قارچ گیاهان آپارتمانی، اولین عامل مهم در بیمار شدن گیاهان خانگی شناخته میشود. طبق تحقیقات، 85% از بیماری گیاهان آپارتمانی از قارچ‌ها یا شبه قارچ‌ها نشات می‌گیرد. هاگ‌های قارچ به سرعت تکثیر میشوند و چنانچه از پیشروی آن در بافت گیاه جلوگیری نشود، نابودی گیاه حتمی خواهد بود. بنابراین بهترین راهکار این است که نشانه‌ها و علائم این بیماری را بشناسید و با مشاهده اولین نشانه‌ها درمان را شروع کنید.
اگر قارچ گیاهان آپارتمانی به سرعت تشخیص داده شده و درمان شود، گیاه بدون هیچ آسیبی به رشد خود ادامه خواهد داد و طول درمان نیز کوتاه‌تر خواهد بود. در ادامه به علائم و راه‌های درمانی این بیماری می‌پردازیم. با آچاره همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب نمایید.
قارچ گیاهان آپارتمانی چیست؟ آیا تمام قارچ‌ها برای گیاهان مضر هستند؟
قارچ‌ها گروهی از جانداران هستند که در خاک و آب به‌راحتی زیست می‌کنند و انواع مختلفی دارند. گروهی از آنها نقش موثر و مفیدی در چرخه طبیعت ایفا می‌کنند. قارچ‌های مفید مسئول تجزیه اجساد جانوران و گیاهان در طبیعت هستند و موجب بازیافت آنها میشوند.
البته طیف گسترده‌ای اعم از مخمرها و کپک‌ها نیز به نام قارچ نام‌گذاری شده‌اند. اما آنچه در این مقاله به آن پرداخته میشود، نوعی از قارچ‌ها است که زیست پارازیتی یا انگلی دارند. این نوع قارچ در بدن جانوران و بافت گیاهان زندگی کرده و از میزبان خود تغذیه می‌کند و عموما باعث بیماری میزبان خود میشود.
قارچ‌های انگلی نیز به دو دسته مجزا تقسیم میشوند:
قارچ انگلی اجباری
این قارچ‌ها برای رشد و تکثیر به سیتوپلاسم سلول‌های زنده نیاز دارند و با تغذیه از بافت سلولی موجود زنده، موجب بیماری آن میشوند.
قارچ انگلی اختیاری
این دسته از قارچ‌ها بسیار سرسخت‌تر از دسته اول هستند، زیرا به‌راحتی خود را با شرایط وفق می‌دهند. به همین دلیل سخت‌جان‌تر بوده و همواره تهدیدی بالقوه محسوب میشوند. قارچ انگلی اختیاری اگر به سلول زنده دسترسی داشته باشد، از آن تغذیه می‌کند. در غیر اینصورت می‌تواند از مواد آلی و معدنی استفاده کند و زنده بماند.
قارچ گیاهان آپارتمانی چگونه تکثیر و منتقل می شوند؟
عامل تولید مثل قارچ، هاگ است. هاگ بافتی میکروسکوپی و سبک است که به‌راحتی با وزش باد پراکنده میشود. به این ترتیب عامل انتقال قارچ حتی می‌تواند یک نسیم خنک هم باشد. هاگ استعداد رشد و تکثیر در بسترهای مختلف را دارد، بنابراین رشد قارچ به سرعت و در بسترهای مختلف امکان‌پذیر است.
باتوجه به بستر زیستی این جانداران می‌توان آنها را به سه دسته تقسیم کرد:
زئوفیل
این نوع قارچ بیشتر بر روی بدن حیوانات زندگی می‌کند.
ژئوفیل
این قارچ‌ها ساپروفیت هستند و محیط خاک را برای زندگی انتخاب می‌کنند.
فیتوفیل
فیتوفیل گیاه‌دوست است و با تغذیه از گیاه رشد کرده و تکثیر میشود.
