انواع سیم و کابل برق چه کاربردی دارند؟

انواع سیم و کابل برق از جمله تجهیزات مهم برای سیستم الکتریکی ساختمان هستند. اگر در حال سیم‌کشی جدید هستید انتخاب سیم یا کابل مناسب نیمی از کار است.

سیم‌کشی برق بخش عمده هر پروژه الکتریکی است که انجام می‌شود. سیم‌های برق از مس یا آلومینیوم ساخته می‌شوند و بعد از عایق‌بندی برای توزیع جریان در ساختمان به کار می‌روند.

با توجه به تنوع انواع سيم و کابل برق، یک برقکار ساختمان حرفه‌ای می‌داند که برای سیم‌کشی جدید چه نوع سیم یا کابلی مورد نیاز است. اگر شما شخصا قصد سیم‌کشی ساختمان خود را دارید، توصیه می‌کنیم ضمن کسب اطلاعات لازم در این خصوص، تمامی موارد ایمنی را رعایت کنید.

معرفی تجهیزات الکتریکی؛ سیم و کابل برق

برای اینکه انواع سیم و کابل برق را بشناسیم و کاربرد هر یک را در مدار برق ساختمان بدانیم باید با چند اصطلاح اصلی سیم‌کشی آشنا باشیم. سیم برق نوعی رسانا است که جریان الکتریسیته را هدایت می‌کند. در سیم‌کشی خانگی، هادی معمولاً از جنس مس یا آلومینیوم است که روکش عایق دارد.

بیشتر سیم‌ها در خانه عایق هستند به این معنی که در پوشش پلاستیکی نارسانا پیچیده شده‌اند. یکی از استثناها سیم‌ ارث است که معمولاً از مس ساخته و با روکش سبز عایق می‌شود. در بعضی موارد هم بدون عایق است.

کابل، ترکیبی از دو یا چند سیم است که در پوشش عایق مونتاژ می‌شوند. رایج‌ترین نوع کابل در ساختمان کابل NM است. این کابل شامل دو یا چند سیم مجزا است که داخل غلاف پلاستیکی محافظ پیچیده شده‌اند. این کابل شامل یک یا چند سیم حامل جریان، یک سیم خنثی و یک سیم ارث است.

مقایسه بین سیم و کابل برق

برقکارها و افراد مختلف برای انواع سیم و کابل برق، اغلب از عبارات کلی “سیم” و “کابل” به جای هم استفاده می‌کنند. با این حال تفاوت‌های قابل توجهی بین این دو وجود دارد. سیم‌ها از نظر فنی به عنوان “رسانا” شناخته می‌شوند و برای سهولت کار ما آنها را سیم می‌نامیم.

زمان اتصال به زمین تجهیزات و مدارهای الکتریکی، سیم‌ها ممکن است بدون عایق باقی بمانند یا با ماده‌ای پوشانده شوند که از نظر فنی به عنوان عایق الکتریکی در نظر گرفته نمی‌شود و فقط از سیم در برابر خوردگی محافظت می‌کند.

در سال‌های گذشته از لاستیک سیاه برای عایق‌کاری سیم‌ها استفاده می‌شد؛ اما امروزه انواع مواد با تکنولوژی بالا برای محافظت از سیم‌ها به کار می‌روند. سیم‌ها ممکن است دفن شوند، در آب غوطه‌ور باشند یا در معرض اشعه ماوراء بنفش، لرزش، مواد شیمیایی یا گرمای شدید قرار بگیرند.

کابل مجموعه‌ای است که در کارخانه تولید می‌شود. انواع کابل از دو یا چند سیم لخت یا عایق شده تشکیل شده‌اند. این سیم‌ها توسط غلاف غیرفلزی یا فلزی محافظت می‌شوند. کابل‌ها برخلاف سیم‌ها به عنوان سیستم سیم‌‌کشی مستقل، معمولاً نیازی به قرار گرفتن در سیم‌راه ندارند.

محاسبه رایگان هزینه خدمات سیم‌کشی و برقکاری ساختمان!

