اگر شما هم از علاقه‌مندان بازار خودرو باشید احتمالا نام گیربکس ایزیترونیک برایتان آشناست. امروزه تقریبا همه افرادی که برای ترددهای روزمره خود از خودرو استفاده می‌کنند، نام گیربکس دستی و گیربکس اتوماتیک را شنیده‌اند و به صورت کلی با تفاوت‌های این دو آشنا هستند اما گیربکس ایزیترونیک شامل این قاعده نشده و تا به حال نام آن به گوش افراد کمتری خورده است. شاید بپرسید که این گیربکس دارای چه خصوصیاتی است؟ در این مقاله از مجله آچاره شما را با کارکرد گیربکس ایزیترونیک بیشتر آشنا کرده و اطلاعات لازم در این راستا را در اختیارتان قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید.
گیربکس ایزیترونیک چیست؟
این گیربکس که توسط کمپانی آلمانی اُپل طراحی شده است، ترکیبی از گیربکس دستی و گیربکس اتوماتیک محسوب میشود که در طراحی آن سعی شده که مزایای هر دو گیربکس دستی و اتوماتیک گنجانده شود. در واقع دنده و شفت‌های گیربکس easytronic دقیقا همانند گیربکس دستی هستند اما روند تغییر دنده‌ها در جعبه دنده ایزیترونیک مثل گیربکس اتوماتیک، توسط واحد پردازنده داخلی انجام می‌پذیرد.
از آنجایی که در ساختار گیربکس ایزیترونیک از پدال کلاچ استفاده نشده، تغییر دنده‌ها در آن مثل گیربکس دستی با فشردن این پدال صورت نمی‌گیرد بلکه این روند در گیربکس ایزیترونیک به طور خودکار و توسط واحد کنترل و چرخ‌‌دنده محرک الکتروهیدرولیک انجام میشود. این جعبه دنده به صورت مرسوم در حالت 5 سرعته طراحی شده که تعویض آن‌ها به کلاچ دستی نیاز ندارد.
گیربکس ایزیترونیک چیست و چگونه کار میکند؟
ساختار و اجزای گیربکس easytronic
اجزای تشکیل‌دهنده گیربکس ایزیترونیک را می‌توان به 6 بخش کلی تقسیم کرد که در ادامه سعی می‌کنیم اطلاعات مختصری راجع به هر کدام از این قسمت‌ها ذکر کنیم. اجزای گیربکس ایزیترونیک عبارتند از:
1. کلاچ با تنظیم خودکار (SAC)
این نوع کلاچ با زیر نظر داشتن میزان استهلاک جعبه دنده در حالات مختلف و حفظ ثبات عملکرد این ناحیه، از افزایش فشار بر روی گیربکس جلوگیری میکند که باعث افزایش عمر مفید گیربکس ایزیترونیک خواهد شد.
2. واحد کلاچ
این قسمت از گیربکس شامل بخش‌هایی مثل موتور الکترونیکی، واحد Worm Reduction و مکانیسم بادامک بوده که با پیستون سیلندر اصلی کلاچ در تعامل است.
3. واحد کنترل الکترونیکی (ECU)
این بخش که عملکرد آن دارای اهمیت بسیار زیادی در کارکرد صحیح گیربکس است، وظایفی همچون دریافت سیگنال ورودی سنسورها، تعیین دنده موردنظر، بررسی سیگنال‌ها و محاسبه پارامترهای خروجی را برعهده دارد. این واحد همچنین با قسمت‌هایی مثل بخش مدیریت موتور و ترمز ضدقفل (ABS) نیز در تعامل و ارتباط است.
4. جعبه دنده دستی
این قسمت نیز یکی از بخش‌های گیربکس ایزیترونیک محسوب شده و همان‌طور که از نام آن مشخص است، بخش دستی (Manual) این گیربکس در نظر گرفته میشود.
5. مکانیزم انتخاب دنده و درگیر کردن آن
این مکانیزم از دو گیربکس تشکیل شده که از دو موتور الکترونیکی تغذیه می‌کنند. این مکانیزم در واقع مسئول حرکات انتخابگر دنده است که در زمان‌های موردنیاز، دنده موردنظر را انتخاب کرده و سپس آن را درگیر میکند.
مطلب پیشنهادی:آموزش تعویض دستی روغن گیربکس
6. انتخابگر دنده
با این که این قسمت یکی از بخش‌های واحد کنترل الکترونیکی (ECU) در نظر گرفته میشود، وظیفه مهم آن، انتخابگر دنده را به یکی از اجزای مهم گیربکس ایزیترونیک تبدیل میکند. این بخش با استفاده از یک سنسور مجزا موقعیت فعلی انتخابگر دنده را شناسایی کرده و یک سیگنال را برای واحد کنترل الکترونیکی ارسال میکند.