عوامل مهمی که موجب تکثیر و انتشار قارچ میشوند عبارتند از:
- دمای نامناسب
- رطوبت
- میزان PH محیط
- عدم گردش هوای تازه
- نور کم
نشانه‌ها و علائم قارچ گیاهان آپارتمانی
بیماری قارچی گیاهان معمولا با نشانه‌های بارزی همراه است. بنابراین بهتر است در صورت مشاهده این علائم به سرعت برای درمان گیاه، اقدام نمایید.
- کپک سفید
- کپک پودری
- زنگار یا چوب پنبه‌ای شدن ساقه و برگ
- فرسایش پاجوش‌ها
- لکه‌های قهوه‌ای روی برگ
- لزج شدن و یا خشک شدن برگ‌ها
- لکه‌های زرد برگ (کلروز)
- سوختگی برگ
- سیاه تاول
نحوه فعال شدن قارچ گیاهان آپارتمانی در قسمتهای مختلف گیاه
همانگونه که اشاره شد، قارچ‌های انگلی اختیاری می‌توانند بدون علامت زندگی کنند و در موقعیت مناسبی به سلول‌های زنده هجوم ببرند. این قارچ‌ها ممکن است قسمتهای مختلفی از گیاه را هدف قرار دهند. انواع قارچ آپارتمانی، برگ، ساقه، ریشه و یا در شرایط بحرانی، تمامی بخش‌های گیاه را در برمی‌گیرند که نجات گیاه در این شرایط امکان‌پذیر نخواهد بود.
محاسبه رایگان هزینه نگهداری از گیاهان آپارتمانی!
1. قارچ گیاهان آپارتمانی: ساقه گیاه
زمانی که ساقه مورد حمله قارچ‌ها قرار می‌گیرد، عملا فعالیت فتوسنتز گیاه مختل میشود. ساقه مواد مغذی دریافتی ریشه را به برگ‌ها می‌رساند. اگر ساقه قارچی شود، این مواد مغذی به برگ نخواهد رسید و رشد گیاه متوقف خواهد شد. ساقه‌های قارچی، پوک و چروکیده شده و رنگ سبز آنها به رنگ قهوه‌ای سوخته تبدیل میشود.
معمولا در میان بافت چروکیده ساقه، کپک پودری سفید رنگ نیز دیده میشود. قارچی شدن ساقه گیاه مانند قارچی شدن ریشه ممکن است گیاه را به سرعت نابود کند.
2. قارچ گیاهان آپارتمانی: ریشه گیاه
احتمالا در خصوص مضرات زیاده‌روی در آبیاری گیاهان مطالب بسیاری شنیده‌اید. معمولا عنوان میشود که به دلیل آبیاری زیاد ریشه‌ها قارچی و پوسیده میشوند. حال این سوال پیش می‌آید که آیا آب به تنهایی موجب قارچی شدن ریشه میشود؟!
در پاسخ باید گفت قارچی شدن ریشه منوط به این است که یاخته‌های قارچی در مجاورت گیاه وجود داشته باشند تا گیاه را مبتلا کنند. بنابراین زمانی که ریشه یک گیاه قارچی میشود، قطعا یاخته‌ها و هاگ‌های قارچی از قبل در خاک وجود داشته‌اند، اما فرصتی برای تکثیر پیدا نکرده بودند. زمانی که خاک به دلیل آبیاری زیاد به مدت طولانی خیس و مرطوب میشود، موقعیت مناسبی برای رشد و تکثیر قارچ‌ها به دست می‌آید.
از سوی دیگر، به دلیل رطوبت زیاد ریشه‌ها نمی‌‌توانند از مواد مغذی خاک به خوبی استفاده کنند و تضعیف میشوند. در نتیجه با هجوم قارچ‌ها، به سرعت دچار پوسیدگی خواهند شد.