معرفی انواع سیم و کابل برق

تقسیم‌بندی انواع سیم و کابل برق بر اساس چند پارامتر مختلف انجام می‌شود. این پارامترها شامل موارد زیر است:

• سطح ولتاژ سیم و کابل
• نوع هادی
• ساختار هادی
• نوع روکش عایق سیم و کابل
• نوع پوشش محافظ الکتریکی
• نوع پوشش محافظ مکانیکی
• کاربرد سیم و کابل
• تعداد رشته‌های سیم و کابل
• درجه استاندارد سیم و کابل

در ادامه ابتدا انواع سیم برق و کاربرد هر کدام را بر اساس پارامترهای بالا، به طور جداگانه معرفی می‌کنیم؛ سپس انواع کابل برق و استفاده‌های هر کدام را توضیح می‌دهیم.

انواع سیم برق و کاربرد آن‌ها

همانطور که قبلا گفتیم سیم‌ها شامل دو قسمت هادی و عایق هستند. هادی بخش انتقال‌دهنده جریان الکتریسیته بین نقاط مختلف است که از مس یا آلومینیوم ساخته می‌شود. این دو فلز نسبت به سایر فلزات جریان برق را بهتر هدایت می‌کنند و کاربرد بیشتری در سیم‌کشی دارند.

سیم‌ها بر اساس قطر و بر حسب میلیمتر دسته‌بندی می‌شوند. سیم‌هایی با قطر 10 تا 20 میلی متر برای کاربردهای مسکونی مناسب‌تر هستند.

هر چقدر قطر سیم بزرگتر باشد مقدار جریان بیشتری را انتقال می‌دهد. در حالت کلی انواع سیم را به سه دسته به شرح زیر تقسیم می‌کنند.

• سیم مفتول
• سیم افشان
• سیم نیمه افشان

1. سیم مفتول و کاربردهای آن

سیم مفتول یا سیم خشک رسانای منفردی است که با پوشش PVC عایق می‌شود. مهم‌ترین کاربرد سیم مفتول در صنعت ساختمان‌سازی است. علاوه بر این برای سیم‌کشی توزیع‌کننده‌های برق و تابلوها هم کاربرد دارد. سیم مفتول را می‌توان زیر گچ و داخل لوله‌ها هم نصب کرد.

سیم‌های مفتولی دارای ولتاژ نامی بین ۳۰۰ تا ۷۵۰ ولت هستند. این سیم‌ها در فرکانس‌های بالا کاربرد بیشتری دارند و از نظر هزینه به‌صرفه هستند.

2. سیم افشان و کاربردهای آن

سیم افشان به عنوان سیم انعطاف‌پذیر هم شناخته می‌شود. این سیم شامل چندین رشته نازک هادی است که به هم تابیده شده‌اند. این رشته‌های تابیده شده با لایه عایق از جنس پلاستیک یا PVC محافظت می‌شوند.

سیم افشان هم مانند سیم مفتول در سیم‌کشی ساختمان کاربرد زیادی دارد. سطح مقطع سیم افشان در جریان یکسان از سیم مفتولی بیشتر است. سیم‌های افشان دارای ولتاز نامی بین ۳۰۰ تا ۷۵۰ ولت هستند.

3. سیم نیمه افشان و کاربردهای آن

سیم‌های نیمه افشان از نظر ساختار و کاربرد شبیه به سیم‌های مفتولی هستند. اگر به سیم با انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به سیم مفتولی نیاز باشد از سیم نیمه افشان استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید:  آموزش سربندی سیم کشی ساختمان

انواع کابل برق و کاربرد آن‌ها

همانطور که گفتیم کابل از یک یا چند رشته هادی در کنار هم تشکیل شده که در حفاظی عایق شده‌اند. فلزات هادی مورد استفاده در کابل‌ها مانند سیم‌ها شامل مس و آلومینیوم با خلوص بالا هستند. ولتاژ سطح عایق کابل نسبت به زمین، صفر است.