کارکرد گیربکس ایزیترونیک
همان‌طور که اشاره کردیم این گیربکس را می‌توان ترکیبی از دو گیربکس دستی و اتوماتیک دانست. به همین دلیل کارکرد گیربکس ایزیترونیک را می‌توان به 2 حالت تقسیم کرد که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
1. حالت اتوماتیک
در این حالت گیربکس به صورت کامل توسط واحد کنترل الکترونیکی (ECU) کنترل میشود و همانند گیربکس‌های اتوماتیک مرسوم، روند تغییر دنده در این حالت به طور خودکار انجام می‌پذیرد. البته یک تفاوت میان این دو وجود داشته که شما می‌توانید آن را در روند تغییر دنده گیربکس ایزیترونیک مشاهده کنید.
مشاهده هزینه مکانیک سیار ماشین در محل!
زمانی که در این گیربکس تغییر دنده انجام می‌گیرد، لحظاتی انتقال گشتاور موتور متوقف خواهد شد که حسی مانند فشردن پدال کلاچ دارد. در این فاصله بهتر است که شما نیز همزمان لحظاتی فشردن پدال گاز را متوقف کنید.
به صورت کلی روند تغییر دنده در حالت اتوماتیک گیربکس در طی مراحل ذیل اتفاق می‌افتد:
- گشتاور کاهش پیدا میکند.
- کلاچ جدا میشود.
- دنده انتخاب میشود.
- چرخش شفت‌ها هماهنگ میشود.
- دنده انتخابی فعال میشود.
- کلاچ فعال میشود.
- گشتاور افزایش پیدا میکند.
2. حالت نیمه اتوماتیک
در این حالت که با نام حالت انتخاب فعال نیز شناخته میشود، تعویض دنده به صورت دستی انجام می‌پذیرد. در این شرایط راننده می‌تواند دنده را به صورت متوالی کاهش و یا افزایش دهد که در واقع عملکردی همانند حالت تیپترونیک در گیربکس‌های اتوماتیک است.
مطلب پیشنهادی:معرفی انواع گیربکس اتوماتیک خودرو
البته فراموش نکنید که در این حالت نیز شما برای تغییر دنده به کلاچ نیازی نخواهید داشت و زمانی که نسبت به تغییر دنده اقدام کنید، گیربکس به طور خودکار کلاچ را غیرفعال خواهد کرد.
توجه داشته باشید که گیربکس ایزیترونیک قابلیت تنظیم بر روی حالت‌های دیگری را نیز دارد که در ادامه از برخی از آن‌ها نام خواهیم برد.
3. حالت اسپرت
در این حالت از گیربکس ایزیترونیک، دنده‌ها برای درگیر شدن ناگهانی آمادگی کامل دارند. البته در صورت استفاده زیاد از این حالت، نرخ استهلاک گیربکس ایزیترونیک افزایش خواهد یافت.
4. حالت زمستانی
زمانی که شما این گیربکس را بر روی حالت زمستانی قرار دهید، خودرو به طور خودکار بر روی سطوح لغزنده با دنده 2 حرکت خواهد کرد تا احتمال لغزش چرخ‌های خودرو در این شرایط به حداقل ممکن برسد.
5. حالت اقتصادی
در این حالت گیربکس ایزیترونیک با زیر نظر نگه داشتن حالت دنده و میزان فعالیت موتور، مصرف سوخت شما را به حداقل ممکن خواهد رساند. در صورتی که برای رسیدن به مقصد خود عجله دارید، استفاده از این حالت را به شما توصیه نمی‌کنیم.
مزایا و معایب گیربکس ایزیترونیک
این گیربکس نیز همانند دیگر گیربکس‌ها دارای نقاط قوت و ضعف مختلفی است که شما قبل از تصمیم‌گیری راجع به نوع گیربکس موردعلاقه خود باید از این نقاط اطلاع پیدا کنید. به همین منظور در ادامه از مزایا و معایب گیربکس ایزیترونیک نام خواهیم برد.
1. مزایای گیربکس ایزیترونیک
- قیمت مناسب‌تر نسبت به گیربکس‌های اتوماتیک
- قابلیت شتاب‌گیری موثر و قابل‌قبول
- بهینه بودن در مصرف سوخت
2. معایب گیربکس ایزیترونیک
- تاخیر در انتقال گشتاور هنگام تعویض دنده
- تکان هنگام تغییر دنده
- طول عمر نگهداری کمتر نسبت به رقبا
- تعمیر و نگهداری گران‌تر
- عدم بازدهی حداکثری موتور به دلیل تاخیر در تعویض دنده
خرابی‌های رایج گیربکس ایزیترونیک
زمانی که سنسور الکترونیکی، وجود خطا در عملکرد این گیربکس را شناسایی کند، این خطا با نمایش علامت F در صفحه نمایش پشت فرمان به شما اطلاع داده خواهد شد. در چنین شرایطی شما باید در اسرع وقت نسبت به رفع اختلال موجود در عملکرد گیربکس ایزیترونیک اقدام کنید، در غیر اینصورت احتمال گسترش اختلال در بخش‌های دیگر گیربکس نیز وجود دارد.
