مقدار مجاز مصرف جوش شیرین؛ هشدارها را جدی بگیرید!

جوش شیرین یا همان بیکربنات سدیم، یکی از مواد پرکاربرد و همهفنحریف در خانهها، آشپزخانهها و حتی داروخانهها است. این پودر سفید و بیبو، علاوهبر کاربردهای آشپزی در درمان مشکلات گوارشی، بهداشت دهان و حتی رفع برخی مشکلات بهداشتی هم استفاده میشود.
اما بسیاری از افراد از مصرف جوش شیرین برای اهداف مختلف بدون اطلاع از مقدار مجاز آن استفاده میکنند که میتواند عوارض ناخواستهای به همراه داشته باشد. در این مقاله به بررسی مقدار مجاز مصرف جوش شیرین خواهیم پرداخت تا شما بدانید چطور از این ماده شگفتانگیز بهطور ایمن بهره ببرید.
مزایای جوش شیرین چیست؟
جوش شیرین مزایای بسیاری در کاربردهای خانگی و سلامتی دارد. این ماده برای پخت، محبوب است و به انواع نان، کیک، مافین و کوکیها بافت سبک و پفکی میدهد. جوش شیرین علاوهبر کاربردهای آشپزی میتواند به صورت نوشیدنی هم استفاده شود.
مزیت اصلی نوشیدن جوش شیرین، تسکین موقت سوء هاضمه یا سوزش معده است. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان میدهد جوش شیرین میتواند خستگی عضلانی را در حین تمرینهای ورزشی کاهش دهد.
یک پژوهش در سال 2020 نشان داد که مکمل بیکربنات سدیم استقامت عضلانی را بهبود میبخشد؛ اما قدرت عضلانی را افزایش نمیدهد. این موضوع برای شرکتکنندگانی که بیکربنات سدیم را در حالتهای استراحت و خستگی مصرف کردند، صادق بود.
یک مطالعه دیگر در سال 2017 نشان داد که جوش شیرین عملکرد دوندههای حرفهای را بهبود میبخشد. اما این مطالعه کوچک بود و تقریبا همه شرکتکنندگان مرد بودند. پس مقدار مجاز مصرف جوش بسیار مهم است و باید روی آن حساس باشید.
مقدار مجاز مصرف جوش شیرین بهعنوان نوشیدنی
افراد بزرگسال که باردار نیستند میتوانند حدود نیم قاشق چایخوری جوش شیرین را با حداقل نیم فنجان آب مخلوط کنند تا سوءهاضمه موقت خود را تسکین دهند. احتمالا استفاده از محصولات بدون نسخه برای درمان سوء هاضمه نسبت به روشهای خانگی ایمنتر باشد. چراکه این داروها خطر مصرف زیاد جوش شیرین را کاهش میدهد.
هنگامیکه امکان خرید محصولات بدون نسخه وجود ندارد، استفاده از جوش شیرین میتواند یک جایگزین کوتاهمدت باشد. اما قبل از امتحان کردن آن، صحبت با پزشک مهم است. همچنین افرادی که باردار هستند، از داروهای دیگری استفاده میکنند یا مشکلات سلامتی زمینهای دارند، باید قبل از مصرف حتی یک مقدار کوچک جوش شیرین، باید با پزشک خود صحبت کنند.
همچنین نباید بیش از 2 هفته از بیکربنات سدیم استفاده کرد. اگر در مدت مصرف دو هفتهای جوش شیرین علائم باز هم ادامه داشت، احتمالا این شرایط نشاندهنده یک بیماری زمینهای باشد که به درمان پزشکی نیاز دارد.
مقدار مجاز مصرف جوش شیرین در آشپزی
جوش شیرین از جمله موادی است که باید با دقت و به میزان مناسب استفاده شود؛ چراکه مصرف زیاد آن میتواند زیانآور باشد. مقدار مجاز مصرف جوش شیرین باتوجهبه نوع استفاده و هدف نهایی متفاوت است و نمیتوان یک مقدار ثابت برای همه کاربردها تعیین کرد.
همانطورکه گفته شد یکی از کاربردهای جوش شیرین استفاده از آن برای تهیه انواع کیک، نان و … است. در ادامه در زیر به بررسی مقدار مجاز مصرف جوش شیرین در آشپزی پرداختهایم:
- پخت کیک: برای پخت انواع کیک باید نصف تا یک قاشق چایخوری به ازای هر لیوان آرد را اضافه کرد. البته برای کیکهای اسفنجی نرم بیشتر و برای کیکهای سنگین مقدار کمتری استفاده کنید.
- پخت نان: جهت تهیه نان هم مانند کیک از نصف تا یک قاشق چایخوری جوش شیرین را به ازای هر لیوان آرد استفاده کنید. البته در نانهای تخمیری از مخمر استفاده کنید و جوش شیرین بیشتر در نانهای حجیم کاربرد دارد.
- پخت بیسکویت: برای پخت بیسکویت نصف قاشق چایخوری به ازای هر لیوان آرد استفاده کنید؛ اگر از موادی مانند ماست یا آبلیمو در دستور پخت استفاده میکنید، احتمالا به مقدار بیشتری جوش شیرین نیاز داشته باشید.
