گاهی اوقات ممکن است به دلیل استفاده نادرست از سیم‌ها و یا درآوردن بیش از حد دوشاخه از پریز، ابزار برقی آسیب ببیند و نیاز به تعویض سیم دوشاخه داشته باشید. از دلایل دیگر آسیب دیدن سیم‌ها می‌توان به پوسیده شدن آن‌ها، قطع شدن یک بخش از سیم کشی ساختمان به صورت تصادفی و یا جویده شدن آن توسط حیوانات اشاره کرد. اگر مجبور به تعویض دائم سیم‌های دوشاخه شوید احتمالا باید هزینه زیادی را برای این کار صرف کنید، در صورتی که راه‌های دیگر نیز وجود دارد. در این مقاله روش‌های ترمیم سیم‌های آسیب‌دیده و تعویض سیم دوشاخه توسط خودتان، به صورت دقیق توضیح داده شده است.
ترمیم سیم‌های آسیب‌دیده یا بریده‌شده
اگر سیم دوشاخه مورد استفاده تنها آسیب جزئی دیده باشد، با کمترین هزینه می‌توان آن را ترمیم و قابل استفاده مجدد کرد. توجه کنید که به هیچ عنوان به قسمت‌های فلزی سیم نباید دست زد. تنها هزینه‌ای که برای موارد آسیب‌دیده باید کرد، خرید یک چسب برق و پوشاندن سیم‌های لخت شده با آن است. برای این کار ابتدا دوشاخه را از پریز جدا کنید در غیر این صورت جریان الکتریکی در سیم‌ها وجود خواهد داشت و خطر برق‌گرفتگی شما را تهدید خواهد کرد. نوار چسب برق را در محل مشکلدار یا فرسوده چندین دور بچرخانید و اطراف آن را محکم کنید تا از آسیب‌های شدیدتر در امان باشد. این کار ساده‌ترین راه برای تعمیر سیم‌های لوازم الکتریکی است.
اگر بخش‌هایی از سیم درون عایق آسیب‌دیده باشد از طریق گرمای آن بخش می‌توان متوجه وجود مشکل شد. برای اطمینان از سلامت سیم مورد استفاده، دست خود را سراسر قسمت‌های سیم بکشید و اگر متوجه دمای بالا در بخش‌هایی از آن شدید، قسمت‌های داغ را با علامتی مشخص کنید تا با جدا کردن دوشاخه از برق آن‌ها را گم نکنید. اگر تعداد قسمت‌های داغ سیم زیاد است نشان‌دهنده وجود مشکلات جدی است و بهتر است به فکر تعمیر سیم‌های شکسته قدیمی نباشید و دیگر از آن‌ها استفاده نکنید. بجای این کار به راحتی به فکر تعویض سیم دوشاخه باشید و آن را با یک نمونه جدید و سالم جایگزین کنید.
قطع کردن بخش‌های آسیب‌دیده سیم دوشاخه
در برخی شرایط، آسیب سیم دوشاخه جدی‌تر است و نیاز به برش و ترمیم مجدد دارد. اگر عایق پلاستیکی سیم بر اثر دمای زیاد ذوب شده باشد و یا آن‌قدر فرسوده باشد که فلز درون سیم مشخص گردد، بهترین و عاقلانه‌ترین روش، قطع کردن آن بخش از سیم است. گاهی برای محافظت از بخش‌های آسیب‌دیده از لوله‌های PVC نیز استفاده می‌شود.
مقاله پیشنهادی فاز برگشتی چیست؟شناخت نول برگشتی
ابزار لازم برای برش زدن سیم معیوب، سیم‌چین یا انبرهای مخصوص است. با در دست گرفتن سیم و مشاهده قسمت آسیب‌دیده به راحتی با سیم‌چین دو طرف آن را برش دهید تا کاملا جدا شود. حالا با توجه به کاربرد خودتان طول سیم را مشخص کنید. اگر سیم بیش از حد کوتاه شود ممکن است به تکه‌های سالم دیگر نیز نیاز داشته باشید.
در این مرحله از قسمت‌هایی که برش زده‌اید، با دقت حدود 2 سانتی‌متر از عایق را جدا کنید تا بخش فلزی سیم مشخص شود. اگر در این مرحله دچار اشتباه شوید و سیم مجددا آسیب ببیند، به راحتی قسمت آسیب‌دیده را مجدد با سیم‌چین ببرید. در آخرین قدم باید هر دو سر سیم‌های فلزی را به هم ببندید و روی آن قسمت را مجددا با چسب برق عایق کنید.
