راهنمای جامع برای ترمیم ترک چوب
وسایل چوبی درون منزل و اداره، بعد از مدتی ترک میخورند. این ترک علاوه بر آنکه ظاهر و نمای بیرونی آنها را خدشهدار میکند، ممکن است در بعضی وسایل، موجب کاهش کارایی آنها نیز شود. تعمیر خراشهای روی پارکت، حفرههای ایجادشده روی مبلمان منزل، قاب تغییرشکل یافتۀ پنجره، شکستگی آباژور چوبی، ترک در میز تحریر و… از جملۀ این مواردی هستند که ترمیم ترک چوب در آنها، امری ضروری به نظر میرسد. بعضی از این ترکها به دلیل طول عمر و پوسیدگی در چوب ظاهر میشوند و بخشی دیگر ممکن است در اثر ضربهای، بر روی وسایل چوبی به وجود آیند.
بتونهزدن چوب، مثل بندزدن چینی، شاید نتواند به شکل کامل، یک وسیله را به شکل روز اول درآورد ولی در نهایت این امکان را فراهم میسازد که عمر مفید وسایل چوبی، بیشتر و بیشتر شود.
علت ترکخوردن چوب
چوب، مادهای در باطن ساخت ولی در ظاهر، بسیار حساس است. شرایط مرطوب و یا تغییر ناگهانی دما، میتواند موجب ایجاد ترک در چوب شود. مثلاً اگر یک صندلی چوبی در زمستان تبریز ساخته شود و بلافاصله به بوشهر برده شود، امکان ترکخوردن آن بسیار بالاست. در کنار این دلایل، ضربه نیز ممکن است موجب ترک در چوب شود. بعد از این شرایط است که ترمیم ترک چوب، امری ضروری به نظر میرسد.
یکی از دلایل دیگر ترکخوردن چوب، تمایل آن به حفظ رطوبت محل است. به طور مثال اگر رطوبت نسبی چوب 40 درصد باشد و رطوبت نسبی محل، عددی نزدیک به 30 باشد، چوب متمایل است که با کاهش رطوبت، به نزدیکی محیط پیرامونی خودش برسد. خود این عامل، میتواند یکی دیگر از دلایل ترکخوردن چوب باشد.
راهی که میتوان خطر این موضوع را کاهش داد این است که در هنگام تولید، تولید چوب را در محیطی ایزوله و خشک به شکلی انجام داد که رطوبت درونیاش به حداقل میزان خود برسد و بعد از آن فرایندهای فراوری روی آن انجام شود. در هنگامی که فرایند انتقال چوب به کارگاههای ساخت وسایل هم انجام میپذیرد، سعی شود که این محافظت از نفوذ رطوبت ادامه پیدا کند. این موضوع را در خرید وسایل چوبی هم میتوان مدنظر داشت.
دلایل کاربرد بتونه در ترمیم ترک چوب
در اولین گام برای ترمیم ترک چوب، باید بتونه درست کرد. بتونه، مادهای است که برای پرکردن خلل و فرج، منفذها و سوراخهای روی سطوح ایجاد میشود. مساله مهم در بتونهکاری هر سطحی این است که پیش از انجام آن، بایستی سطح مورد نظر با یک دستگاه صافکن مثل سمباده یا کاردک، کاملاً صاف و هموار شود. زمانهایی که قصد رنگآمیزی دیوارهای منزل خود را دارید، ابتدا با یک کاردک، پوستههای رنگ را از دیوار جدا کرده و با ماده بتونه، حفرهها و سوراخها را پر میکنید. در اینجا هم بتونه میتواند نقشی مشابه ایفا کند و میتواند به ترمیم ترک چوب روی وسایل شما بپردازد و به آنها، حیاتی دوباره ببخشد.
مواد لازم برای ساخت بتونه
1. پودر مل
ماده اصلی بتونه برای ترمیم ترک چوب، پودر مل است که به گل بتونه هم شناخته میشود. پودر مل شبیه به آرد است و رنگی سفید نزدیک به کرم دارد.
مطلب پیشنهادی مراحل رنگ آمیزی چوب
2. پودر اخرا
اکسید آهن که رنگ قرمز دارد و در مخلوط روغن یا آب قابل حل است. کاربرد اصلی پودر اخرا، همرنگکردن بتونه یا تغییر رنگ در زمانهایی که به همدستی طیف رنگ نیاز است، خواهد بود.
3. پودر امرا
رنگ پودر امرا، قرمز مایل به قهوهای است که یکی دیگر از بخشهای تولیدکنندۀ بتونه برای ترمیم ترک چوب را تشکیل میدهد.
4. گل ماشی
گل ماشی با هدف رنگدادن به بتونه به کار میرود. گل ماشی رنگی در طیف زرد دارد که بین قهوهای کاملاً روشن و خردلی قرار میگیرد.
