اسپلیتر و پریزر آنتن مرکزی چیست؟

اگر شما هم آپارتمان‌نشین هستید، احتمالا چالش‌های نصب آنتن برای تلویزیون خود را تجربه کرده‌اید. امروزه در هر خانه حداقل یک دستگاه تلویزیون وجود دارد که هر کدام از آن‌ها برای فعالیت باید یک سیگنال مناسب را از آنتن دریافت کنند. حال تصور کنید که در یک آپارتمان 24 واحدی، 24 عدد آنتن در پشت‌بام نصب شده باشد. در این شرایط فارغ از مشکل کمبود فضا برای نصب این تعداد آنتن، شما باید با ظاهر زیبای این محیط هم خداحافظی کنید. اما آیا راهکاری برای رفع این مشکل پیش روی ما وجود دارد؟ در این مقاله از مجله آچاره شما را با آنتن مرکزی ساختمان بیشتر آشنا کرده و پاسخ این سوال که اسپلیتر و پریز آنتن مرکزی چیست را در اختیارتان قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید.

1. آنتن مرکزی چیست؟

در آپارتمان‌های مسکونی و یا ساختمان‌های تجاری همانند هتل‌ها، نصب یک آنتن به ازای هر گیرنده روند دشوار و نادرستی است، چرا که با انجام این کار شما با مشکلاتی از قبیل کمبود مکان، افزایش چشمگیر سیم‌کشی، اختلال در سیگنال‌ها و … مواجه خواهید شد. آنتن مرکزی در واقع راهکاری است که علاوه بر رفع این چالش‌ها، مزایای متعددی را نیز برای شما به همراه دارد.

در این سیستم با نصب یک آنتن، سیگنال موردنیاز تمامی گیرنده‌ها تامین شده و دیگر نیازی به استفاده از چند آنتن وجود ندارد. البته شما باید توجه داشته باشید که اگر قصد استفاده از یک آنتن برای تعداد زیادی تلویزیون را داشته باشید، باید از تجهیزات متعددی در این راستا استفاده کنید تا سیگنال دریافتی از کیفیت قابل‌قبولی برخوردار باشد.

2. آنتن مرکزی ساختمان چیست؟

امروزه شما با تلویزیون خود قادر به به دریافت انواع مختلف سیگنال از جمله سیگنال‌های VHF و UHF هستید. در واقع ساکنین یک ساختمان همگی به یک نوع سیگنال نیاز ندارند و بسته به شبکه‌های موردنظر خود باید سیگنالی متناسب با آن دریافت کنند. در اینجاست که با استفاده از آنتن مرکزی ساختمان (MATV) این مشکل نیز برطرف شده و هر شخص قادر به دریافت سیگنال مدنظر برای تماشای برنامه مورد علاقه خود می‌شود. از دیگر مزایای این شبکه می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• کاهش فضای موردنیاز برای نصب آنتن‌ها و دیگر تجهیزات
• از بین رفتن تداخل سیگنال آنتن‌هایی که در فاصله‌ای کم نسبت به یکدیگر نصب شده‌اند
• کاهش هزینه سیم‌کشی و طبقه‌بندی بهتر آن‌ها
• قابلیت افزودن گیرنده به آنتن بنابر نیاز ساکنین ساختمان
• دریافت سیگنال باکیفیت متناسب با نیازهای هر واحد و کاهش حداکثری نویز
• کاهش هزینه‌ها نسبت به تهیه آنتن جداگانه برای هر گیرنده
• نگهداری آسان‌تر از آنتن و تجهیزات با صرف هزینه کمتر
• فراهم شدن قابلیت ایجاد شبکه اختصاصی ساکنین

همان‌طور که می‌بینید شما با استفاده از آنتن مرکزی ساختمان از مزایای پرشماری بهره‌مند می‌شوید که استفاده از این شبکه را نسبت به نوع مرسوم آنتن به انتخابی بهتر تبدیل می‌کند. امروزه نصب آنتن مرکزی با استفاده از روش‌های مختلفی انجام می‌پذیرد که تفاوت اصلی آن‌ها در نوع طراحی سیستم توزیع است. در ادامه از مهم‌ترین سیستم‌های توزیع نصب آنتن مرکزی ساختمان نام خواهیم برد.