- تهیه سس: برای تهیه سس نصف قاشق چایخوری به ازای هر فنجان سس به ترکیب اضافه کنید؛ برای سسهای رقیق و شیرین مانند کچاپ، مقدار کمتر و برای سسهای غلیظ و ترش، مقدار بیشتری نیاز است.
عواقب رعایت نکردن مقدار مجاز مصرف جوش شیرین
همانطورکه در بالا اشاره شد، برخی از افراد برای درمان سوءهاضمه جوش شیرین مینوشند. جوش شیرین یک ماده قلیایی است که میتواند اسید اضافی معده را خنثی کند.
اگر جوش شیرین در مقدار کم مصرف شود باعث تسکین موقتی سوءهاضمه میشود و مشابه داروها برای این عارضه عمل میکند. اما استفاده از مقادیر زیاد جوش شیرین بهعنوان یک درمان خانگی برخی خطرها دارد که در ادامه به بررسی آنها پرداختهایم.
1. مسمومیت
هنگام استفاده از جوش شیرین به صورت پودری، احتمالا فرد بهراحتی مقدار زیادی جوش شیرین مصرف کند. مصرف زیاد این ماده خوراکی میتواند باعث عوارض جانبی مانند ناراحتی گوارشی شود. بهطورکلی، استفاده از جوش شیرین در مقدار زیاد سمی است؛ چراکه این ماده دارای مقدر سدیم بالا است.
وقتی فرد مقدار زیادی بیکربنات سدیم مصرف میکند، بدن سعی میکند تعادل نمک را با کشیدن آب به سیستم گوارشی اصلاح کند. در نتیجه این باعث اسهال و استفراغ میشود. اگر بدن سدیم را جذب کند، احتمالا باعث مشکلات زیر شود:
- کمآبی بدن
- تشنج
- نارسایی کلیه
- تنفس سطحی و کند
2. پاره شدن معده
مصرف مقادیر زیاد جوش شیرین علاوهبر مسمومیت، میتواند باعث پاره شدن معده شود. زمانیکه جوش شیرین با اسید ترکیب میشود، یک واکنش شیمیایی رخ میدهد.
یکی از محصولات فرعی این واکنش، آزاد شدن گاز است. در موارد نادر، ممکن است مقدار زیادی گاز در معده جمع و باعث پاره شدن آن شود. احتمال این شرایط پس از مصرف مقدار زیادی غذا یا الکل بیشتر است.
3. مسمومیت در کودکان
والدین نباید به کودکان جوش شیرین یا داروهای حاوی بیکربنات سدیم بدهند. اگر والدین یا پرستاران از خوردن جوش شیرین توسط کودک مطمئن نیستند، باید علائم اولیه مصرف زیاد مانند اسهال و استفراغ را بررسی کنند. اگر کودک چنین علائمی داشت، باید کودک را در اسرعوقت به پزشک ببرید تا مراحل درمانی انجام شود.
4. تداخل با داروها
جوش شیرین میتواند نحوه جذب داروها توسط بدن را تحت تاثیر قرار دهد. این ماده خوراکی باتوجهبه دارویی که فرد مصرف میکند، میتواند باعث عوارض جانبی مختلفی شود.
پس اگر داروی خاصی مصرف میکنید، حتما آن را به اطلاع پزشکان خودتان برسانید. سپس پزشک میتواند باتوجهبه داروی مصرفی شما، مقدار مجاز مصرف جوش شیرین را مشخص میکند.
جمعبندی
جوش شیرین یکی از مواد پرکاربرد با مزایای فراوان است که میتواند در زمینههای مختلف، از جمله آشپزی و درمان مشکلات گوارشی و … استفاده شود.
اما مصرف بیشازحد آن ممکن است به عوارض جدی مانند مسمومیت، پاره شدن معده و تداخل با داروها منجر شود. برای استفاده ایمن باید مقدار مجاز مصرف جوش شیرین رعایت شود. پیش از مصرف این ماده بهویژه در موارد خاص مانند بارداری یا بیماریهای زمینهای باید با پزشک مشورت شود.
سوالات متداول
چگونه از جوش شیرین برای تسکین سوءهاضمه استفاده کرد؟
برای تسکین سوءهاضمه نیم قاشق چایخوری جوش شیرین را با نیم فنجان آب مخلوط کنید.
مقدار مجاز جوش شیرین در پخت کیک چقدر است؟
برای پخت کیک نصف تا یک قاشق چایخوری جوش شیرین را به ازای هر لیوان آرد اضافه کنید.
آیا مصرف زیاد جوش شیرین برای سلامتی خطرناک است؟
بله؛ مصرف زیاد جوش شیرین میتواند منجر به مسمومیت و مشکلات گوارشی شود.
آیا جوش شیرین برای کودکان ایمن است؟
خیر؛ مصرف جوش شیرین برای کودکان خطرناک است و احتمالا باعث مسمومیت شود.