امروزه به دلیل افزایش ساخت‌وساز و ساختمان‌های زیادی که وجود دارند، طبیعتا استفاده از لوله‌کشی ساختمان نیز بسیار زیاد شده است. از طرفی لوله‌کشی‌های سنتی هم هرگز پاسخگوی نیازهای این دوره نیستند. لوله‌ها برای نقاط مختلفی از جمله مجتمع‌های تجاری یا مسکونی بکار برده می‌شوند. لوله‌کشی گاز هم از عملیات‌های بسیار حساس و مهم در پروسه ساخت‌وساز محسوب می‌شود. دلیل این اهمیت، اشتعال‌پذیری گاز و خطرات مرتبط با این موضوع است. در لوله‌کشی‌های گاز درون شهری معمولا از لوله‌های پلی اتیلن استفاده می‌شود. اما لوله‌کشی‌های فلزی معایب زیادی از جمله خوردگی و زنگ‌زدگی دارند، به همین علت این لوله‌ها هم باید عایق شوند. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر درباره قوانین و استاندارد لوله کشی گاز خانگی و تجاری صحبت کنیم.
مقررات و استاندارد لوله کشی گاز خانگی و تجاری
برای گازرسانی به ساختمان‌های عمومی و خاص، قوانین و مقرراتی وجود دارد که باید حتما رعایت شوند. طراح موظف است که از وجود حداکثر ایمنی کاربران ساختمان دربرابر خطراتی که از گاز طبیعی ناشی می‌شوند و همچنین ایمنی سیستم لوله‌کشی گاز ساختمان در مقابل صدمات احتمالی، اطمینان کامل و کافی حاصل کند. این مقررات شامل موارد زیر است:
- پیش‌گیری کردن از گاز زدگی بر اثر سوختن ناقص وسایل گازسوز یا نفوذ گازهای سمی حاصل از احتراق از طریق محل شکستگی دودکش‌های سیمانی، شکاف‌ها و منافذ دودکش‌های فلزی به داخل فضای مورد استفاده افراد، مخصوصا در حالت خواب.
- کاهش تعداد وسایل گازسوز در فضای داخلی به حداقل.
- جدا کردن سیستم لوله‌کشی گاز به بخش‌های متعدد به‌طوری که در شرایط غیرعادی بتوان هر قسمت را به شکل جداگانه از مدار خارج کرد.
- طراحی یا نصب سیستم لوله‌کشی گاز، دودکش‌ها و وسایل گازسوز باید طوری باشد که در هنگام بروز حادثه یا هجوم افراد برای فرار، از برخورد یا آسیب دیدن در امان باشند.
- پیش‌بینی تهویه کافی و انتقال کامل محصولات حاصل از احتراق وسایل گازسوز به بیرون از ساختمان.
- نصب علامت‌های مشخص‌کننده محل شیرهای قطع سریع جریان گاز و سایر نقاط اضطراری در سیستم لوله‌کشی.
طراحی لوله کشی ساختمان طبق استاندارد لوله کشی گاز خانگی و تجاری
لوله‌کشی مراکز تجاری یا ساختمان‌های مسکونی، قطعا باید دارای قواعد و ضوابط خاص خود باشند و روی اصول مهندسی نصب شوند تا هنگام استفاده دچار چالش و مشکل نشوند. ما در این بخش تعدادی از قوانینی که باید هنگام طراحی سیستم لوله‌کشی ساختمان‌ها اعمال شوند را نام می‌بریم و راجب آن‌ها توضیح می‌دهیم.
-
انتخاب مسیر لوله کشی گاز
برای انتخاب مسیر لوله‌کشی گاز باید دقت کنید که لوله از ایمن‌ترین و کوتاه‌ترین مسیر عبور کند. بخش‌های مشترک لوله‌کشی گاز واحدهای مسکونی مثل رایزرها نباید از داخل ملک شخصی رد شود. درنهایت مسیر لوله گاز باید به گونه‌ای انتخاب شود که صدمه‌ای به سازه اصلی وارد نکند.
-
تهیه نقشه‌های سیستم لوله کشی
برای تهیه کردن نقشه‌های سیستم لوله‌کشی گاز باید این مدارک را داشته باشید:
- نقشه لوله‌کشی گاز در پلان محوطه و طبقاتی که در آن‌ها لوله گاز کشیده می‌شود
- محل قرارگیری دودکش‌ها با ذکر مشخصات آن
- نقشه ایزومتریک با ذکر طول و قطر لوله‌ها
- زیربنا یا فضای مفید ساختمان به متر مربع و مقدار مصرف گاز هرکدام از وسایل گازسوزی که به این سیستم لوله‌کشی وصل می‌شوند یا در آینده وصل خواهند شد
- کروکی محل ملک مورد تقاضا که باید در زیر برگ تقاضا با ذکر نشانی و تعیین موقعیت نسبت به معابر اصلی رسم شود
-
انتخاب قطر لوله گاز
قطر لوله‌های گاز باید اندازه‌ای باشد که بتواند گاز کافی را برای بیشترین مصرف دستگاه یا دستگاه‌های گازسوز مربوطه تامین کند، بدون این که بین رگولاتور و لوازم گازسوز، افت فشار بیشتر از 12.7 میلی‌متر ستون به‌وجود بیاید.
-
بیشترین قطر اسمی مجازی
بیشترین قطر اسمی مجاز لوله‌کشی گاز مصرفی با فشار 176 میلی‌متر ستون آب، 100 میلی‌متر یا همان 4 اینچ است.
