شناخت اجزای خودرو به عیب‌یابی و تعمیر آن کمک بسیاری می‌کند. در این مقاله از مجله آچاره به بررسی دریچه گاز ۲۰۶ تیپ ۵، اجزاء و انواع آن می‌پردازیم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
دریچه گاز خودرو چیست؟
اگر قصد دارید خودتان نسبت به تعمیر دریچه گاز ۲۰۶ تیپ ۵ اقدام کنید بهتر است ابتدا با دریچه گاز خودرو آشنایی مختصری داشته باشید. در اکثر مواقع نیاز به استفاده حداکثری از توان خودرو وجود ندارد، به همین دلیل باید توان خروجی موتور تحت کنترل باشد که در موتور‌های داخلی این وظیفه به عهده دریچه گاز (یا همانThrotte body )است، که به وسیله یک شیر پروانه‌ای و تغییر دادن زاویه آن میزان جریان هوایی را که وارد موتور می‌شود را تنظیم می‌کند، و به تبع آن میزان پاشش سوخت هم همان‌قدر که میزان هوا کاهش می‌یابد، کمتر شده و به این ترتیب توان موتور تنظیم می‌شود. از طرف دیگر دریچه گاز از یک مسیر جانبی دیگر به موتور خودرو این اجازه را می‌دهد که زمانی که تحت بار نبوده و پدال گاز فشرده نمی‌شود به شکل بدون بار روشن بماند.
انواع دریچه‌گاز بر اساس جنس بدنه
- دریچه گاز فلزی
- دریچه گاز پلاستیکی
انواع دریچه گاز بر اساس نحوه عملکرد
- دریچه گاز مکانیکی
- دریچه گاز الکترونیکی یا همان برقی
اجزاء تشکیل دهنده دریچه گاز
شناخت اجزای تشکیل دهنده دریچه گاز در تعمیر دریچه گاز ۲۰۶ تیپ ۵ بسیار مهم است. دریچه گاز به کمک شیر پروانه‌ای با تعییر زاویه خود، مقدار موثر عبور جریان هوا را تغییر می‌دهد و همچنین مقدار ورود جریان هوا به موتور را تنظیم می‌کند. این شیر‌های پروانه‌ای در دریچه گاز‌های مکانیکی توسط کابل گاز و به طور مستقیم با عملکرد و دستوری که راننده می‌دهد (یعنی همان فشردن پدال گاز ) عمل می‌کند، اما در دریچه‌های گاز برقی به وسیله دستوری که از طرف سیستم مدیریت موتور داده می‌شود زاویه خود را تغییر می‌دهد.
بدنه این دریچه اکثرا از جنس آلومینیوم یا از ترکیب چند مواد (composite) ساخته می‌شود که استفاده از این مواد ترکیبی در بدنه دریچه گاز به دلیل سبک‌تر بودن و هم به دلیل مقاومت بیشتر در مقابل خوردگی، نسبت به جنس آلومینیوم آن بیشتر پیشنهاد می‌شود.
در دریچه برقی برای اجرای دستوراتی که توسط سیستم مدیریت موتور برای تغییر زاویه دریچه از عملگرها و حسگرهای وضعیت دریچه گاز استفاده می‌شود. این حسگر یا همان سنسور‌ها موقعیت و وضعیت دریچه گاز را برای تشخیص وضعیت دور آرام، وضعیت‌های مربوط به شتاب گیری و تمام بار، کاهش سرعت ماشین را به واحدی که مسئول مدیریت موتور یعنی Ecu ارسال می‌کند.
مطلب پیشنهادی : علائم خرابی دریچه انبساط خودرو
دریچه گاز برقی به علاوه مسیر‌هایی که مخصوص ورود هوا از طریق دریچه پروانه‌ای است همچنین دارای یک مسیر جانبی دیگر است که هوا می‌تواند از طریق آن عبور کند، این کار از طریق استپر موتور تنظیم کنترل می‌شود. استپر موتور به دلایل زیر استفاده می‌شود:
- بسته بودن دریچه گاز و به وجود آوردن حالت ساسات هنگامی که موتور سرد است.
- تنظیم کردن دور آرام هنگامی که بخواهیم بار اضافی از موتور بگیریم مثل زمانی که کولر را روشن می‌کنیم.
- تنظیم کردن میزان مناسب سوخت و هوا در دور آرام
- صرفه جویی در مصرف سوخت
- کاهش آلایندگی
- مانع شدن از بسته شدن مسیر هوا هنگامی که راننده در سرعت‌های بالا به طور ناگهانی پای خود را از روی پدال گاز برمی‌دارد.
