زندگی مدرن در کنار افزایش روزافزون نرخ آپارتمان‌نشینی در بین مردم، استفاده از آسانسور را نیز به یکی از ملزومات این سبک زندگی تبدیل کرده است. به همین دلیل اکثر ما در طول روز و در محیط‌های مختلفی همچون محل زندگی و یا محل کار، با استفاده از آسانسور فواصل بین طبقات ساختمان را به راحتی طی می‌کنیم. تاثیرات مهم استفاده از آسانسور در زندگی روزمره، اهمیت نگهداری صحیح از آن را دوچندان کرده است. یکی از مهم‌ترین نکات نگهداری صحیح از آسانسور، تعویض به موقع روغن موتور آن است که علاوه بر تاثیر چشمگیر در افزایش راندمان سیستم، احتمال آسیب‌دیدگی موتور را نیز کاهش خواهد داد. شاید بپرسید که اهمیت تعویض روغن موتور آسانسور چیست؟ در این مقاله از مجله آچاره تمام اطلاعات مهم راجع‌به تعویض روغن موتور آسانسور را در اختیار شما گذاشته تا در نهایت به بهترین نتیجه دست پیدا کنید. پیشنهاد می‌کنیم تا انتها با ما همراه باشید.
دلایل اهمیت تعویض روغن موتور آسانسور
یکی از قسمت‌هایی که آسانسور برای ادامه فعالیت به آن نیاز مبرم دارد، موتور است که امروزه در انواع مختلفی توسط سازندگان تولید می‌شود. نکات مربوط به یرویس موتور از مهم‌ترین بخش‌های چک لیست سرویس آسانسور است. مرسوم‌ترین نوع موتور آسانسور که در مقیاس وسیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد، موتور گیربکسی است. این نوع موتور با به‌کارگیری چندین چرخ‌دنده قادر به فعالیت بوده و در راستای عمکلرد صحیح آن، چرخ‌دنده‌ها باید به درستی وظیفه خود را اجرا کنند.
یکی از لازمه‌های فعالیت صحیح این چرخ‌دنده‌ها استفاده از روغن موتور است که اصطکاک بین آن‌ها را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. به صورت کلی می‌توانیم از مزایای استفاده از روغن موتور آسانسور به موارد ذیل اشاره کنیم:
- روان‌کننده چرخ‌دنده‌های موتور گیربکسی
- کاهش اصطکاک در سیستم و افزایش طول عمر قطعات
- افزایش راندمان موتور
- کاهش مصرف انرژی
- کاهش احتمال ایجاد زنگ‌زدگی
- جلوگیری از فرسودگی زودهنگام اجزای موتور
- کاهش حداکثری ارتعاشات هنگام فعالیت و …
بیشتر بخوانید : آموزش ریست آسانسور
با این که استفاده از روغن موتور در بین همه موتورهای گیربکسی مشترک است اما نمی‌توان از یک نوع روغن به عنوان روغن همه موتورها استفاده کرد. نوع روغن موتور به صورت مستقیم به ابعاد چرخ‌دنده‌های به کار رفته در آن وابسته بوده و برای چرخ‌دنده‌های بزرگ و کوچک نباید از یک روغن موتور استفاده کرد. فارغ از میزان روغن موتور، با تغییر ابعاد چرخ‌دنده‌ها میزان غلظت روغن موتور نیز تغییر کرده و هر چه چرخ‌دنده‌ها بزرگتر باشند، باید روغن موتور غلیظ‌‌تری را در آن به کار برد.
این نکته بدین معناست که برای چرخ‌دنده‌های کوچک باید از روغن موتور رقیق‌تر و برای چرخ‌دنده‌های بزرگتر باید از روغن موتور غلیظ‌تر استفاده کرد. دیگر اصطلاحی که ممکن است به گوش شما خورده باشد، روغن‌کاری آسانسور است. اما آیا روند تعویض روغن موتور آسانسور و روغن‌کاری آسانسور یکسان است؟
بیشتر بخوانید راهکارهایی ساده برای نظافت آسانسور
آیا روغن‌کاری آسانسور همان تعویض روغن موتور آسانسور است؟
خیر. آسانسور یک سیستم مکانیکی محسوب شده که بسیاری از اجزای آن به صورت مداوم با یکدیگر در تماس هستند. در نتیجه یکی از ملزومات استفاده از چنین سیستم‌هایی، به‌کارگیری روغن در راستای کاهش اصطکاک بین اجزای آن محسوب می‌شود. آسانسور نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بخش‌هایی مثل زنجیرها، ریل‌ها، سیم بکسل‌ها و … در آن به منظور ادامه فعالیت صحیح خود به روغن نیاز دارند.
به‌کارگیری روغن در چنین بخش‌هایی باعث کاهش چشمگیر اصطکاک در بین اجزا شده و نتایجی همچون افزایش راندمان، فرسودگی دیرهنگام، کاهش ارتعاشات و … را در این سیستم به همراه خواهد داشت. روغن‌کاری آسانسور در واقع راجع به تامین روغن بخش‌های مکانیکی آسانسور بوده و صرفا به موتور اشاره ندارد. در حالی که تعویض روغن موتور آسانسور فقط به موتور این سیستم اشاره دارد و به دیگر بخش‌های سیستم مرتبط نیست. در این روند متخصصین صرفا روغن موتور قدیمی را تخلیه و روغن موتور جدید را جایگزین آن می‌کنند.