- اطلاعات موردنیاز برای محاسبه قطر لوله گاز
- بیشترین افت فشار مجاز بین رگولاتور و دستگاه‌های گازسوز
- طول لوله‌کشی
- چگالی گاز
- حداکثر مقدار گاز مصرفی موردنظر در طرح
-
تعیین طولانی‌ترین مسیر
طولانی‌ترین مسیر را باید از نقطه خروجی رگولاتور تا دورترین نقطه مصرفی گاز در ساختمان اندازه‌گیری کرد.
الزامات نصب اجزای سیستم لوله کشی‌گاز
در لوله‌کشی گاز، علاوه بر این‌که استاندارد لوله کشی گاز خانگی و تجاری باید رعایت شود، الزامات نصب اجزای سیستم لوله‌کشی هم لازم و ضروری است. این الزامات شامل موارد متعددی است که با ذکر نام و گزینه‌های موردنظر، به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
1. لوله‌کشی رابط (لوله‌کشی بین رگولاتور و کنتور)
- ابتدای لوله‌کشی رابط باید در نزدیک‌ترین نقطه به انتهای علمک قرار گرفته باشد.
- فاصله مناسب باید از شرکت گاز ناحیه استعلام شود.
- لوله‌کشی رابط باید کوتاه‌ترین مسیر را داشته باشد و روی کار اجرا شود. همچنین باید درمعرض دید هم باشد.
- مسیر عبور لوله‌کشی رابط در خارج از ملک موردنظر، نباید در مکانی باشد که در معرض صدمه قرار بگیرد.
- در ابتدای لوله رابط انشعاب‌هایی که بیشتر از یک متقاضی را تغذیه می‌کنند، نصب شیر قفل‌شونده برای هر مشترک لازم است.
2. کلکتور
- کلکتور باید با بهره‌گیری از اتصالات استاندارد ساخته شود.
- گرفتن انشعابات به شکل مستقیم و بدون استفاده از اتصالات استاندارد لوله کلکتور، ممنوع است.
- قطر کلکتور از قطر لوله اصلی نباید کمتر باشد.
3. کنتور در استاندارد لوله کشی گاز خانگی و تجاری
- کنتور باید در داخل محدوه ملک مشترک و نزدیک‌ترین مکان به درب ورودی واحد مسکونی یا درب اصلی ساختمان قرار بگیرد.
- کنتور باید درجایی که جریان هوا قرار دارد نصب شود. در صورت وجود جریان هوای دائمی، می‌توان کنتور را در لابی نیز نصب کرد.
- روی انشعابات اخذشده از کلکتور، کنتور باید در نزدیک‌ترین فاصله به کلکتور و در یک محل به شکل مجتمع نصب شود. به‌طوری که خواندن کنتورها راحت باشد.
- کنتور باید به نحوی نصب شود که از صدمات فیزیکی در امان باشد.
- کنتور نباید در مکان‌هایی که امکان آتش‌سوزی یا تشدید آن وجود دارد، نصب شود.
- محل نصب کنتور باید درجایی باشد که به‌راحتی قابل تعمیر باشد.
- فاصله کنتور از سیم‌های برقی که روی کار نصب شده‌اند باید حداقل 10 سانتی‌متر، و از کنتور برق 50 سانتی‌متر باشد.
- فاصله کنتور از منابع تولید اشتعال مثل کوره یا آبگرمکن باید حداقل یک متر باشد.
- ارتفاع لوله جانشین کنتور تا کف زمین باید 180 سانتی‌متر باشد.
مطلب پیشنهادی:نحوه لوله کشی فاضلاب
4. شیرها
- شیرهایی که در لوله‌کشی گاز استفاده می‌شوند باید ربع گرد توپکی باشند.
- قطر شیرهای فرعی باید با قطر لوله گاز ورودی هر ساختمان یکی باشد.
- اگر یک ملک، چند ساختمان مجزا داشته باشد؛ باید برای هر ساختمان یک شیر مستقل قطع‌کننده به غیر از شیر قطع‌کننده اصلی، وجود داشته باشد.
- شیر اصلی مصرف باید سریع بعد از کنتور و در ارتفاع 180 سانتی‌متری از کف زمین نصب شود.
مطلب پیشنهادی: تعیین سایز لوله گاز ساختمان
5. شیرهای فرعی
- شیر واحد مسکونی: در ساختمانی که بیش از یک واحد مسکونی دارند، باید بر روی لوله انشعاب هر واحد که از لوله‌های اصلی منشعب می‌شود، در محل یا ارتفاع مناسبی که در معرض صدمه نباشد ولی برای ساکنین قابل دسترسی باشد، برای قطع سریع و کامل جریان گاز نصب شود.
- شیر فرعی انشعابات رایزری: باید در ابتدای انشعاباتی که بیشتر از یک مصرف‌کننده دارند نصب شود.
- شیر مصرف دستگاه گازسوز: در انتهای انشعاب لوله‌کشی برای هر دستگاه گازسوز، باید یک شیر مصرف نصب شود.
سخن پایانی
استاندارد لوله کشی گاز خانگی و تجاری دارای قوانین و شرایط زیاد و خاص خودش است. تمام این ضوابط و قوانین برای این است که جان شما در امان باشد. از آن‌جایی که پروسه لوله‌کشی گاز بسیار حساس است، باید انجام آن را به دست تعمیرکاران بسیار ماهر و کاربلد بسپارید تا از نصب استاندارد و درست آن مطمئن شوید. امیدواریم که مطالعه این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد.
بیشتر بخوانید: نکات و مراحل لوله‌کشی گاز توکار