قبل از دریافتن نحوه تعمیر دریچه گاز ۲۰۶ تیپ ۵ بهتر است با نحوه عملکرد انواع دریچه گاز اشنا شویم.
بیشتر بخوانید: آموزش پاک کردن چراغ آچار ۲۰۶
دریچه گاز مکانیکی
در این شکل از دریچه گاز کابل گاز مستقیما به پدال گاز وصل شده و زاویه دریچه گاز را تنظیم می‌کند. این نوع دریچه مکانیزم چندان پیچیده‌ای نداشته و قیمت مناسبی دارد.
دریچه گاز برقی
این نوع از دریچه فرایند تغییر زاویه شیر پروانه را با توجه به عملکرد شخص راننده و شرایط حرکتی ماشین دستور تغییر زاویه را می‌دهد. همچنین در این نوع، دریچه گاز مستقیما به پدال گاز وصل نیست و از آنجا که دریچه گاز برقی نسبت به دریچه گاز مکانیکی قابلیت کنترل دقیق‌تر مقدار هوایی را که به موتور وارد می‌شود را دارد، راندمان و کارایی خودرو را افزایش می‌دهد.
در تعمیر دریچه گاز ۲۰۶ تیپ ۵ از آنجایی که امکان تنظیم و کنترل دریچه گاز خودرو در نوع برقی آن با توجه به نیاز مشتری وجود دارد، پس استفاده از یک نوع دریچه گاز برای موتور‌های مختلف امکان‌پذیر است. این نوع دریچه مصرف سوخت و آلاینده‌ها را کاهش می‌دهد، چون در دریچه مکانیکی هنگامی که راننده به طور ناگهانی پدال گاز را می‌فشارد دریچه مکانیکی این عمل را مستقیما به دریچه منتقل می‌کند و به صورت کامل این عمل اجرا می‌شود و باعث می‌شود که سوخت و هوا از حالت بهینه خارج شده و مصرف سوخت و به تبع آن آلایندگی افزایش یابد. اما در دریچه گاز برقی این فشرده شدن ناگهانی پدال گاز توسط سامانه مدیریت شده و کاهش می‌یابد و به صورت ملایم‌تر به دریچه منتقل می‌شود.
لازم به ذکر است که در موتور‌های پیشرفته مثل موتورهایی با سیستم پاشش سوخت مستقیم و ویژگی کنترل کردن سرعت کروز حتما باید از دریچه گاز برقی استفاده شود. دریچه گاز‌های برقی برای اینکه دستوری که از طرف Ecu برای تغییر زاویه دریچه گاز ارسال شده را اجرا کنند از حسگر موقعیت دریچه گاز استفاده می‌کنند و همانطور که گفته شد این حسگرها وضعیت در لحظه، دریچه گاز را برای تشخیص دادن وضعیت دور آرام، کاهش سرعت، شتاب گیری و تمام بار و … به Ecu ارسال می‌کند. که همین موضوع اصلی‌ترین دلیل برتری دریچه گاز برقی به نسب دریچه گاز مکانیکی می‌باشد.
تعمیر دریجه گاز ۲۰۶ تیپ ۵
با توجه و اقتباس از اطلاعیه فنی و تعمیراتی ، معاونت فنی و مهندسی /مدیریت مهندسی خودرو؛ تا به حال ۲ مدل دریچه گاز بر روی موتور Tu5 با سیستم سوخت رسانی boschme7.4.5 بر روی خود رو های ۲۰۶ و۲۰۷ نصب شده است که به شرح زیر می‌باشند:
- دریچه گاز پلاستیکی با کد اختصاصی ۰۷۴۰۴۰۱۱ و شماره حک شده روی بدنه آن ۹۶۶۱۸۰۹۰۸۰برای سیستم مدیریت Ecu با نرم افزار های ۶۶۳۹۱۱۰۰۸۰و۹۶۶۳۸۱۱۰۲۸۰
- دریچه گاز فلزی با کد اختصاصی ۰۷۴۴۰۴۰۲۷وشماره حک شده روی بدنه آن۹۶۷۲۴۸۶۹۸۰ برای سیستم مدیریتEcu با نرم افزار ۹۶۶۳۷۲۰۸۰
- لازم به ذکر است که در این دست خودرو ها از دریچه گاز برقی استفاده می‌شود.
- نکته مهمی که باید به آن توجه شود این است که هنگام تعویض دریچه گاز حتما قطعه و یا شماره فنی مشابه باید جایگزین شود.