زرد و قهوه‌ای شدن برگ، نرم شدن ساقه، حالت سوختگی قسمت انتهایی ساقه، همگی نشانه‌های مشخصی از پوسیدگی ریشه هستند. اگر گیاه را از گلدان خارج کنید متوجه پوسیدگی و قارچی شدن ریشه خواهید شد. ریشه‌های سالم سفید و خشک هستند. اما ریشه‌های پوسیده به رنگ سیاه و قهوه‌ای بوده و نرم و لزج می‌باشند و بوی نامطبوع گندیدگی دارند.
3. قارچ گیاهان آپارتمانی: برگ گیاه
یکی از شایع‌ترین انواع بیماری‌های قارچ گیاهان آپارتمانی، شیوع این بیماری در برگ‌های گیاه است. خوشبختانه این نوع از بیماری قارچی گیاهان آسان‌تر از دو مورد قبل درمان میشود. در این مورد، به‌راحتی می‌توان برگ‌های بیمار را از گیاه جدا نمود و درمان را شروع کرد. به این ترتیب بیماری به سرعت ریشه‌کن میشود. یکی از علل شایع قارچی شدن برگ‌ها، رطوبت بیش از حد برگ‌ها و مه‌پاشی در زیر آفتاب است. در چنین شرایطی با بروز زنگار و لکه‌های قهوه‌ای روی برگ، به سرعت می‌توان بیماری را تشخیص داد.
درمان قارچ گیاهان آپارتمانی
برای درمان قارچ گیاهان آپارتمانی، باید صبر و حوصله زیادی صرف کنید. زیرا درمان قارچ گیاهان زمان‌بر است و به درمان دوره‌ای نیاز دارد. این درمان باید تا کامل شدن دوره ادامه داشته باشد. در غیر اینصورت قارچ‌ها از بین نرفته و مجددا تکثیر خواهند شد.
1. قرنطینه کردن گیاه آلوده
قبل‌تر اشاره کردیم که یکی از روش‌های تکثیر قارچ‌ها، پراکندگی از طریق وزش باد و تماس مستقیم است. بنابراین برای اینکه گیاهان دیگر نیز در معرض آلودگی قرار نگیرند، باید گیاه بیمار را قرنطینه کنید.
2. حذف فیزیکی قارچ‌ها
برای اینکه قارچ‌ها تضعیف شوند لازم است از گیاه جدا شوند. اما این امر به تنهایی امکان‌پذیر نیست. بنابراین باید برگ‌های آلوده را از گیاه جدا کرد. در نظر داشته باشید که برگ‌هایی که دچار بیماری قارچی شده‌اند، ترمیم نخواهند شد. بنابراین بهتر است برای نجات گیاه خود، برگ‌های آلوده را جدا کنید. این کار را برای تمامی برگ‌های آلوده، حتی برگ‌هایی که لکه‌های بسیار ریزی دارند هم انجام دهید.
3. ایجاد هوای تازه در میان شاخ و برگ گلدان
اگر گیاه شما بسیار پرپشت است، بهتر است قید تعدادی از برگ‌های سالم آن را بزنید تا هوای تازه در میان شاخ و برگ آن جریان داشته باشد. اما اگر گلدان شما حجم چندانی ندارد، بهتر است آن را در مجاورت هوای تازه قرار دهید.
4. تامین نور کافی و غیر مستقیم خورشید
گیاه را به مکانی که نور کافی دارد منتقل کنید. قارچ‌ها محیط‌های مرطوب و تاریک را دوست دارند و در این شرایط به شدت تکثیر میشوند. نور غیرمستقیم خورشید می‌تواند در تضعیف قارچ‌ها بسیار موثر باشد.