1. انواع کابل برق بر اساس ولتاژ

انواع کابل‌های برق را می‌توان بر اساس سطح ولتاژ، کاربردهای مختلف، نوع هادی، نوع عایق، تعداد رشته و حفاظت الکتریکی و مکانیکی تقسیم‌بندی کرد. در ادامه با انواع مختلف کابل آشنا می‌شویم.

• کابل‌های فشار ضعیف

کابل‌های فشار ضعیف یا ولتاژ پایین با نام LV که مخفف Low Voltage است شناخته می‌شوند. این کابل‌ها برای تابلو برق، تجهیزات کوچک الکتریکی، مصارف خانگی، نصب در مکان‌های عمومی و مصارف مسکونی گزینه مناسبی هستند. ولتاژ این سیم‌ها بین ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ ولت است.

• کابل‌های فشار متوسط

کابل‌های فشار متوسط با نام اختصاری MV که مخفف Medium Voltage است ولتاژ بین ۱ تا ۳۳ کیلو ولت دارند. این کابل‌ها برای توزیع و انتقال برق در شبکه‌های ولتاژ متوسط ​​مناسب هستند.

از کابل‌های فشار متوسط ​​مسی و آلومینیومی در کاربردهای خاص استفاده می‌شود. مخصوصاً برای تاسیساتی که وجود مواد هیدروکربنی، روغن یا ترکیبات آنها مشکل‌ساز است.

• کابل‌های فشار قوی

کابل‌های فشار قوی با علامت اختصاری HV که مخفف high voltage است دارای ولتاژ بین ۶۳ تا ۲۳۰ کیلو ولت هستند. این کابل‌ها کاربردهای مختلفی دارند و برای توزیع برق شهری و همچنین کارخانه‌های صنعتی مناسب هستند.

کابل‌های فشار قوی برای انتقال جریان برق از نیروگاه‌ها به شبکه‌های توزیع، در کابل‌های ورودی به ترانس، کابل‌کشی پست‌های هوایی و پست‌های برق شهری و صنعتی کاربرد دارند.

2. انواع کابل برق بر اساس کاربرد

انواع کابل برق را از نظر کاربرد آن‌ها به چند دسته تقسیم‌بندی می‌کنیم. در ادامه با این دسته‌ بندی آشنا می‌شویم.

• کابل‌های روکش غیرفلزی

به این کابل‌ها NM یا کابل‌های ساختمانی غیرفلزی هم گفته می‌شود. این کابل‌ها دارای دو تا چهار سیم داخل پوشش پلاستیکی انعطاف‌پذیر هستند که یک سیم لخت برای اتصال به زمین دارند.

کابل‌های روکش غیرفلزی NM-B و NM-C پرکاربردترین نوع کابل‌کشی داخلی مسکونی هستند. انواع خاصی از این کابل برای استفاده زیرزمینی هم به کار می‌روند.

• کابل فیدر زیرزمینی

سیم‌های این کابل‌ها در کنار هم قرار می‌گیرند و در پوشش انعطاف‌‌پذیر محافظت می‌شوند. در حالی که در کابل‌های NM، هر سیم به طور جداگانه در ترموپلاستیک پیچیده می‌شود. کابل‌های فیدر زیرزمینی یا UF برای کاربردهای روشنایی زیرزمینی و بیرون از ساختمان به کار می‌روند.

بین انواع سیم و کابل برق، این نوع کابل‌ها به دلیل مقاومت در برابر آب برای روشنایی در هوای آزاد، پمپ‌ها و سایر مکان‌های مرطوب مانند باغ‌ها بسیار عالی هستند.

عزام فوری برقکار با تیم کاربلد آچاره

• کابل‌های روکش فلزی

کابل‌های روکش فلزی که گاهی به آن‌ها کابل‌های زره‌دار یا BX هم گفته می‌شود اغلب برای تامین انرژی اصلی یا برای تجهیزات بزرگ به کار می‌روند. این کابل‌‌ها سه سیم مسی ساده دارند که یکی برای جریان، یکی برای اتصال به زمین و دیگری برای جریان خنثی هستند.

