نحوه اجرای چاه ارت و عمق استاندارد چاه ارت

هدف از اجرای چاه ارت یا «سیستم ارتینگ» فراهم کردن مسیری با امپدانس کم برای خطاهای الکتریکی و جریان‌های تخلیه صاعقه است. یکی از نکات مهم در نحوه اجرای چاه ارت اطمینان از ایمنی تاسیسات الکتریکی، ساکنان ساختمان و اقلام الکترونیکی موجود است.

شبکه ارتینگ با حلقه‌های ضعیف در زنجیره خود می‌تواند کل سیستم را به خطر بیندازد و موقعیت‌های پرهزینه و خطرناکی را ایجاد کند. نحوه اجرای چاه ارت اهمیت زیادی دارد؛ چون باید حداکثر جریان خطا را کنترل کند. خود سیستم هم باید از اجزای باکیفیت ساخته شده باشد تا در طول زمان در برابر خوردگی و تخریب مقاومت کنند.

اغلب در نحوه اجرای چاه ارت توجه زیادی به طراحی مناسب می‌شود. اما انتخاب مصالح با کیفیت متناسب با نیازهای کاربردی ساختمان هم به همان اندازه مهم است. مواد مختلفی برای نصب ارتینگ در دسترس هستند. در ادامه این مقاله اجزای مختلف تشکیل‌‍دهنده سیستم ارتینگ را مورد بررسی قرار می‌دهیم. همچنین نکات مهمی که هنگام انتخاب عمق استاندارد چاه ارت باید در نظر داشته باشید را بررسی خواهیم کرد.

ارتینگ چگونه انجام می‌شود؟

برای اطمینان از ایمنی، ارت را می‌توان با اتصال دستگاه الکتریکی به سیستم‌های ارت یا الکترودهایی که در نزدیکی زمین یا زیر سطح زمین قرار گرفته‌اند، انجام داد.

الکترود یا تشک ارت مجهز به رایزر آهنی تخت در زیر سطح زمین نصب می‌شود. نحوه اجرای چاه ارت به اتصال تمام قطعات فلزی غیرحامل جریان تجهیزات کمک می‌کند.

با عبور جریان اضافه بار از تجهیزات یا وجود عیب در سیستم به دلیل جریان، جریان خطا از تجهیزات از طریق سیستم ارتینگ هدایت می‌شود.

در خانه‌ها 3 نوع سیم برق دار، نول و ارت وجود دارد. سیم خنثی جریان الکتریکی را از نیروگاه حمل می‌کنند و زمین به صفحه فلزی مدفون متصل می‌شود. وسایل برقی مانند یخچال، جعبه‌های آهنی و تلویزیون در حین کار به سیم ارت متصل می‌شوند.

از این رو این دستگاه‌ها در برابر برق محافظت خواهند شد. ارتینگ محلی در نزدیکی کنتور برق خانه انجام می‌شود.

تجهیزات لازم برای اجرای چاه ارت

وسایل مورد نیاز سیستم ارتینگ را می‌توان به 7 دسته تقسیم کرد:

1. ارت بار
2. هادی‌های ارت
3. الکترودهای ارت
4. چاهک بازرسی
5. تقویت‌کننده‌های خاک
6. گیره‌های اتصال
7. عایق‌بندی ارت بار

یکی از نکات مهم در مورد نحوه اجرای چاه ارت انتخاب درست تجهیزات است. بیایید نگاهی دقیق‌تر به هر یک از موارد بالا بیندازیم و با عملکرد هر کدام آشنا شویم.

محاسبه رایگان هزینه خدمات سیم‌کشی و برقکاری ساختمان!

1. ارت بار

ارت بارها نقطه مشترک یا ترمینال اصلی ارت هستند. این میله‌ها برای پیوستگی زمین و هادی‌های هم پتانسیل با هم برای اتصال به سیستم ارتینگ خارجی به‌کار می‌روند.

ارت بارها معمولاً در اتاق‌های کنترل قرار می‌گیرند. می‌توان آن‌ها را با اتصالات جداکننده برای آزمایش راحت سیستم نصب کرد. ارت بارها باید طوری طراحی شوند که حداکثر جریان‌های خطای احتمالی که سازه با آن مواجه می‌شود را کنترل کنند.