مکانیک سیار ماشین در محل تهران
به صورت کلی از خرابی‌های رایج گیربکس ایزیترونیک می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- خرابی واحد کنترل الکترونیکی (ECU)
- خرابی سیلندر اصلی کلاچ (بر اثر کثیفی بیش از حد دریچه رگولاتور که باعث عدم حفظ فشار توسط سیلندر اصلی میشود.)
- ساییده شدن شَفت خروجی در بخش مکانیکی گیربکس (هنگام رانندگی صدای غیرطبیعی به گوش می‌رسد.)
- قطع شدن اتصالات بخش الکتریکی و یا سوختن محافظ انتخابگر دنده
- آسیب دیدن صفحه کلاچ (صفحه کلاچ آسیب دیده باعث ایجاد انسداد در سیستم خواهد شد.)
در رانندگی با خودروی مجهز به گیربکس ایزیترونیک چه نکاتی را رعایت کنیم؟
برخی از افرادی که اقدام به خرید خودروی اُپل مجهز به گیربکس ایزیترونیک می‌کنند، از این گیربکس توقعاتی دارند که صرفا در گیربکس‌های اتوماتیک مرسوم دیده میشود و در نتیجه این امر باعث ناراحتی خریداران این نوع خودروها خواهد شد.
فراموش نکنید که پس از خرید چنین خودروهایی، شما باید مدت زمان مشخصی را به منظور عادت کردن به گیربکس آن‌ها اختصاص دهید. همچنین شما باید در استفاده از گیربکس ایزیترونیک، رعایت برخی از نکات را نیز مدنظر داشته باشید که در ادامه مهم‌ترین آن‌ها را مرور خواهیم کرد.
- هنگام رانندگی تا 2 تا 3 هزار کیلومتر اولیه، فشار زیادی به خودرو وارد نکنید و تلاش کنید که در این حین گیربکس ماشین ضربات ناگهانی را متحمل نشود. پس از این که این میزان فاصله را با خودروی خود طی کردید، می‌توانید همانند دیگر خودروها با خیال راحت به استفاده از ماشین خود بپردازید.
- کارشناسان و متخصصین کمپانی اُپل، مصرف‌کنندگان را از این که دنده خودرو هنگام پارک کردن، کماکان درگیر باشد منع کرده‌اند. در این شرایط شما باید حتما دنده را در موقعیت خلاص (N) قرار داده و سپس خودرو را ترک کنید.
- زمانی که در ترافیک سنگین گیر می‌کنید، خودروی خود را تا حد ممکن بر روی حالت خلاص (N) قرار دهید و از نگه داشتن مداوم پدال ترمز برای جلوگیری از حرکت خودرو خودداری کنید.
- هنگام تعویض دنده شما باید پدال گاز را برای لحظاتی رها کنید. در غیر اینصورت در این حالت شما تکان‌های اضافه را تجربه خواهید کرد.
- یکی از مهم‌ترین نکاتی که هنگام رانندگی با خودروهای مجهز به گیربکس ایزیترونیک رعایت شود، بررسی شرایط چراغ ترمز و مدار الکترونیکی خودرو است. چرا که سوختن چراغ ترمز باعث ایجاد اتصال در مدار شده که در نهایت باعث میشود، ماژول کنترل گیربکس قادر به تشخیص موقعیت پدال ترمز نباشد.
نادیده گرفتن نکاتی که در بالا به مرور آن‌ها پرداختیم، باعث ایجاد اختلال در کارکرد گیربکس ایزیترونیک خواهد شد و شما با رعایت این نکات می‌توانید عملکرد صحیح این گیربکس را حفظ کرده و نسبت به بروز اختلالات احتمالی در ساختار این بخش پیشگیری به عمل آورید.
امروزه گیربکس ایزیترونیک به عنوان یک جایگزین مناسب برای گیربکس‌های اتوماتیک مرسوم در نظر گرفته شده و تهیه آن نسبت به این گیربکس‌ها بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر است. شما با رعایت چند نکته ساده در استفاده از گیربکس ایزیترونیک می‌توانید با اطمینان خاطر از رانندگی با این نوع جعبه دنده لذت ببرید.
جمع‌بندی
در این مقاله از مجله آچاره با بررسی دستگاه و اصل کارکرد گیربکس ایزیترونیک تلاش کردیم که اطلاعات لازم به منظور آشنایی بیشتر شما با این گیربکس را در اختیارتان قرار دهیم. شما با توجه به نکات مرورشده در این مطلب می‌توانید انتخابی آگاهانه در بین انواع گیربکس خودرو را داشته باشید. همچنین شما از طریق بخش نظرات نیز می‌توانید سوالات خود را با کارشناسان مجرب آچاره در میان بگذارید و پاسخ خود را در زمانی کوتاه از این متخصصین دریافت کنید. امیدواریم که مطالعه این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد.