سیم‌های تشکیل‌دهنده کابل روکش فلزی در روکش پی وی سی سیاه محافظت شده و با پلی‌اتیلن متقاطع عایق شده‌اند. این کابل‌ها برای کاربردهای فضای باز و کابل‌های BX با روکش سیم فولادی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• کابل‌های افشان

این نوع کابل به دلیل سهولت استفاده و عایق‌بندی عالی، در منازل مسکونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کابل‌های افشان یا چند رسانا (MC) دارای چندین هادی هستند که هر کدام به طور مستقل عایق‌بندی شده‌اند.

برای افزایش امنیت، یک لایه عایق خارجی هم روی همه سیم‌ها اعمال می‌شود. این کابل‌ها برای اتصال در ماشین‌ها، تسمه نقاله، خط تولید صنایع، تجهیزات پیشرفته اتوماتیک و خطوط مونتاژ کاربرد دارند.

• کابل‌های کواکسیال

در ادامه مبحث انواع سيم و کابل برق به کابل کواکسیال که به هلیاکس هم معروف است می‌رسیم. این کابل دارای روکش بیرونی برای عایق بیشتر و یک لایه عایق لوله‌ای برای محافظت از هادی داخلی است. این هادی توسط سپر رسانای لوله‌ای احاطه شده است.

این کابل‌ها معمولا برای انتقال سیگنال‌های تلویزیونی و اتصال تجهیزات الکترونیکی ویدئویی استفاده می‌شوند. این‌ها به عنوان کابل‌های “هم محور” هم شناخته می‌شوند؛ چون دو سپر داخلی، یک محور هندسی دارند.

• کابل‌های فیبر نوری

در کابل نوری از رشته نخ شیشه‌ای برای انتقال سیگنال‌ها استفاده می‌شود. پهنای باند کابل‌های فیبر نوری بالاتر از انواع کابل‌های فلزی است. از این رو برای انتقال داده‌ها و اطلاعات بیشتر به کار می‌روند. این کابل‌ها با وجود قیمت بالا جایگزین کابل‌های مسی شده‌اند.

نکات مهم برای انتخاب نوع سیم یا کابل برق

فرقی نمی‌کند که در حال تعویض سیم‌کشی قدیمی خانه خود هستید یا می‌خواهید سیم‌های برق جدید اضافه کنید، در هر حال انتخاب سیم یا کابل مناسب همیشه مهم است. برای این کار باید چندین مورد را در نظر بگیرید.

1. هدف مورد نظر

همیشه سیم یا کابل برقی را انتخاب کنید که برای هدفی که دارید مشخص شده است. برای مثال در مکان‌های مرطوب در خارج از منزل، کابل UF بهترین انتخاب است؛ چون مطمئن هستید از سیستم الکتریکی خانه شما محافظت می‌کند.

2. آمپر و ولت

برای انتخاب انواع سیم و کابل برق آمپر و ولت سیم و کابل را باید در نظر بگیرید. سیم‌ها یا کابل‌ها باید با نیازهای هر پروژه برق مطابقت داشته باشند. برای سیم‌کشی‌های کوچک می‌توانید از سیم‌ها و کابل‌های ولتاژ پایین استفاده کنید.

اگر اطلاعات کافی در خصوص انواع سیم و کابل برق ندارید و نمی‌دانید به کدام نوع سیم یا کابل برق نیاز دارید بهتر است قبل از سیم‌کشی در خانه یا محل کار با برقکار حرفه‌ای مشورت کنید.

جمع‌بندی

شناخت انواع سیم و کابل برق برای هر پروژه سیم‌کشی مسکونی مهم و ضروری است. برای انتخاب سیم یا کابل برق مناسب نباید تنها به کارایی آن توجه کنیم. بلکه امنیت مهمترین نکته‌ای است که باید در نظر گرفته شود.

سیم‌کشی اشتباه و استفاده از سیم و کابل نادرست ممکن است به آتش‌سوزی الکتریکی ساختمان منجر شود؛ اما با انتخاب صحیح انواع سیم و کابل برق برای کاربردهای مختلف، می‌توانید این خطر را به میزان قابل توجهی کاهش دهید.

منبع

https://www.topcable.com

سوالات متداول