حوزه الکترونیک در دهه‌های اخیر، پیشرفت‌های علمی و فنی چشمگیری را تجربه کرده است. علاوه بر آن، صنایع خودروسازی و سایر صنعت‌ها هم از این پیشرفت بهره برده‌اند. یکی از همین پیشرفت‌ها در صنعت خودرو، بخش سیستم فرمان خودرو است. فرمان دارای معیارهایی مثل راحت بودن و نرمیِ است تا راننده با خیال آسوده بتواند رانندگی کند. فرمان خودرو از قطعات بسیار مهم است که هدایت چرخ‌های جلو را برعهده دارد و آن‌ها را به سمت راست یا چپ هدایت می‌کند و می‌چرخاند. در این مقاله از مجله آچاره شما را با انواع فرمان خودرو بیشتر آشنا خواهیم کرد.
انواع فرمان خودرو
سیستم‌های فرمان خودرو به 2 دسته فرمان‌های دستی و غیردستی تقسیم می‌شوند. در فرمان‌های دستی برای چرخاندن چرخ‌ها و جهت دادن به آن‌ها، فشار نیروی راننده نیاز است. به عبارت دیگر در این سیستم، چرخ‌ها اغلب با نیروی وارده به آن‌ها از سمت راننده هدایت می‌شوند. البته رانندگی با سیستم فرمان دستی در مسافت‌های طولانی برای راننده سخت خواهد بود.
نوع دوم فرمان‌ها هم غیردستی است که شامل فرمان‌های برقی، هیدرولیک و الکتروهیدرولیک می‌شود. هدایت این نوع فرمان‌ها توسط راننده به طبع، راحت‌تر خواهد بود. برای چرخش راحت‌تر فرمان در این مدل‌ها، یک‌سری قطعات مضاعف مثل روغن و موارد دیگر را در ساختار آن به‌کار می‌برند. علاوه بر این، در این شرایط فرمان‌پذیری چرخ‌ها هم بیشتر خواهد شد.
فرمان هیدرولیک
سیستم فرمان هیدرولیک، یکی از انواع فرمان خودرو به حساب می‌آید و جزو اجزای محبوب خودرو هم در نظر گرفته می‌شود. این سیستم، هدایت و تغییر مسیر را برای راننده خیلی راحت‌تر می‌کند. در این سیستم اجزایی مثل پمپ هیدرولیک، پیستون، لوله‌های رابط، سیلندر، تسمه، فولی، شیرهای کنترل، مخزن روغن و سایر موارد، به سیستم مکانیکی اضافه شده‌اند. سیستم هیدرولیک برای عملکرد خودش از موتور کمک می‌گیرد و به همین خاطر هم مصرف انرژی‌اش بیشتر می‌شود و بازدهی خودرو کاهش پیدا می‌کند.
در فرمان هیدرولیک، روغن با فشار بالا توسط یک پمپ هیدرولیک به جعبه فرمان تزریق می‌شود. به همین دلیل فرمان‌های دارای سیستم هیدرولیک، خیلی نرم هستند و حتی با یک دست هم می‌چرخند. البته این سیستم معایبی نیز دارد. برای مثال استفاده از موتور وقتی فرمان هیچ حرکتی ندارد، باعث شده که محققان به فکر ساخت سیستمی بهتر باشند.
- Oil Tank: مخزن نفت
- Oil Pump: پمپ روغن
- Solinod Valve: شیر سولینود
- Controller: کنترل کننده
- Engine: موتور
- Speed Pulse Generator: مولد پالس سرعت
- Rack and Pinion Power Cylinder: سیلندر قدرت رک و پینتون
سیستم فرمان الکتروهیدرولیک خودرو
سیستم الکتروهیدرولیکی هم جزو انواع فرمان خودرو محسوب می‌شود. این فرمان درواقع نسخه پیشرفته‌تر از فرمان هیدرولیک است. در این سیستم سعی شده است که با به‌کارگیری یک موتور برقی، اتصالات تسمه‌ای بین موتور و پمپ قطع و نیروی موردنیاز پمپ، صرفا از طریق موتور برقی تامین شود.
از مزایای این فرمان نسبت به فرمان هیدرولیکی این است که در این نوع فرمان، بار اضافه از روی موتور کاملا برداشته شده است. در مدل‌های بهینه، برخلاف فرمان هیدرولیکی که همواره فعال بود، درصورت نیاز فعال می‌شود و همین هم باعث کاهش سروصدای فرمان خواهد شد. از معایب آن هم می‌توان به داشتن فضای زیاد سیستم فرمان اشاره کرد.