5. دوده
دوده، دیگر مادهای است که برای ساخت بتونه به کار میرود. مهمترین وظیفۀ دوده، ایجاد رنگ است.
6. سریش
سریش، مادهای قهوهای رنگ است که مثل حلقههای یک زنجیر و یا نخ تسبیح، وظیفۀ انتقال اجرای مختلف بتونه را با هم، برعهده دارد. زمانی که آب به سریش اضافه شود، خاصیت چسبندگی در آن ایجاد میشود که میتواند استحکام بسیار زیادی ایجاد کند. 10 گرم سریش، برای 100 گرم مل به طور نسبی کافیست. در هنگام ترکیبکردن، باید مواظب این ترکیب بود چون بعضی از افراد به فرض آنکه، هرچقدر سریش بیشتر باشد، کیفیت بتونه بیشتر میشود، به صورت کنترلنشده، نسبت این ماده را در ترکیب بیشتر میکنند غافل از آنکه دیگر بتونه انقدر سفت میشود که قابلیت استفادۀ خود را از دست میدهد.
مطلب پیشنهادی آموزش ترمیم دیوار رنگ شده
7. آب
آب، کمک میکند بخشهای مختلف بتونه برای ترمیم ترکیب چوب، با هم ترکیب شوند. خمیری بودن بتونه، ناشی از وجود آب است.
8. سینکا
بتونه روغنی با پودری سفیدرنگ و چگال به نام سینکا ساخته میشود. سینکا در مقایسه با مل، دارای وزن بیشتری است.
ترکیب انواع بتونه
- بتونه سریشی نوع اول: این نوع از بتونه با ترکیب خاک اره، مل، چسب چوب و آب تولید میشود که نقش عمدهای در ترمیم ترک چوب خواهد داشت.
- بتونه سریشی نوع دوم: بتونه سریشی نوع دوم از ترکیب سریش و مل ساخته میشود که آب به آنها اضافه شده است.
- بتونه روغنی: در بتونه روغنی، همانطور که از اسمش برمیآید، به ترکیب مل، پودر سینکا و آب، رنگ روغن و روغن الیف اضافه شده است.
انواع بتونه و کاربردهای آن
1.بتونه امدیاف
اگر در منزلتان کابیت امدیاف داشته باشید، حتماً با این اسم برخورد کردهاید. امدیاف(Medium Density Fibreboard)، ترکیبی بسیار پرکاربرد در نجاری و کارهای مرتبط با ساختمان است. عیب متداول امدیاف ولی، حساسبودن نسبت به آب و رطوبت است. در صورتی که آب به امدیاف بخورد، متورم میشود و شکلاش را تغییر میدهد.
سرویس پیشنهادی آچاره : بازسازی منزل و ساختمان
برای جلوگیری از متورمشدن امایاف، بتونه امدیاف به کار میرود. برای جلوگیری از عارضۀ تورم، میتوان لبهها و سطح چوب را بتونهکاری کرد. در صورتی که شما میخواهید امدیاف را در مکانی که در معرض رطوبت است به کار ببرید، بهکارگیری سیلر و پرایمر برای ایجاد یک لایه محافظ، یک انتخاب مناسب است. نظر به اینکه امدیاف حامی مواد خطرناک برای تنفس است، حتماً فرایند ساخت بتونه امدیاف بهتر است در فضای باز صورت گیرد.
2. ژل بتونه
در مواردی، ژل بتونه که از ساختاری پلیمری درست میشود، برای ترمیم ترک چوب به کار میرود. ژل بتونه زود خشک میشود و توانایی سمبادهخوری بسیار بالایی دارد. در تمامی انواع چوب، شما میتوانید ژل بتونه را استفاده کنید ولی سازههای الاستیکی و کشسان مثل کفپوشها، با این نوع از بتونه سازگاری مناسبی ندارند.
3. بتونه آماده
برای بتونهکاری درز و ترک چوب، میتوان به گزینه بتونه آماده که در بازار موجود است، رجوع کرد. بتونههای آماده را فروشگاههای خدماتی و رنگکاری، در بستههایی با قطع مختلف، آمادۀ عرضه دارند. یکی از مدلهای خوب بتونه آماده، آن دسته است که در برابر اشعه آفتاب و نفوذ رطوبت، مقاوت بالایی دارند و به سرعت در معرض هوا، خشک میشوند.
4. بتونه همرنگ
با تراشههای همون چوب و اضافهکردن چسب چوب، بتونه همرنگ درست میشود که برای ترمیم ترک چوب به کار میرود. این بتونه همرنگ، چون بافت یکسانی با خود چوب اصلی دارد، بعد از آنکه درون حفره و شیارها قرار گرفت به سرعت به انطباق با آن میرسد. بعضاً ممکن است لازم باشد به دلیل عمیقبودن شکاف، فرایند پرکردن با بتونه را دو یا سه بار انجام داد.
5. بتونه حرارتی
شبیه چسبهای حرارتی درون منازل، بتونه حرارتی با گرمادیدن آماده تزریق به چوب میشود. دستگاه بتونه حرارتی، تفنگی است که نیروی محرکۀ آن، برق است. در درون آن، ماشههایی رنگی قرار میگیرد. با برقراری حرارت، این ماشهها گرم شده و میتوان درزها را با آن پر کرد. مثل همیشه، بعد از سردشدن ماده و پایان کار، با کاردک بایستی اضافه آن را برداشت. این روش به دلیل دقت، بیشتر در درزهای کوچک و باریک به کار میرود و برای شیارهای بزرگ، توصیه نمیشود.
عوامل مؤثر در انتخاب بتونه خوب
- کارایی و دامنه استفاده: بر روی جعبۀ اکثر بتونهها، دامنه کاربری آن نوشته شده است. اینکه بتوان هر کدام را در چه شرایطی برای ترمیم ترک چوب مورد استفاده قرار داد. بعضی بتونهها برای سوراخهای روی چوب مناسب هستند. اما گروهی دیگر، چوبهایی مثل بلوط و نارون را به خوبی پوشش میدهند. بتونههایی که بر پایۀ آب ساخته شده باشند، عموماً کارایی وسیعتری دارند.
- غلظت و استحکام: بتونههای غلیظ برای پرکردن شکاف و سوراخها و بتونههای رقیق در کار با چوبهای دانهباز بیشتر به کار میروند. در صورت نیاز، میشود با اضافهکردن مقداری آب به بتونه غلیظ، بتونه رقیقتری را تولید کرد.
- رنگ بتونه: بتونه چوب سفید در یک دیدکلی مناسبتر است و کارایی و ماندگاری بیشتری خواهد داشت. ولی در صورت نیاز، میتوانید با ترکیب بتونهها با هم، به طیف رنگهای متنوعتری هم دست پیدا کنید.
- محیط استفاده: بر روی جعبه بتونه، مکان کاربری آنها عموماً ذکر میشود. اگر به صورت مشخص ذکر شود که این بتونه برای «مکان داخلی» باید مورد استفاده قرار گیرد، تزریق آن به وسایلی چوبی که در محیط باز و در معرض هوا هستند، اشتباه هست و کارایی لازم را نخواهد داشت.
- حجم مورد نیاز: بتونه بسته به میزان کاربری در قوطیهای 1، 7 تا 10، 20 کیلویی و همچنین دبههای نیم لیتری تولید میشود.
ابزار مورد نیاز برای بتونهگیری درز و ترک چوب
- سنباده
- بتونه
- جاروبرقی
- کاردک
- لیسه
- رنگ
- سیلر
- تخته پلیاورتان
مطلب پیشنهادی تفاوت سیلر و کیلر
آموزش مراحل بتونه کاری چوب
- سطحی که نیاز به بتونهکاری دارد را باید مهیا کرد. مثل رنگآمیزی روی دیوار و بتونهکاری پیش از آن، در اینجا نیز باید خردهچوبها و پوستههای کار با کاردک کنده شود. بعد لبههای تیز و برنده گوشه چوب را سمباده بزنید تا در آنجا کاهش تمرکز تنش به وجود آید و بار روی وسیله کمتر شود. در انتهای این بخش از آمادهسازی بتونه برای ترمیم ترک چوب، با جاروبرقی، برادههای چوب و گرد و خاک روی آن را خوب پاک کنید.
achareh_service_price title=” بازسازی ساختمان ” url=”https://achareh.co/service-request/renovation/building-renovation?utm_source=blog&utm_medium=blog&utm_campaign=blog”]
- حالا بایستی با کاردک، بتونه را سطح چوب به صورت یکنواخت، توزیع کرد. از قسمتهایی که ترکهای بزرگتری دارند، شروع کنید. حتماً در بخشهایی که نیاز به بتونهکاری دارد، مقدار بیشتری از ماده را قرار دهید، چرا که بعد از خشکشدن، بتونه مقداری منقبض شده و حجم آن کاهش مییابد. نگران این نباشید که بعد از کار، بتونه اضافی باقی بماند؛ کاردک برای همین جاهاست!
مطلب پیشنهادی آموزش تصویری نصب درب اتاق خواب
بین 30 دقیقه تا نزدیک به 8 ساعت بسته به نوع بتونه و سطحی که ماده بر روی آن قرار دارد، زمان برای خشکشدن آن نیاز است. بعد از خشکشدن، سمباده، ابزاری مناسب برای همسطح کردن بتونه روی کار است.
