تیغ، قیچی یا حتی کاتر به صورت مورب از زیر گره ببرید.
4. ایجاد حفره در خاک.
شاید در ابتدا برایتان این سوال پیشآمده بود که مداد برای قلمه زدن گیاهان به چه دردی میخورد. برای ایجاد حفره درون خاک گلدان باید از مداد یا هر چیز دیگری استفاده کنید.
5. کاشت قلمه.
قلمه را در حفره قرار دهید و سپس خاک دور آن را محکم کنید. گاهی اوقات دیده شده که درون یک ظرف چندین حفره ایجاد شده، شما هم میتوانید این کار را انجام دهید فقط دقت داشته باشید که برگ گیاهان در تماس با یکدیگر نباشد.
6. گلدان را درون پلاستیک بگذارید.
گلدان را داخل یک کیسه پلاستیکی بگذارید البته درِ آن را خیلی کامل نبندید چون گیاه برای رشد خود علاوه بر آب و رطوبت نیاز به هوا هم دارد. وجود جریان هوا باعث میشود تا برگهای گیاه دچار پوسیدگی نشوند.
7. بررسی ریشه درون گلدان.
هر چند وقت یک بار نیاز است خاک را مرطوب کنید تا ریشه به خوبی شکل بگیرد و رشد کند. اگر دو الی سه هفته از زمان کاشت قلمه گیاه درون خاک گذشته بهتر است قلمه را به آرامی از خاک در بیاورید و بررسی کنید که آیا ریشه آن سالم است یا خیر! در صورت شکلگیری ریشه، میتوانید آن را درون گلدان جدید قرار دهید تا رشد کند. در غیر این صورت اجازه دهید مدت زمان بیشتری در این فضا بماند.
سوالات متداول درباره روش قلمه زدن گیاهان
1- بهترین روش قلمه زدن گیاهان و بهترین زمان برای قلمه زدن گیاهان کی است؟
به نظر میرسد زمان استفاده از تمام روشهای قلمه زدن گیاهان یکسان نیست. بلکه زمان قلمه زدن گیاهان با توجه به سن، زمان، دما و رطوبت متفاوت است.
- بهترین زمان برای قلمه زدن چوب نرم اواسط بهار تا اوایل تابستان است.
- زمان مناسب برای قلمه زدن ریشه از اوایل بهار یا اواخر پاییز است.
- بهترین زمان برای قلمه زدن چوب سخت از وسط پاییز تا زمستان است.
2- برای قلمه زدن میتوانیم از چه گیاهانی استفاده کنیم؟
شما میتوانید از روش قلمه زدن برای تکثیر گیاهانی مانند گل اطلسی، گیلاس، پلارگونیوم، آرژیرانتموم، اسطوخدوس و رزماری استفاده کنید.
3- چطور گیاه شفلرا را تکثیر دهیم؟
اگر تصمیم دارید تا گیاه شفلرا را تکثیر دهید، میتوانید وسایل مورد نیاز خود مانند گیاه شفلرا، قیچی، یونولیت و یک ظرف پر از آب را تهیه و سپس به شیوه زیر عمل کنید.
- ابتدا یک ساقه گیاه شفلرا را جدا کنید و با قیچی یا کاتر ساقه و برگهای اضافی را بکنید.
- سپس سر برگهای آن شاخه را هم بزنید.
- حالا یک یونولیت مستطیل شکل بردارید و با قیچی وسط آن را سوراخ کنید.
- بخشی از ساقه را که از گیاه مادر جدا کرده بودید را داخل این سوراخ بگذارید.
- یک ظرف بزرگ بردارید و داخل آن را از آب پر کنید.
- یونولیت را روی آب قرار دهید و بعد از چند دقیقه مقدار کمی کود ریشه زا درون آب بریزید تا رشد ریشه آغاز شود.
- یک گلدان بردارید و داخل آن را با خاک پر کنید.
- وقتی ریشه ۳ تا ۵ سانتیمتر رشد کرد، آن را از آب خارج کنید و به گلدان منتقل کنید.
- درنهایت خاک مخصوص گلدان را در اطراف قلمه بریزید تا به خوبی رشد کند.
4- چه کار کنیم تا قلمهها سریعتر ریشه دهند؟
اگر میخواهید قلمهها سریع ریشه بدهند، میتوانید از روش زیر استفاده کنید.
- یک شاخه قلمه را از گیاه مادر جدا کنید.
- قلمه را بند بند جدا کنید. البته توجه داشته باشید در هر قلمه حداقل یک گره (محل اتصال برگ به ساقه) وجود داشته باشد.
- قلمه را برای ریشهزایی سریعتر در محلول آب و سرکه قرار دهید.
- بعد از اینکه قلمه ریشه زد، آن را از آب خارج کنید. سپس آن را به گلدان منتقل کنید.
5- آیا قلمههای موجود در آب نیاز به نور خورشید دارند؟
قلمه برگ و ساقه در آب نیاز به نور خورشید برای فتوسنتز دارند. در این صورت آنها میتوانند انرژی مورد نیاز برای تشکیل ریشه را تامین کنند.
6- چقدر طول میکشد تا قلمه در آب ریشه بزند؟
اگر آب موجود در لیوان کم شده بود، حتما آب تمیز در ظرف بریزید تا حداقل یک تا دو اینچ رشد کنند. حداقل ۳ تا ۴ هفته طول میکشد که قلمه در آب ریشه بزند. اما این مدت زمان برای تمام گیاهان یکسان نیست و گاهی زمان بیشتری نیاز است.
نتیجهگیری
اگر به دنبال تکثیر گیاهان آپارتمانی خود میگردید، میتوانید از روش قلمه زدن گیاهان به ویژه قلمه ساقه استفاده کنید. حتی برای گیاهانی مانند حسن یوسف، پیچک، شفلرا و انگور هم میتوانید از روش قلمه زدن گیاهان در آب و خاک استفاده کنید. در این مطلب تلاش کردهایم روش قلمه زدن گیاهان را به صورت کامل توضیح دهیم. در نهایت اگر سوالی در این باره داشتید، آن را در بخش نظرات برای ما بنویسید.
اگر به نگهداری از گل و گیاه علاقمند هستید و در خانه خود گلخانه دارید؛ میتوانید تمیز کردن آن را به ما بسپارید. نظافت گلخانه تاثیر زیادی بر شادابی گلهای شما دارد. تمیز کردن گلخانه با وجود تعداد زیادی گلدان و ریختن مداوم خاک پای گلدان کار سادهای نیست. از خدمات نظافت منزل آچاره استفاده کنید. برای اطلاع از قیمت سفارش خود را بهرایگان ثبت کنید.