- Steering torque and angle sensor: سنسور گشتاور و زاویه فرمان
- Oil tank: مخزن روغن
- Accumulator: آکومولاتور
- Pump: پمپ
- Motor:موتور
- Ecu: برد الکتریکی مرکزی
- Pressure sensor: سنسور فشار
- Solenoid valve: شیر برقی
فرمان الکتریکی (برقی)
فرمان‌های برقی هم آخرین دسته از انواع فرمان خودرو هستند. این فرمان‌ها تقریبا از سال 1993 به صورت عملی وارد صنعت خودروسازی شده‌اند و می‌توان به‌صورت تقریبی گفت که تمام عیب‌های فرمان‌های هیدرولیکی را پوشش داده‌اند. در این سیستم‌ها، با کوچک شدن سیستم فرمان ماشین و حذف پمپ و تجهیزاتی که به آن مرتبط است، هم خبری از کثیف‌کاری‌های احتمالی قبل نیست و هم دست سازندگان برای نصب آن داخل خودرو بازتر از گذشته است.
در سیستم فرمان الکتریکی مثل فرمان‌های الکتروهیدرولیک از یک موتور برقی استفاده می‌کنند. البته تفاوت آن این است که این موتور برقی، به‌جای تامین انرژی موردنیاز پمپ، خودش وظیفه کمک به راننده در چرخش فرمان را برعهده دارد. در فرمان‌های این چنینی، با استفاده از یک سنسور، چرخش فرمان تشخیص داده می‌شود تا از کارکردن سیستم در اوقاتی که به آن احتیاجی نداریم، مثل آن‌چه که در جاده‌های صاف اتفاق میفتد، جلوگیری کند.
مشاهده هزینه مکانیک سیار ماشین در محل!
به همین دلیل هم، این سیستم خیلی کم‌مصرف‌تر از نمونه‌های قبل از خودش است. اگر مشکلی برای بخش برقی فرمان رخ دهد، سیستم امنیتی وارد عمل می‌شود و فرمان را به شکلی کاملا دستی در اختیارتان قرار خواهد داد. بنابراین از این لحاظ، مشکلی برای برقی بودن سیستم فرمان وجود ندارد. فرقی که بین مدل‌های مختلف فرمان برقی وجود دارد این است که محل قرارگیری موتور الکتریکی آن‌ها متفاوت است. در ماشین‌های سبک سواری، مکان قرارگیری آن روی ستون فرمان یا دنده شانه‌ای خودرو در نظر گرفته می‌شود.
- Power pack (ECU, motor, pump, tank): بسته برق (برد الکتریکی، موتور، پمپ، مخزن)
- Piping: لوله‌کشی
- Torque sensor: سنسور گشتاور
- Cylinder: سیلندر
- Flow connecting valve: دریچه اتصال جریان
مطلب پیشنهادی: تعمیر و باز کردن فرمان قفل شده ماشین
چه زمانی به میزان کردن فرمان نیاز است؟
در حالت معمولی بهتر است که خودرو به‌صورت سالیانه تنظیم فرمان شود اما در صورت بروز شرایطی مثل تصادف، افتادن خودرو در چاله و برخورد با جدول‌های کنار خیابان و رانندگی کردن در مسیرهای ناهموار و خاکی، معمولا تنظیم فرمان به‌هم می‌خورد. یکی از راه‌های تشخیص آن هم این است که به نحوه قرارگیری غربیلک توجه کنیم. در واقع غربیلک باید در مسیرهای صاف و هموار، موقعیت صحیحی داشته باشد. پس از دیدن هر تغییری در وضعیت فرمان، شما باید سریعا برای تنظیم آن اقدام کنید.
میزان فرمان چیست و نشانه‌های عدم تنظیم آن چیست؟
محور چرخ‌های جلو که محل قرارگیری فرمان است، زاویه‌های مشخصی نسبت به اجزای جلوبندی خودرو دارد. میزان فرمان، فاصله داخلی بین بخش عقب و جولی چرخ‌های ماشین است. نشانه‌های عدم تنظیم فرمان هم شامل موارد زیر می‌شود:
- تصادف
- آسیب در جلوبندی خودرو
- سبک رانندگی
- سطوح ناهموار جاده و دست اندازها
بیشتر بخوانید: 7 علت کشیده شدن فرمان به یک سمت هنگام ترمزگیری
مکانیک سیار ماشین در محل تهران
نتیجه‌گیری
دانستیم که با پیشرفت تکنولوژی، صنعت ماشین‌سازی هم دستخوش تغییراتی شده است که خوشبختانه این تغییرات، مثبت و درجهت راحتی بیشتر رانندگان بوده است. برای مثال در گذشته از فرمان‌های دستی استفاده می‌شد که برای مسافت‌های طولانی بسیار خسته‌کننده بود اما امروزه انواع فرمان خودرو وارد عرصه شده‌اند که رانندگی را لذت‌بخش‌تر و راحت‌تر کرده‌اند.
این فرمان‌ها شامل فرمان‌های هیدرولیک، الکتروهیدرولیک و فرمان‌های برقی هستند که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. اما به‌طور کلی بسیار کاربردی‌تر از فرمان‌های دستی هستند و باعث می‌شوند که هنگام رانندگی، خستگی کمتری را احساس کنید.
اگر در این زمینه سوالی در ذهن خود دارید، آن را از طریق بخش دیدگاهها با ما در میان بگذارید تا پاسخگوی شما باشیم. امیدواریم که از مطالعه این مقاله بهره برده باشید.