• مدل آبشاری
• مدل ستاره‌ای
• مدل درختی
• مدل ترکیبی ( مثلا ترکیب مدل ستاره‌‌ای و مدل درختی)

لازم به ذکر است که استفاده از مدل درختی در این راستا از رایج‌ترین روش‌های نصب آنتن مرکزی محسوب می‌شود و اکثر کارشناسان با استفاده از این روش به عنوان سیستم توزیع، آنتن مرکزی را نصب می‌کنند.

3. تجهیزات آنتن مرکزی چیست

اگر شما صرفا از یک آنتن و بدون استفاده از دیگر تجهیزات نسبت به ایجاد شبکه آنتن مرکزی اقدام کنید، در نهایت هیچکدام از واحدها سیگنال موردنیاز تلویزیون خود را به دست نخواهند آورد، چرا که در این حالت سیگنال ارسالی توسط آنتن بسیار ضعیف شده و کیفیت خود را از دست خواهد داد. به منظور رفع این مشکل باید از تجهیزات دیگری در این راستا استفاده کنید تا سیگنال دریافتی توسط آنتن با بهترین کیفیت به گیرنده منتقل شود. این تجهیزات را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد که عبارتند از:

• تجهیزات ابتدایی تهیه سیگنال (HeadEnd Equipment)
• تجهیزات توزیع سیگنال (Distribution Equipment)

هر کدام از این بخش‌ها دارای تجهیزات مختلفی هستند تا در نهایت سیگنال به بهترین شکل ممکن به گیرنده‌ها برسد.

تجهیزات ابتدایی تهیه سیگنال (HeadEnd Equipment)

آنتن (Antenna)

مهم‌ترین قسمت شبکه آنتن مرکزی ساختمان، آنتن اصلی است که در اولین قدم سیگنال مدنظر ساکنین را دریافت می‌کند. مناسب‌ترین نوع آنتن برای این نوع شبکه، آنتن‌های آلومینیومی هستند که از چندین شاخه آلومینیومی (لوله‌های توخالی) تشکیل شده‌اند. این آنتن علاوه بر تطابق با گیرنده‌ها باید توانایی دریافت سیگنال‌های باکیفیت را نیز داشته باشند. از آنجایی که سیگنال‌ها دارای سطوح مختلفی هستند، آنتن اصلی باید قادر به دریافت حداقل سطح سیگنال 1000 میکروولت (Micro Volt) باشد.

شما برای تهیه آنتن اصلی دو گزینه در اختیار دارید که یکی از آن‌ها آنتن پهن‌باند است. این آنتن قابلیت دریافت چندین کانال را به صورت همزمان دارد و شما بسته به نیاز ساکنین می‌توانید یک آنتن با کانال‌های دریافتی مختلفی را برای ساختمان تهیه کنید. گزینه دیگر شما استفاده از آنتن تک‌باند است که صرفا قادر به دریافت یک نوع سیگنال خواهد بود. اگر گیرنده‌های ساکنین به انواع مختلف سیگنال (UHF / VHF) نیاز دارند، شما با تهیه یک آنتن پهن‌باند می‌توانید سیگنال موردنیاز هر کدام از آن‌ها را تامین کنید.

توجه داشته باشید که محل نصب آنتن نباید آن را در برابر شرایط جوی نامناسب آسیب‌پذیر کند، بنابراین محیطی را برای نصب آن در نظر بگیرید که کاملا ایمن باشد. همچنین در این مرحله از دریافت حداقلی سیگنال توسط آنتن اطمینان حاصل کرده و در صورت نیاز آن را جابه‌جا کنید.