5. استفاده از محلول قارچ‌کش
برای استفاده از محلول قارچ‌کش به چند نکته توجه کنید:
- لازم است از محلول قارچ‌کش مناسب گیاه خود استفاده نمایید. اصولا قارچ‌کش‌های موجود در بازار به نام محلول ضد قارچ گیاهان آپارتمانی به فروش می‌رسند. چنانچه چنین محصولی را خریداری کردید حتما از ترکیبات آن مطلع شوید و در خصوص سازگار بودن آن با گیاه خود به اطمینان برسید.
- هرگز دوز مصرفی قارچ‌کش را کم و زیاد نکنید. برای حصول نتیجه مطلوب، مطابق دستورالعمل درج شده روی محصول عمل کنید.
- محلول یا پودر قارچ‌کش را از مراکز معتبر پرورش گل و گیاه خریداری کنید.
- طول درمان گیاه را به وسیله قارچ‌کش کامل کنید تا مطمئن شوید که قارچ‌ها به طور کامل ریشه‌کن شده‌اند.
- علاوه بر اسپری محلول ضدقارچ روی گیاه، مقداری از آن را در خاک گلدان نیز بریزید. به این وسیله خاک و ریشه‌ها نیز پاکسازی میشوند.
6. جلوگیری از قارچ گیاهان آپارتمانی
در مدت درمان، میزان رطوبت گیاه را کاهش دهید. بنابراین حتما یک برنامه آبیاری منظم داشته باشید و از غبارپاشی گیاه خودداری کنید.
راه‌های پیشگیری از قارچی شدن گیاه
همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. به همین دلیل ابتدا باید مراقبت‌های لازم را از گیاه خود به عمل آورید. مطمئنا با احتیاط‌های لازم، می‌توان بسیاری از عوامل تهدیدکننده را از بین برد.
مراقبت و نگهداری از گیاهان آپارتمانی با تیم آچاره
1. خرید گیاه سالم و عاری از آفات
شما به عنوان یک پرورش‌دهنده خانگی در قدم اول باید گیاهی را خریداری کنید که در سلامت کامل باشد. درمان گیاهان بیمار در بعضی از مواقع برای پرورش‌دهندگان حرفه‌ای گل و گیاه نیز مشکل‌ساز است. بنابراین در هنگام خرید، دقت کافی داشته باشید.
2. استفاده از خاک استریل و سالم
در زمان تعویض خاک و گلدان، از خاک‌های استریل استفاده نمایید. بهتر است پس از کاشت گیاه، آبیاری اول را با محلول ضدقارچ انجام دهید.
3. بررسی دوره‌ای گیاه
برگ‌ها و ساقه گیاه را مرتبا چک کنید. به محض مشاهده نشانه‌های قارچ گیاهان آپارتمانی در گیاه خود، بدون معطلی درمان را شروع کنید.
4. ایجاد زهکشی مناسب در خاک و گلدان
به زهکشی گلدان و خاک توجه کنید. در نظر داشته باشید که زهکشی خاک و گلدان دو روش جدا از یکدیگر دارند. برای زهکشی خاک لازم است خاک گلدان را با موادی همچون ماسه یا شن، پرلیت، برگ، پوست برنج و لیکا ترکیب نمایید. در اینصورت در میان خاک، فضایی برای تنفس بیشتر ریشه و عبور آب اضافی به وجود می‌آید.
برای زهکشی مناسب گلدان باید توجه کنید که انتهای گلدان دارای چند محفظه کوچک باشد. اگر گلدانی خریداری کردید که محفظه زهکشی در آن تعبیه نشده باشد، بهتر است این کار را شخصا انجام دهید. برای ساختن محفظه زهکشی در گلدان پلاستیکی می‌توانید میله آهنی را روی شعله آتش بگیرید تا گداخته شود.
سپس با فرو کردن میله به قسمت انتهایی گلدان چند منفذ ایجاد کنید. در مورد گلدان‌های سرامیکی نیز می‌توانید با استفاده از یک میله سخت و نوک تیز به آرامی انتهای گلدان را سوراخ کنید. این کار را با دقت انجام دهید تا گلدان ترک برندارد. پس از ایجاد منافذ زهکشی، انتهای گلدان را تا عمق 5 سانتیمتر سنگریزه یا لیکا بریزید. سپس گلدان را با خاک پر کنید.