هنگام انتخاب ارت بار، داشتن اطلاعات زیر در مورد نحوه اجرای چاه ارت اهمیت زیادی دارد:

1. چند هادی به این میله ارت متصل می‌شود؟ این نکته برای تعیین تعداد راه‌هایی که برای ارت بار نیاز دارید، لازم است.
2. آیا برای تست سیستم به لینک قطع‌کننده نیاز دارید؟ در نحوه اجرای چاه ارت لینک قطع کننده به شما امکان می‌دهد پیوستگی زمین از میله را بدون نیاز به جدا کردن اتصالات آزمایش کنید.
3. اگر به لینک قطع کننده نیاز دارید آیا می‌خواهید راه خروجی داشته باشید؟ راه خروجی باعث جدا شدن اتصال زمینی از لینک آزمایشی می‌شود. بنابراین به لینک آزمایشی اجازه می‌دهد بدون نیاز به شل کردن یا قطع اتصال زمین مستقیم روی ارت بار عمل کند.
4. گیره‌ها برای اتصال به نوار باید چه اندازه باشند؟ ارت بارهای استاندارد معمولاً دارای فاصله 35 میلی‌متری بین اتصالات هستند. این فاصله امکان اتصال حداکثر دو شاخه کابل 185 میلی‌متر مربعی را در مجاورت یکدیگر فراهم می‌کند.
5. ارت بار را کجا قرار می‌دهید؟ نکته مهم درباره نحوه اجرای چاه ارت محل قرارگیری ارت بار است. اگر در خارج از منزل یا در منطقه‌ای مرطوب هستید، بهتر است برای جلوگیری از خوردگی، ارت بار را به همراه پایه گالوانیزه داغ در نظر بگیرید.

2. رساناهای ارت

از هادی‌های ارت برای اتصال ترمینال‌های ارتینگ سازه‌ها به عنوان مثال میله ارت به الکترود ارتینگ در گودال بازرسی استفاده می‌شود.

نکته مهم در نحوه اجرای چاه ارت اتصال هادی‌ها است. این رساناها باید با توجه به حداکثر جریان پتانسیلی که دارند و نوع الکترود زمینی که به آن وصل می‌کنید انتخاب شوند. مطمئن شوید که فلزات ناسازگار که باعث خوردگی یکدیگر می‌شوند مانند مس به آلومینیوم را به هم متصل نکنید.

علاوه بر این، آلومینیوم را نمی‌توان در زیر زمین استفاده کرد و نباید برای اتصال مستقیم به الکترود زمین به کار رود.

3. الکترودهای ارت

الکترود ارت آخرین مرحله سیستم ارتینگ است. این الکترودها تخلیه صاعقه، جریان خطای زمین یا ولتاژ تخلیه استاتیک به زمین را پراکنده می‌کنند. علاوه بر این بخشی از سیستم ارتینگ است که در واقع داخل “زمین” قرار دارد.

بسته به نیازهای خاص سایت و شرایط زمین، انواع مختلفی از گزینه‌های ارتینگ موجود است. 4 نوع اصلی الکترود زمین وجود دارد که در نحوه اجرای چاه ارت تاثیرگذار هستند.

• صفحات ارت مسی
• تشک‌های مشبک مسی
• میله‌های زمینی با پیوند جامد یا مسی
• هادی مسی به شکل نوار یا کابل

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد بهترین نوع الکترود ارت با متخصص با تجربه مشورت کنید.

4. تقویت کننده‌های خاک

نکته مهم در نحوه اجرای چاه ارت نصب الکترود زمین است. هدف این کار رسیدن به مقاومت کم برای جذب جریان‌های خطا و اضافه ولتاژ به پتانسیل پایین‌تر است. گاهی اوقات زمینی که الکترود ارت را در آن نصب می‌کنید، رسانایی ضعیفی دارد.

در موارد دیگر فضای کار محدود است و برای جلوگیری از حفر سوراخ‌ها یا ترانشه‌های عمیق‌تر یا عریض‌تر، باید مقاومت ناحیه‌ را کاهش دهید. اینجاست که تقویت‌کننده‌های خاک با کاهش موثر مقاومت خاک وارد عمل می‌شوند.