بالن (Balun)

قبل از توضیح کاربرد این قطعه باید با مفهموم امپدانس کمی آشنا شوید. در مهندسی برق به میزان مخالفت با جریان متناوب امپدانس گفته می‌شود. از آنجایی که معمولا آنتن‌ها دارای امپدانسی برابر با 300 اهم هستند، با دیگر تجهیزات بکاررفته در آنتن مرکزی با امپدانس 75 اهم تطابق ندارند. شما با استفاده از بالن (Balun) در نزدیکترین فاصله به آنتن، این عدم تطابق را از بین برده و نتیجه ایده‌آل را تضمین می‌کنید.

پیش‌تقویت‌کننده‌ها (PreAmplifiers)

بعضی اوقات سیگنال دریافتی توسط آنتن ضعیف است اما نیازی به نگرانی نیست. شما با استفاده از یک پیش‌تقویت‌کننده این ضعف را از بین برده و پس از بین رفتن نویزها، سیگنالی باکیفیت دریافت خواهید کرد. مزیت دیگر استفاده از این قطعه، برطرف کردن نیاز شما به بالن (Balun) است، چرا که پیش‌تقویت‌کننده‌ها علاوه بر تقویت سیگنال، امپدانس آنتن و تجهیزات را نیز منطبق می‌کنند.

فیلترها و مسدودکننده‌ها (Filters and Traps)

هدف ما از نصب آنتن مرکزی تنها دریافت سیگنال‌های مناسب نیست بلکه باید از وارد شدن سیگنال‌های اضافه و ناخواسته هم جلوگیری کنیم. این هدف با استفاده از فیلترها به دست خواهد آمد که بر اثر بکارگیری آن از ورود چنین سیگنال‌هایی جلوگیری می‌شود. به عنوان مثال شما بسته به نیاز ساکنین می‌توانید با استفاده از یک فیلتر از وارد شدن سیگنال‌های رادیویی به شبکه آنتن مرکزی جلوگیری کنید.

تضعیف‌کننده‌ها (Attenuators)

از آنجایی که سیگنال‌ها از قدرت‌های متفاوتی برخوردار هستند، نمی‌توان بدون نظارت بر این سطح آن‌ها را وارد شبکه کرد. به طور مثال زمانی که سیگنال بسیار قوی توسط آنتن دریافت شود، این قدرت بر روی سیگنال‌های ضعیف‌تر تاثیر گذاشته و باعث ایجاد نویز خواهد شد. با استفاده از تضعیف‌کننده (Attenuators)، این سیگنال قوی کمی تضعیف خواهد شد تا در شبکه یکنواختی وجود داشته باشد.

ترکیب‌کننده‌ها (Mixer)

اگر شما قصد دریافت سیگنال‌های VHF و UHF را به صورت همزمان داشته باشید، باید با بکارگیری ترکیب‌کننده این دو سیگنال را وارد شبکه کنید. در این قطعه سیگنال‌ها پس از ورود از تعدادی فیلتر گذر کرده و در نهایت با یک خروجی خارج می‌شوند. همچنین قطعه ترکیب‌کننده می‌تواند به عنوان مسدودکننده نیز عمل کرده و از ورود سیگنال‌های مشخص‌شده جلوگیری کند.

تقویت‌کننده‌ها (Amplifiers)

سیگنال پس از ورود به سیستم توزیع دچار افت خواهد شد و هر چه شما قصد گرفتن خروجی بیشتری را از آن داشته باشید، این افت چشمگیرتر خواهد بود. بنابراین هر چه سیگنال فاصله بیشتری را طی کند، شما تصویر کم‌کیفیت‌تری دریافت خواهید کرد. استفاده از تقویت‌کننده یا آمپلی فایر آنتن مرکزی، از بروز این مشکل جلوگیری کرده و باعث دریافت سیگنال‌هایی با کیفیت برابر در همه واحدها خواهد شد. شما می‌توانید توضیحات تکمیلی مربوط به این قطعه را در ادامه مقاله و در بخش جداگانه مختص به آن مطالعه کنید.