هنگام تعمیر دریجه گاز ۲۰۶ تیپ ۵ باید توجه داشته باشیم که موارد مختلفی ممکن است باعث ایجاد خلل در عملکرد آن شده باشد،حال ما در ادامه به برخی از این عوامل خواهیم پرداخت:
یکی از این عوامل به مشکل خوردن حسگر دریچه گاز می‌باشد که دارای علایم زیر است؛
- هنگامی که پدال آزاد بوده و ماشین در حالت خلاص است هم همچنان دور موتور بالا می‌ماند.(درEcu ساژم در حالت خلاص دور موتور ماشین با شتاب پایین می‌آید)
- گاز خوردن و فرایند شتاب گیری خودرو با تاخیر صورت می‌گیرد.(احتمالا پدال گاز با دریچه پشت آمپر مچ نیست)
- هنگامی که موتور خودور سرد است دور موتور پایین آمده و نرمال است اما هنگامی که موتور گرم می‌شود دور موتور هم تا کاتاف بالا می‌رود.
- نوسان در دور موتور بالا به خاطر آب خوردگی و کثیفی
- موتور دود کرده و با گاز دادن میزان این دود کاهش یا افزایش می‌یابد
- دور موتور از حدکاتاف بالاتر نمی رود (با توحه به نوع خودرو )کاتاف به ۳۰۰۰تا ۴۰۰۰ می‌رسد
- خودرو عطسه می‌کند (یعنی با گاز دادن ماشین خاموش می شود)
- بین دور ۲۵۰۰rpm تا ۳۰۰۰rpm ماشین حالت گرفتگی پیدا می‌کند.
برای عیب یابی این حسگر می‌توانید از دستگاه دیاگ که اطلاعات این سنسور را در دستگاه دیاگ به صورت درصدی که از صفر شروع شده و با گاز دادن و بالا رفتن دور موتور تا سقف ۱۰۰ درصد بالا می رود استفاده کنید.
کثیفی دریچه گاز
از دیگر عواملی که موجب به مشکل خوردن دریچه گاز شده و موجب نیاز به تعمیر آن می‌شود کثیفی آن است. در این صورت برای تعمیر دریجه گاز ۲۰۶ تیپ ۵ کافی است که آن را شست و شو دهید . شست‌وشوی دریچه گاز ماشین تاثیر بسیاری روی شتاب و حرکت و درست کار کردن خودروی شما دارد. این کار توسط نمایندگی‌های خاص خودرو و یا نیز انجام می شود و در قبال انجام آن هزینه‌ای معادل ۴۵ هزار تومان دریافت می‌شود. اما خود شما به راحتی می‌توانید دریچه گاز خودروی خود را شست‌وشو داده و به تعمیر دریجه گاز ۲۰۶ تیپ ۵ بپردازید. برای انجام این کار در ابتدا یک اسپری مخصوص شست‌و شوی دریچه گاز تهیه کنید (که قیمت آن بسته به مدل و برند آن متفاوت است)
- استرس بار و لوله ورودی هوا را باز کنید.
- پیچ‌هایی که دریچه گاز و فیلتر هوای ماشین را به هم متصل کرده‌اند را از هم باز کنید.
- ابتدا وقتی هنوز ماشین خاموش است یک بار به ورودی دریچه گاز اسپری کنید.
- سپس بلافاصله و سریع با یک دستمال تمیز و نرم و بدون پرز بخشی که اسپری زدید را کاملا تمیز کنید.
- بعد از تمیز کردن بخش مورد نظر، از یک دوست یا همکار کمک بگیرید تا در این فرآیند شما را همراهی کند و استارت بزنذ و دور موتور را تا ۲ بالا برده و روی همان نگه دارد.
- حالا شما هم ۲ بار به آرامی داخل دریچه اسپری کنید.
- همچنان دور موتور را تا ۱۰ ثانیه دیگر روی ۲ نگه دارید.
- پس از گذشت ۱۰ ثانیه از دوستتان بخواهید که دور موتور را تا ۴ بالا ببر و همزمان شما هم چندین بار با فشا ر بالا به داخل دریچه گاز اسپری کنید.
- هنگامی که با فشار بالا در حال اسپری کردن داخل لوله گاز هستید متوجه این خواهید شد که ماشین در حال خاموش شدن است، در این لحظه اسپری کردن را به مدت حدودا ۲ ثانیه قطع کنید تا ماشین به اصطلاح نفس بکشد.
- بعد از اینکه ماشین نفس گرفت دوباره همین کار را تکرار کنید.
- برای تعمیر دریچه گاز ۲۰۶ تیپ ۵ این عملیات را ۴ بار دیگر پشت سر هم هنگامی که ماشین روی دور ۴ قرار دارد انجام دهید و سپس اسپری کردن را قطع کنید
- سپس از دوست خود بخواهید تا دور موتور ماشین را پایین آورده و روی دور موتور ۲ نگه دارد.
- حال خواهید دید که دودی سفید رنگ از ماشین خارج می‌شود که خروج این دود از ماشین کاملا عادی است.