تقویت‌کننده‌های خاک به‌عنوان پرکننده سوراخ‌ها و ترانشه‌ها برای کاهش مقاومت یا افزایش رسانایی خاک اطراف الکترود ارت استفاده می‌شوند. این تقویت‌‌کننده‌ها سطح الکترود فلزی را با پوشاندن آن در محیط رسانا افزایش می‌دهند. این افزایش تماس سطحی به کاهش اتلاف انرژی کمک می‌کند.

یکی دیگر از نکات مهم در نحوه اجرای چاه ارت انتخاب نوع تقویت‌کننده است. در حالی که برخی از پیمانکاران استفاده از نمک و زغال چوب را انتخاب می‌کنند، 2 روش رایج‌تر وجود دارد که به تعمیر و نگهداری کمتر نیاز دارند.

بنتونیت نوعی خاک رس نگهدارنده رطوبت است که در ترکیب با آب تا چندین برابر حجم خشک خود متورم می‌شود. بنتونیت رطوبت را برای مدتی نگه می‌دارد و می‌تواند آب باران را جذب کند. این رطوبت حفظ شده رسانایی را افزایش می‌دهد و به‌وجود رطوبت دائمی یا بارندگی متکی است.

مارکونیت محلول بی‌اثر، دائمی و بدون نیاز به تعمیر و نگهداری است که در ترکیب با سیمان به ماده‌ای شبیه بتن تبدیل می‌شود. بنابراین، هم رسانا و هم بازدارنده است. این ماده برای همه کاربردها و مخصوصاً برای مناطقی که باران کمی دریافت می‌کنند، مناسب است.

5. چاهک بازرسی

چاهک‌های بازرسی، محل اتصال بین هادی ارت و الکترود ارت هستند. آن‌ها به‌عنوان نقطه آزمایش برای الکترود و سیستم ارت عمل می‌کنند.

چاهک‌های بازرسی بر اساس نیاز شما در اندازه‌ها و انواع مختلفی وجود دارند. بیشتر نیازها با چاهک بازرسی 315×315 میلی‌متری یا پلاستیکی 306×306 میلی‌متری برآورده می‌شود. پروژه‌های شهری به چاهک بازرسی 500×500 میلی‌متری نیاز دارند.

اگر در نحوه اجرای چاه ارت نیاز به نصب گودال بازرسی در زیرزمین باشد، باید تعیین کنید که آیا برای جلوگیری از سیلاب به آب بند ارت نیاز دارید یا خیر.

6. گیره‌های اتصال

گیره‌های اتصال‌دهنده هادی ارت را به الکترود ارت متصل می‌کنند. نکته مهم این است که بسته به ترکیب هادی و الکترودی که استفاده می‌کنید، انواع مختلفی از اتصالات وجود دارد.

از آنجایی که گیره به عنوان پل بین هادی و الکترود عمل می‌کند، بسیار مهم است که گیره هم رسانا باشد و در طول زمان بادوام بماند. به همین دلیل استانداردهایی برای مواد مورد استفاده برای گیره‌ها از جمله آلیاژهای فلزی وجود دارد.

استاندارد ملزم می‌کند که آلیاژ مورد استفاده در ریخته‌گری حداقل 75 درصد مس باشد. به‌علاوه هر نوع U-Bolt مورد استفاده در این گیره‌ها باید از 99% مس HD ساخته شده باشد.

7. جوش گرمازا

جوش گرمازا روش دیگری برای اتصال مس به مس و مس به فولاد از طریق فرآیند جوشکاری است. برخلاف اتصالات پیچ و مهره‌ای و فشاری این اتصال دائمی است. معمولاً در ساخت شبکه‌های پست و برای ایجاد اتصالات هم پتانسیل در سازه‌ها به‌کار می‌رود.

مزیت اصلی اتصالات جوش گرمازا این است که 100٪ جریان خطای رساناهایی که به هم متصل می‌شوند را می‌گیرد. این جوش‌ها دائمی هستند، از نظر مکانیکی قوی بوده و از 97% مس تشکیل شده‌اند. چنین اتصالاتی بهترین روش اتصال برای هر سیستم ارتینگ محسوب می‌شوند.