تجهیزات توزیع سیگنال (Distribution Equipment)

تقسیم‌کننده انشعابی یا اسپلیتر (Splitter)

سیگنال پس از عبور از بخش ابتدایی تهیه سیگنال، توسط کابل‌هایی که به آن‌ها خطوط اصلی گفته می‌شود، به گیرنده‌ها منتقل خواهد شد. تقسیم‌کننده انشعابی یا اسپلیتر (Splitter) با نصب بر روی خطوط اصلی آنتن مرکزی سیگنال را تقسیم خواهد کرد. به دلیل اهمیت این قسمت از سیستم توزیع، مطالب مربوط به اسپلیتر آنتن مرکزی را در یک بخش جداگانه مرور کرده‌ایم تا شما کاملا با این قطعه آشنا شوید.

تقسیم‌کننده عبوری یا تپ اف (Tap Off)

زمانی که شما پس از گرفتن انشعاب از خطوط اصلی قصد ادامه دادن آن را داشته باشید، باید این روند را با استفاده از یک تقسیم‌کننده عبوری یا تپ آف پشت سر بگذارید. توجه داشته باشید که این بخش کاملا با اسپلیتر تفاوت داشته و کارایی یکسانی ندارد. در ادامه به تفاوت‌های این دو قطعه نسبت به یکدیگر اشاره خواهیم کرد.

مطلب پیشنهادی:دلایل پرش تصویر تلویزیون

جداکننده‌های باند (Diplexer)

قبل از این که سیگنال به گیرنده برسد، باید سیگنال‌های VHF و UHF از یکدیگر جدا شده و سپس به گیرنده انتقال پیدا کنند. در غیر این صورت گیرنده شما قادر به پخش تصاویر موردنظرتان نخواهد بود. به همین منظور سیگنال قبل از رسیدن به گیرنده وارد یک جداکننده باند شده و این قطعه آن را به صورت سیگنال VHF و یا سیگنال UHF در اختیار گیرنده خواهد گذاشت.

پریزها (Socket)

پریز آخرین قسمت از سیستم توزیع محسوب شده و تنها بخشی است که شما آن را در منزل خود مشاهده خواهید کرد. پریزها معمولا به صورت توکار در دیوار قرار می‌گیرند و شما با متصل کردن کابل تلویزیون به آن می‌توانید سیگنال موردنظر خود را دریافت کنید. امروزه از دو نوع پریز آنتن مرکزی استفاده می‌شود که عبارتند از:

• پریز میانی
• پریز نهایی

نوع اول پریز برای شرایطی که خطوط باید ادامه پیدا کنند، بکار می‌رود و بیشتر برای اتاق‌های میانی خانه شما کاربرد دارد، پریز نهایی نیز همان‌طور که از نام آن پیداست، زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که شما قصد ادامه دادن انشعاب را نداشته باشید.

4. آمپلی فایر آنتن مرکزی چیست؟

در بخش‌های قبلی اشاره کردیم که آمپلی فایر آنتن مرکزی یا تقویت‌کننده، وظیفه جبران افت کیفیت سیگنال در سیستم توزیع را برعهده دارد. توانایی هر آمپلی فایر با عنوان ضریب بهره تقویت سیگنال (Gain) محاسبه می‌شود و واحد آن دسی‌بل (dB) است. در واقع شما با اضافه کردن این ضریب بهره به سیگنال ورودی، به خروجی آمپلی فایر دست پیدا خواهید کرد.

برای درک بهتر کارایی این قطعه یک مثال را با هم مرور می‌کنیم. زمانی که یک آمپلی فایر مناسب برای 5 واحد را تهیه کنیم، صرفا 5 واحد قادر به دریافت سیگنال باکیفیت یکسان خواهند بود و اگر خروجی بیشتری از آنتن مرکزی بگیریم، کیفیت سیگنال به صورت مستقیم تحت‌تاثیر خواهد گرفت.

ایجاد اضافه بار در خروجی آمپلی فایر باعث از بین رفتن کیفیت و در نتیجه خراب شدن سیگنال می‌شود بنابراین هنگام تهیه این قطعه حتما از تناسب توانایی آن با تعداد گیرنده‌های ساختمان اطمینان حاصل کنید. امروزه با پیشرفت تکنولوژی ساخت آمپلی فایر آنتن مرکزی، این قطعه قادر به تقویت سیگنال ورودی تا 40 دسی‌بل (dB) است و شما می‌توانید بسته به نیاز خود یک آمپلی فایر متناسب با شبکه توزیع ساختمان خود را انتخاب کنید.