5. جلوگیری از تجمع آب در زیر گلدانی
زمانی که آب اضافی از زهکش گلدان خارج شد، زیرگلدانی را خالی کنید. ماندن آب در داخل زیرگلدانی، علاوه‌بر ایجاد رسوب در اطراف گلدان و تخریب آن، موجب پوسیدگی ریشه‌ها خواهد شد.
6. تامین نور کافی برای گیاه
نور منبعی غنی و مهم برای تغذیه گیاهان است. گیاهانی که از نور کافی برخوردار نیستند، نه تنها رشد کافی نخواهند داشت، بلکه مستعد آفت قارچ گیاهان آپارتمانی نیز خواهند بود. نور غیرمستقیم خورشید، بهترین نوری است که موجب رشد گیاه خواهد شد. سعی کنید گیاهان خود را در پشت پنجره‌های جنوبی قرار دهید تا بیشترین بهره را از نور ببرند.
7. تامین رطوبت با ساخت جزیره
بعضی از گیاهان رطوبت‌دوست هستند و اگر رطوبت کافی نداشته باشند، به سرعت پژمرده میشوند. برای تامین رطوبت این گیاهان از غبارپاشی و اسپری کردن آب روی برگ‌های آن خودداری کنید، زیرا این روش خطر قارچی شدن گیاه را بیشتر می‌کند. با ساخت جزیره می‌توانید بهترین رطوبت محیطی را برای گیاه خود فراهم کنید. ساخت جزیره به دو شکل انجام میشود:
- اگر چند گیاه رطوبت‌دوست در خانه دارید، همه آنها را در مکانی مانند پشت پنجره دور هم جمع کنید. سپس در میان آنها ظرف آبی قرار دهید. با تابش نور غیرمستقیم خورشید، آب به تدریج بخار شده و توسط گیاهان جذب میشود. پس از هر بار تمام شدن آب، ظرف را مجددا پر کنید.
- شما می‌توانید برای هر یک از گیاهان خود به صورت جداگانه جزیره درست کنید. برای این کار باید یک ظرف بزرگتر از گلدان را در نظر بگیرید و درون آن را پر از سنگریزه کنید. سپس روی آن آب بریزید و گلدان را روی سنگریزه‌ها قرار دهید. توجه کنید که گلدان نباید با آب داخل ظرف تماس داشته باشد. زیرا در این صورت دچار پوسیدگی ریشه خواهد شد.
سخن پایانی
برای نگهداری ایده‌آل گیاهان و حفظ آنها باید دانش و اطلاعات کافی از شرایط زیستی و علائم بیماری‌ها و درمان آنها داشته باشیم. از بیماری‌های شایع که هر از چند گاهی به سراغ گیاهان می‌آیند، انواع قارچ گیاهان آپارتمانی هستند. در این مقاله سعی کردیم که اطلاعات کاربردی در مورد درمان بیماری قارچی و راه‌های پیشگیری ارائه نماییم.
چنانچه در این زمینه نیاز به مشاوره و یا خدمات باغبانی و سمپاشی دارید می‌توانید با آچاره تماس بگیرید. مشاوران ما در سرویس خدمات باغبانی به کمک شما می‌آیند.
اگر در خانه خود گلخانه دارید حتما با دردسرهای تمیز کردن گیاهان آپارتمانی و تمیز کردن گلخانه آشنا هستید. تمیز کردن گلخانه و پاک کردن منظم برگ گیاهان، تاثیر زیادی بر شادابی آنها دارد. شما می توانید برای تمیز کردن گلخانه خود از خدمات نظافت منزل آچاره استفاده کنید.
برای اطلاع از قیمت سفارش خود را به‌رایگان ثبت کنید.