- از همراه خود بخواهید که تازمانی که این دود سفید تمام شود پای خود را روی پدال گاز نگه دارد.
- حالا ماشین را خاموش کرده و هر قطعه‌ای که جدا کرده بودید را دوبار نصب کنید.
حالا دریچه ماشین شما تمیز شده امیدواریم که تاًثیر آن را در عملکرد ماشین خود مشاهده کنید.
خطای برنامه ریزی و تعمیر دریچه گاز ۲۰۶ تیپ ۵
در خودروهایی که دارای دریچه گاز برقی هستند اگر Ecu بنا به هر دلیلی موقعیت دریچه گاز را درست تشخیص ندهد، خطای برنامه ریزی در دریچه به وجود آمده و موتور گاز نخواهد خورد. در این وضعیت باید دریچه گاز را تعریف کنیم برای انجام این کار کافی است مراحلی را که در زیر شرح داده شده را طی کنید:
- سوئیچ را تا انتها باز کنید.
- ۲۰ ثانیه صبر کنید.
- پدال گاز را تا آخر فشار دهید و ۲۰ ثانیه دیگر صبر کنید.
- قبل از اینکه پای خود را از روی پدال گاز بردارید سویج را ببندید.
- ۲۰ ثانیه دیگر منتظر بمانید بدون اینکه پای خود را از روی پدال برداشته باشید.
- همچنان بدون این که پای خود را از روی پدال برداسته باشید استارت زده و ماشین را روشن کنید.
بیشتر بخوانید : 7 نشانه اصلی خرابی ترمز خودرو
باز کردن محفظه دریچه گاز
- کابل اتصال بدنه (منفی) باتری را جدا کنید.
- شلنگ‌های تهویه بخاری‌ها روغن محفظه لنگ(pcv) را از دریچه گاز جدا کنید.
- کانال هوای ارتباطی که بین دریچه گاز و محفظه‌ی هواکش قرار دارد را از روی دریجه گاز جدا کنید.
- اهرم گاز را از اتصال دریچه گاز جدا کنید.
- کانکتور، سنسور موقعیت دریچه گاز را از روی دریچه گاز جدا کنید.
- موتور مرحله‌ای دور آرام را از دریچه گاز جدا کنید.
- گرم کن دریچه را (در صورت وجود داشتن) از محفظه دریچه گاز جدا کنید.
- سنسورهای دمای هوای ورودی را از محفظه دریچه گاز جدا کنید.
- پیچ‌هایی که محفظه دریچه گاز را به مانی فولد ورودی هوا وصل کرده‌اند را باز کرده و محفظه دریجه گاز را از آن جدا نمایید.
مراحل جدا کردن محفظه دریچه گاز جهت تعمیر دریچه گاز ۲۰۶ تیپ ۵ به ترتیب در بخش فوق بیان شد، لازم به ذکر است که پس از اتمام کار و تعمیرات برای نصب مجدد دریچه گاز به جای خود تنها کافی است فرایند فوق را مرحله به مرحله به صورت برعکس دوباره انجام دهید.
- نکته ای که هنگام بستن دریچه گاز باید به آن توجه کنید این است که باید از یک اورینگ جدید و نو برای آب بندی کردن بین محفظه دریجه گاز و مانی فولد ورودی استفاده کنید .
نکات ایمنی
- سوئیچ ماشین را در جهت off قرار دهید. یعنی ماشین را خاموش نگه دارید.
- کابل اتصال بدنه (منفی) به باتری را جدا کنید.
- مانع از پاشیده شدن سوخت شوید.
- در نزدیکی محلی که در آن مشغول به انجام این کار هستید تابلو (از ایجاد شعله و آتش جلوگیری کنید) نصب کنید.
- کپسول آتش نشانی تهیه کرده و برای اطمینان نزدیک خود قرار دهید.
- اگر قصد دارید تمام موتور را پیاده کنید، هر مجموعه‌ای که قصد باز کردن آن‌ها را دارید بعد از پیاده کردن موتور آن‌ها را باز کنید.
کلام آخر
در مقاله فوق ما به معرفی دریچه گاز و انواع آن و برخی ازمشکلاتی که ممکن است در روند فعالیت آن ایجاد شود و راه‌های تعمیر دریچه گاز ۲۰۶ تیپ ۵ پرداختیم. البته توصیه ما به شما این است که اگر از دلیل مشکلی که برای خودرو شما پیش آمده مطمئن نیستید و یا از راه حل این مشکل اطمینان ندارید قبل از اینکه خودتان دست به کار شوید خودرویتان را به یک تعمیر کار و متخصص در این زمینه نشان دهید.