تعویض سیم دوشاخه آسیب‌دیده
نکاتی که باید در تعویض دوشاخه با دوشاخه جدید در نظر داشته باشید این است که حتما تعداد شاخه‌ها و مقدار آمپر مشخص شده روی هر دو یکسان باشد. پیچ روی دوشاخه را باز کنید و دو رشته سیم مختلف را از پیچ‌های درون آن جدا کنید. همان‌طور که می‌بینید شکاف‌های مخصوصی در داخل دوشاخه وجود دارد که مخصوص نگهداری رشته سیم‌هاست. رشته سیم‌های درون دوشاخه با پیچ‌هایی در جای خود قرار می‌گیرد و محکم می‌شود. در برخی دوشاخه‌ها برچسب‌های رنگی سیاه‌وسفید هم قرار داده‌اند تا با مطابقت دادن آن‌ها با رنگ عایق رشته سیم، به راحتی جای قرار گرفتن آن‌ها تشخیص داده شود.
گاهی نیز رنگ پیچ‌ها را در دوشاخه متناسب با رشته سیم تغییر می‌دهند. به طور مثال، پیچ نارنجی رنگ برای سیم سیاه و پیچ نقره‌ای رنگ برای سیم سفید در نظر گرفته شده است. اگر سیم‌ها به درستی در جای خود قرار نگیرند باعث خطرات برق‌گرفتگی یا سوختن وسایل برقی می‌شود. پس حتما در این مورد دقت کافی را بکار بگیرید.
سیم‌های فلزی که از عایق بیرون آورده‌اید را باید در جهت عقربه‌های ساعت دورتادور پیچ‌های درون دوشاخه بپیچانید و آن را محکم کنید. در آخر از شل نبودن سیم‌ها کاملا مطمئن شوید. اگر پایه‌های لخت رشته سیم‌ها آن‌قدر بلند باشد که با هم تماس برقرار کنند، قطعا منجر به اتصال کوتاه در دوشاخه شده و خطرات زیادی خواهد داشت. پس از پیچاندن دستی سیم‌ها، باید با پیچ‌گوشتی پیچ‌های هرکدام را محکم به بدنه دوشاخه وصل کرد. با این کار دیگر نمی‌توان سیم‌ها را تکان داد و ایمنی بسیار بالاتری دارد.
در آخرین مرحله دو طرف بدنه دوشاخه را روی هم قرار دهید و آن را مجدد با پیچ بدنه محکم کنید. برای این کار پیچ را در سوراخ مشخص دوشاخه قرار داده و در جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید تا محکم شود؛ با وصل کردن دوشاخه جدید به پریز، جریان برق را در آن بررسی کنید. اگر سیم به درستی جریان برق را به قطعه الکتریکی می‌رساند یعنی کار تعویض سیم دوشاخه به درستی به پایان رسیده است. در غیر این صورت دود یا جرقه و یا رویدادی غیرعادی اتفاق می‌افتد که باید سریعا برق اصلی را قطع و دوشاخه را از پریز خارج کرد. اگر هم در حالت سوم قرار بگیرید یعنی هیچ اتفاقی نیفتد و سیم اصلا کار نکند، ممکن است مشکلی در پریز باید که جریان برق را به سیم انتقال نمیدهد. برای این کار از سلامت فلزهای درون پریز اطمینان حاصل کنید.
مقاله پیشنهادی تشخیص سیم فاز و سیم نول بدون فازمتر
جمع‌بندی
ایجاد مشکلاتی همچون آسیب‌های سطحی روی سیم‌ها، داغ شدن برخی قسمت‌ها به دلیل اتصالی، قطع شدن تصادفی سیم و یا ذوب شدن عایق سیم، از دسته مواردی هستند که به کرات در کار با لوازم الکتریکی اتفاق می‌افتد. برای ترمیم یا تعویض سیم دوشاخه راهکارهای متعددی وجود دارد که در این مقاله به تفصیل به آن‌ها پرداخته شده است. ساده‌ترین راهکار در هنگام آسیب‌های سطحی، عایق کردن سیم با نوار چسب برق است. اگر مشکلات به وجود آمده برای سیم دوشاخه جدی‌تر باشد و یا خود دوشاخه دچار خرابی یا شکستگی شود، به‌ناچار باید سیم آن را تعویض کرد. این کار اگر قدم به قدم و با حوصله انجام شود، به سادگی قادر به تعمیر آن خواهید بود.