مطالعه بیشتر: آموزش کامل نصب فیش آنتن

5. تپ آف آنتن مرکزی چیست؟

تصور کنید که خطوط اصلی آنتن مرکزی به طبقه چهارم رسیده است و شما باید با گرفتن یک انشعاب برای این طبقه، این خط را برای رسیدن به طبقات زیرین ادامه دهید. این عمل باید با استفاده از تپ آف آنتن مرکزی انجام بپذیرد. این قطعه دارای یک ورودی و یک خروجی اصلی است که انتقال سیگنال با کمترین افت کیفیت از این طریق صورت می‌گیرد.

چند خروجی فرعی نیز در ساختار تپ آف طراحی شده که گرفتن انشعاب باید با استفاده از آن‌ها انجام بپذیرد. همان‌طور که مشاهده می‌کنید، در واقع شما برای هر طبقه به یک تپ آف نیاز خواهید داشت تا سیگنال موردنیاز هر طبقه را تامین کنید. فراموش نکنید که در صورت استفاده از اسپلیتر به جای تپ آف، سیگنال پس از عبور از هر طبقه دچار افت کیفیت شده و گیرنده‌هایی که در انتهای سیستم توزیع قرار دارند، سیگنال مناسبی دریافت نخواهند کرد.

6. اسپیلیتر آنتن مرکزی چیست؟

این قطعه به عنوان یک تقسیم‌کننده انشعابی بکار می‌رود و سیگنال را از خطوط اصلی به گیرنده‌ها می‌رساند. به این منظور در ساختار اسپلیتر آنتن مرکزی یک ورودی و چندین خروجی طراحی شده و شما با توجه به تعداد گیرنده‌ها باید تعداد این خروجی‌ها را تعیین کنید.

اسپلیتر آنتن مرکزی می‌تواند بین 2 تا 16 خروجی داشته باشد و اگر تعداد گیرنده‌های ساختمان شما از این تعداد بیشتر شود، شما باید از ترکیب چند اسپلیتر (Splitter) با هم استفاده کنید. به عنوان مثال شما برای یک آپارتمان 36 واحدی می‌توانید 6 اسپلیتر دارای 6 خروجی بکار ببرید تا سیگنال تمامی گیرنده‌ها بدون افت کیفیت به آن‌ها منتقل شود.

7. سوئیچ آنتن مرکزی چیست

یکی از نکاتی که عدم توجه به آن، احتمال بروز اختلال در سیستم توزیع آنتن مرکزی را افزایش می‌دهد، جلوگیری از برگشت سیگنال است. سوئیچ آنتن مرکزی که به آن سوئیچ یکسوکننده نیز گفته می‌شود، وظیفه جلوگیری از برگشت سیگنال در شبکه را برعهده دارد. این سوئیچ معمولا دارای امپدانس 75 اهم است و در طول حرکت سیگنال، آن را به سمت یک جهت هدایت می‌کند تا شبکه دچار اختلال نشود.

مطالعه بیشتر: تقویت آنتن تلویزیون برای رسیدن به تصویری شفاف

در این مقاله از مجله آچاره تلاش کردیم تا علاوه بر آنتن مرکزی ساختمان، شما را با اسپلیتر و پریز آنتن مرکزی نیز کاملا آشنا کنیم تا در صورت نیاز، شما بهترین انتخاب‌ها را در این راستا داشته باشید. البته در این شرایط پیشنهاد آچاره به شما استفاده از کمک متخصصین دارای صلاحیت است. فراموش نکنید که کارشناسان کاربلد آچاره تنها به اندازه یک ثبت درخواست با شما فاصله دارند و شما در این شرایط می‌توانید به سادگی از کمک این متخصصین بهره ببرید. همچنین شما می‌توانید سوالات خود را از طریق بخش نظرات با ما در میان گذاشته و پاسخ خود را در زمانی کوتاه دریافت کنید. امیدواریم که مطالعه این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد.