بررسی سیستم کنترل کشش در سراشیبی (DAC) در خودرو

پیشرفت تکنولوژی در طی چند دهه اخیر باعث شده که شاهد تغییرات چشم‌گیری در صنایع مختلف از جمله صنعت خودرو باشیم. این پیشرفت هم‌چنین باعث شده تا خودروهای تولید شده توسط خودروسازان شاخص، در مقایسه با قبل از امکانات و آپشن‌های متنوع‌تری برخوردار باشند. بخش عمده‌ای از این آپشن‌ها مربوط به امکانات رفاهی و بخش دیگر مربوط به تجهیزات امنیتی خودروها است.
در این بین، یکی از سیستم‌هایی که طی چند سال قبل توانسته محبوبیت فراوانی بین خودروهای مطرح بازار، به‌خصوص خودروهای شاسی به‌دست آورد، سیستم کنترل کشش در سراشیبی یا همان (DAC) و سیستم کنترل حرکت در سربالایی (HAC) است. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا به معرفی و بررسی سیستم های کنترل در سراشیبی بپردازیم.

سیستم کنترل کشش در سراشیبی چیست؟

همان‌طور که می‌دانید، پایین آمدن از یک سراشیبی، مخصوصا اگر سطح آن ناپایدار و لغزنده باشد، کار بسیار دشواری است. درواقع این مسئله تنها به مهارت‌های راننده بستگی ندارد و قابلیت‌های خودرو مخصوصا سیستم ترمز ماشین هم در این امر دخیل هستند. البته این‌کار ممکن است از نظر خیلی‌ها راحت باشد و تصورشان این است که با سنگین کردن دنده و کنترل صحیح ترمز می‌توان فرود موفقی انجام داد. اما مسئله‌ای که نباید فراموش کنیم این است که ترمزگیری پشت سرهم و مداوم باعث افزایش دمای لنت و دیسک ترمز می‌شود.

این امر قدرت ترمزگیری را تا حد محسوسی کاهش می‌دهد؛ تا جایی که ممکن است دیگر توان موثرش را از دست بدهد. علاوه بر این، قفل شدن ناگهانی یکی از چرخ‌ها موقع فرود از تپه و سراشیبی باعث سر خوردن اتومبیل یا انحراف آن از مسیر می‌شود. این اتفاق قطعا خطرات خیلی زیادی را به دنبال خود دارد. اما با وجود سیستم DAC در خودرو، این فرآیند با اطمینان و راحتی هرچه تمام‌تر انجام می‌شود.

• سیستم کنترل حرکت در سربالایی (HAC)

HAC، که اختصاریافته کلمه Hill-start Assist Control است به معنای کمک و کنترل به شروع حرکت در شیب یا همان سربالایی است. این سیستم به راننده کمک می‌کند تا زمانی که در یک سراشیبی متوقف است و قصد دارد به سمت بالا حرکت کند، از حرکت روبه عقب خودرو جلوگیری شود. وقتی خودرو در شیب شدید قرار دارد و شما بخواهید شروع به حرکت کنید، به عبارت دیگر ترمز دستی را رها کنید یا پا را از روی ترمز بردارید و پا روی گاز خودرو بگذارید و گاز بدهید، خودرو خواه ناخواه کمی به عقب می‌رود.

یا در خودروهای دنده دستی اگر عکس العمل شما در نیم کلاچ ضعیف باشد، خودرو به عقب می‌رود و در این حین اگر خودرویی در پشت سر شما باشد یا عابری در حال عبور از پشت شما باشد، امکان برخورد با آن‌ها را دارید و این موضوع می‌تواند باعث ایجاد خسارت شود.

اما این مشکل با HAC کاملا رفع می‌شود. این سیستم به شما کمک می‌کند تا از طریق سنسور، شیب را تشخیص دهید و وقتی پدال ترمز را رها می‌کنید، برخلاف خودروهایی که مجهز به سیستم کنترل کشش در سراشیبی نیستند به عقب نرفته و سرجای خود بایستید.

اگرچه شما پدال ترمز را رها کرده‌اید و از ترمزدستی نیز استفاده نمی‌کنید اما هنوز این سیستم از نیروی ترمز استفاده می‌کند و نمی‌گذارد خودرو به سمت عقب برود. تا وقتی که شما اقدام به فشار دادن پدال گاز نکنید خودرو تکان نمی‌خورد! ولی به محض فشار دادن پدال گاز، خودرو بدون رفتن به عقب، شروع به حرکت می‌کند.

بیشتر بخوانید:  هدآپ دیسپلی یا HUD در خودرو چیست و چگونه کار می‌کند؟

• سیستم کنترل حرکت در سر پایینی (DAC)

Downhill Assist Control که به اختصار، DAC گفته می‌شود به معنای کمک و کنترل در سرازیری است. سیستم کمک به حرکت در سرپایینی کمک می‌کند که راننده در سراشیبی‌ های تند و لغزنده از سرعت خاصی بیش‌تر شتاب نگیرد. اتفاقات این‌چنینی مواقع رانندگی به صورت ناخودآگاه اتفاق میفتد. اما با وجود این سیستم، هیچ راننده‌ای دیگر دغدغه حرکت در فرازونشیب‌های کوهستانی را نخواهد داشت. نحوه عملکرد سیستم DAC به این صورت است که ابتدا باید سرعت اتومبیل خود را به کمتر از 25 کیلومتر در ساعت برسانید.

البته در بعضی از خودروها حد مجاز سرعت برای فعال‌کردن این سیستم از پیش تعیین شده است. سپس باید با فشار دادن کلید DAC، پای خود را از روی ترمز و پدال گاز بردارید. از این لحظه به ‌بعد گیربکس خودرو در حالت سنگین قرار می‌گیرد و سرعت پیشروی خودرو به‌طور هوشمند و اتوماتیک، با درگیر کردن ترمزها کنترل می‌شود. تنها وظیفه شما این است که کنترل فرمان را در دست داشته باشید. سیستم DAC با کمک سامانه ESP و EBD از قفل شدن چرخ‌ها یا انحراف خودرو جلوگیری می‌کند و اتومبیل را با یک سرعت تقریبا ثابت و ایمن به پایین سراشیبی هدایت می‌کند.

سپس با فشار دادن دوباره دکمه DAC می‌توانید سیستم را خاموش کرده و به حرکت خود ادامه دهید. در اکثر خودروها علامت دکمه DAC، یک اتومبیل است که روی سراشیبی قرار گرفته است. معمولا با فشار دادن این دکمه و به محض فعال شدن سیستم، علامت آن نیز به صورت چشمک‌زن روی صفحه آمپر مشخص می‌شود. البته در بعضی خودروها نیز آلارم صوتی دارد.

سیستم کنترل پایداری خودرو چیست؟

سیستم کنترل پایداری، به انگلیسی “ESP” است که مخفف عبارت Electronic Stability Program به معنای برنامه کنترل پایداری خودرو است. این سامانه نسل ارتقا یافته سامانه‌های ترمز پیش از خود است. با این تفاوت که سامانه کنترل YAW نیز به آن اضافه شده است. تمام سامانه‌هایی که تا به حال بررسی شدند، لغزش چرخ‌ها را موقع ترمزگیری یا شتاب‌گیری کنترل می‌کردند و درواقع حرکت طولی خودرو را کنترل می کردند.

سامانه ESP، علاوه بر مواردی که در بالا ذکر کردیم، چرخش خودرو را نیز حول محور عمودی کنترل می‌کند. اکنون دیگر می‌توانید تصور کنید این سیستم تا چه میزان کنترل و ایمنی را در اختیار راننده قرار می‌دهد. در بعضی از جاده‌ها یا خیابان‌های پر پیچ‌وخم، به هر دلیلی مثل خیس شدن زمین یا سرعت بالا ممکن است برای لحظاتی کنترل ماشین از دست راننده خارج شود.

با به دست گرفتن کنترل فرمان خودرو یا کاهش قدرت انتقالی از پیشرانه به چرخ‌ها، از خطرات و تصادفات احتمالی جلوگیری می‌شود. سیستم ESP، ابتدا روی خودروهای BMW سری 7 و بنز کلاس S طراحی و ساخته شد. سیستم کنترل پایداری نخست توسط شرکت بوش طراحی و راه‌اندازی شد.

شرکت‌های خودروسازی دیگر نیز نام‌های مختلفی را برای این سیستم انتخاب کرده‌اند. برای مثال شرکت فورد، نام Advance Trac را برای این سیستم انتخاب کرده است. اما جدای از این نام‌گذاری‌ها، شکل کلی عملکرد سیستم یکسان است و همه از سنسورهای پیشرفته‌ای برخوردار هستند.

وقتی سرعت خودرو از حد نصابش بالاتر برود اصطلاحا ماشین دچار کم فرمانی می‌شود. این پدیده کم فرمانی وقتی رخ می‌دهد که خودرو تمایل به حرکت مستقیم بیشتری نسبت به دور زدن دارد. عبارت بیش فرمانی نیز درست نقطه مقابل کم فرمانی است و در این حالت خودرو بیشتر تمایل دارد دور بزند تا به سمت جلو و مستقیم حرکت کند.

بیشتر بخوانید:  سیستم تشخیص عابر پیاده خودرو چیست؟

6 مورد از مزایا و معایب استفاده از سیستم‌های ایمنی خودرو DAC و HAC

استفاده از سیستم کنترل کشش در سراشیبی مثل هرچیز دیگری دارای مزایا و معایب خاص خودش است که در لیست زیر همه را گفته‌ایم:

• استفاده از این سیستم به معنای آرامش راننده هنگام رانندگی در سراشیبی است.
• باعث جلوگیری از تصادف در سراشیبی‌ها و سربالایی‌ها به دلیل افزایش لغزش خودرو می‌شوند.
• این سیستم نسبتا از قیمت ارزانی برخوردار است.
• این سیستم‌ها فقط مناسب خودروهایی هستند که از جعبه دنده دستی برخوردارند.
• استفاده از این سیستم باعث افزایش عمر کلاچ خودرو می‌شود.
• استفاده از این سیستم برای خودروهایی که بار زیاد یا سرنشین زیاد دارند، به‌شدت پیشنهاد می‌شود.

بسیاری از واردکنندگان و فروشندگان در بازار داخلی، سیستم DAC را تحت عنوان “شیب سنج” معرفی می‌کنند که این اسم چندان مناسب و البته درست هم نیست. زیرا سیستم شیب سنج، تنها زاویه شیب را اندازه‌گیری می‌کند و به نوع عملکرد سیستم DAC، یا همان کنترل فرود از سراشیبی مربوط نیست. علاوه بر SUV‌هایی مثل تویوتا لندکروزر، لکسوس RX350، مرسدس بنز ML، کیا سورنتو و …، خودروهایی هم‌چون کیا اسپورتیج، هیوندای ix35، هیوندای ix45، تویوتا RAV4 ، بی‌ام‌و X3، ب‌ام‌و X1 و میتسوبیشی ASX نیز به این سامانه مجهز هستند. البته در بعضی از آن‌ها به‌عنوان یک آپشن سفارشی شناخته می‌شود.

نتیجه‌گیری

سیستم کنترل کشش در سراشیبی یکی از سیستم‌های فوق‌العاده در خودرو است که باعث می‌شود راننده در مسیرهایی که سراشیبی‌های خطرناک، لغزنده و ناهمواری دارند به‌راحتی رانندگی کند و هیچ نگرانی نداشته باشد. برای مثال ماشین‌هایی که از این سیستم را ندارند، ممکن است هنگامی که قصد بالا رفتن از مسیر سربالایی را دارند و ترمز می‌گیرند، ماشین ناخودآگاه کمی به عقب می‌رود.

وقتی ماشین فاقد این سیستم است، اگر اتومبیلی پشت سر شما باشد یا فردی در حال عبور باشد، شما امکان برخورد با آن‌ها را دارید که این امر موجب خسارت می‌شود. اما سیستم‌ کنترل کشش در سراشیبی به‌ر‌احتی این مسئله را حل کرده است. در اغلب مدل خودروها، سیستم کنترل کشش در سراشیبی به شکل یک دکمه است که اتومبیلی روی آن در حالت سراشیبی قرار دارد.

زمانی که این دکمه را بفشارید، به شکل چشمک‌زن، روی صفحه، نمایش داده می‌شود یا به صورت آلارم صوتی شما را متوجه فعال شدنش می‌کند. این سیستم براساس تجربیات استفاده مداوم از این حالت، باعث افزایش دمای سیستم ترمز می‌شود و راننده با یک آلارم متوجه می‌شود که سیستم در این حالت به شکل خودکار، غیرفعال می‌شود. شما می‌توانید سولات و نظرات خود را در بخش دیدگاه‌ها با ما درمیان بگذارید تا پاسخ خود را از کارشناسان آچاره دریافت کنید. همچنین برای انجام کلیه امور تعمیرات و سرویس خودرو می‌توانید از تیم متخصصین آچاره کمک بگیرید.

برای تعمیر خودرو از متخصصین 'آچاره' رایگان قیمت بگیرید و بهترین را انتخاب کنید.

• شارژ گاز کولر ماشین
• تعویض روغن، فیلتر، لنت، شمع و وایر خودرو
• خدمات مکانیکی ماشین
• صافکاری و نقاشی، جوش پلاستیکی سپر
• تعمیر موتور سیکلت و رفع خرابی‌ها
• برق و باتری

درخواست خدمت تعمیر خودرو در محل

برای تعمیر خودرو از متخصصین 'آچاره' رایگان قیمت بگیرید و بهترین را انتخاب کنید.

• شارژ گاز کولر ماشین
• تعویض روغن، فیلتر، لنت، شمع و وایر خودرو
• خدمات مکانیکی ماشین
• صافکاری و نقاشی، جوش پلاستیکی سپر
• تعمیر موتور سیکلت و رفع خرابی‌ها
• برق و باتری

درخواست خدمت تعمیر خودرو در محل