مطلب پیشنهادی:علت برقدار شدن بدنه لباسشویی

8. عایق‌بندی ارت بار

عایق‌بندی میله ارت همیشه ضروری نیست. اما برای ایجاد عایق ضدآب بین میله ارت و الکترود ارت به‌منظور جلوگیری از نشت آب زیرزمینی طراحی شده است. عایق‌بندی میله‌های ارت در جایی استفاده می‌شود که ارت یا چاهک بازرسی باید در سازه قرار گیرد.

این بدان معناست که الکترودهای ارت باید از دال‌های کف سازه عبور کرده و غشای ضدآب را سوراخ کنند.

استانداردها در نحوه اجرای چاه ارت تعیین می‌کنند که عایق‌های ارت باید برای تحمل 5 بار فشار حداقل به‌مدت 24 ساعت آزمایش شوند. با این حال آزمایش طول اضافی را می‌توان برای تأیید بیشتر قابلیت محصول انجام داد.

علاوه‌بر این، اگر سایت نیاز به عایق ضدآب دارد، توصیه می‌کنیم چاهک پلاستیکی را نصب کنید؛ زیرا گودال بتنی تاثیری ندارد.

مزایای ارتینگ

ارتینگ بهترین روش برای ارائه ایمنی است. پتانسیل زمین صفر است و خنثی در نظر گرفته می‌شود. از آنجایی که تجهیزات با استفاده از سیم مقاومت کم به زمین متصل می‌شوند، تعادل ایجاد خواهد شد. نحوه اجرای چاه ارت به‌صورت درست تضمین می‌کند که فلز جریان را منتقل نمی‌کند.

با انجام ارتینگ، افزایش ناگهانی ولتاژ یا اضافه بار در صورت انجام اقدامات زمینی مناسب به دستگاه و شخص آسیبی نمی‌رساند. همچنین از خطرات آتش‌سوزی که می‌تواند ناشی از نشت باشد، جلوگیری خواهد شد.

درخواست خدمات برقکاری

عمق استاندارد چاه ارت باید چقدر باشد؟

چاه‌های ارت باید بزرگ و عمیق باشند؛ یعنی حداقل 1.5 × 1.5 × 3.0 متر مکعب. الکترودها باید در عمق حداقل 1 متر دفن شوند تا مقاومت ارت کاهش یابد و اتصال هادی ارت به الکترود زمین باید به‌خوبی انجام شود.

مطلب پیشنهادی:علت برق دار شدن بدنه پکیج

حداقل عمق برای ارت بار

میله ارت باید حداقل 2 متر در زمین نصب شود.

چرا حفر چاه ارت برای خانه‌ها لازم است؟

ارتینگ برای محافظت از شما در برابر شوک الکتریکی به‌کار می‌رود. این کار با ایجاد مسیر یا هادی محافظ برای جریان خطا به زمین انجام می‌شود. همچنین باعث می‌شود دستگاه محافظ اعم از قطع‌کننده مدار یا فیوز جریان الکتریکی به مداری که دارای خطا است را قطع کند.

چاه ارت یکی از اجزای مهم سیستم‌های الکتریکی است. سیستم ارتینگ با جلوگیری از شوک الکتریکی افراد را ایمن نگه می‌دارد. همچنین از عبور جریان بیش از حد از مدار، آسیب به وسایل و دستگاه‌های الکتریکی جلوگیری خواهد کرد.

جمع‌بندی

آیا تا به حال با دست زدن به برخی از لوازم خانگی در زمان کارکرد، شوک خفیفی را تجربه کرده‌اید؟ گاهی اوقات این شوک‌ها می‌توانند خطرناک بوده و منجر به آسیب‌های بزرگی شوند. برای جلوگیری از اتفاقات ناگوار، همیشه توصیه می‌شود ارتینگ ساختمان به‌درستی انجام شود. فرآیند تقسیم بارها با زمین را ارتینگ می‌نامند. با آگاهی از نحوه اجرای چاه ارت دستگاه‌های برقی را از آسیب‌های الکتریکی محافظت می‌کنید. اتصال ارت فرآیند ایمنی است که از سیستم برق در برابر خرابی محافظت می‌کند.

امیدواریم که از مطالعه این مقاله بهره برده باشید.