مطلب پیشنهادی ابعاد آسانسور در پلان
انواع روغن موتور آسانسور
این روغن‌ها را می‌توان از لحاظ نحوه ساخت آن‌ها به 3 دسته تقسیم کرد که عبارتند از:
1. روغن معدنی یا طبیعی (Mineral)
این فرآورده نفتی در طی یک روند نه‌چندان پیچیده و در مدل‌های مختلفی تولید شده و برخلاف روغن‌های مصنوعی صرفا دارای قابلیت‌های حداقلی است. در واقع خصوصیاتی که در تولید روغن‌های مصنوعی به آن‌ها افزوده شده است در روغن‌های معدنی یا طبیعی به چشم نمی‌خورد. این روغن بیشتر به عنوان روغن موتور خودرو مصرف شده و صنعت خودروسازی از بزرگترین مصرف‌کنندگان این نوع روغن به شمار می‌رود.
2. روغن مصنوعی یا شیمیایی (Synthetic)
تولید این روغن با اجرای یک فرآیند شیمیایی انجام گرفته تا این روغن در نهایت دارای مولکول‌های یکنواخت‌تری باشد. روغن‌های مصنوعی (Synthetic) مقاومت بیشتر در برابر اکسید شدن از خود نشان داده و در نوسانات دمایی عملکرد بهتری از خود به نمایش می‌گذارند. از دیگر قابلیت‌های روغن شیمیایی می‌توان از کاهش ایجاد رسوب در سیستم نام برد.
3. روغن پویا یا اتوماتیک (Automatic)
غلظت روغن‌های اتوماتیک همراه با نوسانات دمایی و تغییر میزان حرارت سیستم تغییر پیدا کرده تا راندمان موتور بر اثر این تغییرات کاهش پیدا نکند. در نتیجه موتور در دمای پایین و بالا عملکرد بهتری داشته و این نوسانات تاثیر چندانی بر نحوه عملکرد آن نخواهند گذاشت.
انتخاب بهترین روغن موتور آسانسور
همان‌طور که در بخش‌های قبلی هم به تفاوت موتورهای مختلف آسانسور اشاره کردیم، انتخاب بهترین روغن موتور کاملا به نوع موتور آسانسور وابسته است. اما چگونه باید تفاوت مشخصات روغن این موتورها را متوجه شد؟ هر موتور آسانسور دارای یک پلاک فنی بوده که مشخصات موتور به صورت دقیق در آن ثبت شده است.
مطلب پیشنهادی دیکتاتور آسانسور چیست؟
یکی از اطلاعاتی که در این پلاک قابل مشاهده خواهد بود، اطلاعات مربوط به روغن موتور است. شما می‌توانید در این قسمت به تمامی اطلاعات لازم در راستای انتخاب بهترین روغن موتور دسترسی پیدا کنید. اطلاعاتی از قبیل میزان، غلظت و کیفیت روغن موتور مناسب در پلاک موتور موجود بوده و شما با مطالعه آن‌ها و مشورت با کارشناسان می‌توانید مناسب‌ترین روغن را برای موتور آسانسور خود تهیه کنید.
زمان مناسب تعویض روغن موتور آسانسور
در آسانسورهای مختلف از موتورهای یکسانی استفاده نشده و سازندگان با توجه به ابعاد آسانسور و ساختمان، نوع موتور آن را انتخاب می‌کنند. هر کدام از این موتورها دارای مشخصات منحصر به فرد خود بوده و نحوه نگهداری و سرویس آن‌ها نسبت به یکدیگر متفاوت است. بنابراین بهترین زمان تعویض روغن موتور هر آسانسور را باید پس از بررسی مشخصات موتور و مطالعه دفترچه راهنمای آن تعیین کرد. اما به صورت میانگین روغن موتور آسانسورهای مختلف باید در فواصل زمانی 2 ساله تعویض شوند.
البته دمایی که آسانسور در آن به فعالیت می‌پردازد نیز تاثیر به‌سزایی در تعیین این مدت زمان خواهد داشت. به عنوان مثال اگر آسانسور شما در دمای متوسط 85 درجه سانتی‌گراد مشغول فعالیت باشد، روغن موتور آن باید در فواصل زمانی 20 ماهه تعویض شود. بهتر است به منظور تعیین بهترین زمان تعویض روغن موتور آسانسور حتما با افراد دارای صلاحیت مشورت کنید.
علائم فرا رسیدن زمان تعویض روغن موتور آسانسور
تعیین زمان تعویض روغن موتور باید توسط افراد دارای صلاحیت صورت بگیرد و افراد عادی نباید در این راستا اقدام خاصی انجام دهند. با این وجود در ادامه از برخی از علائم خرابی روغن موتور آسانسور نام خواهیم برد:
- وجود خرده‌های فلز در روغن موتور
- تغییر حالت روغن موتور و خمیری شدن آن
- تغییر رنگ روغن موتور و طلایی شدن آن
- وجود ذرات پودری برنز در روغن موتور و …
هر کدام از علائم ذکر شده می‌تواند نشانه خرابی روغن موتور در نظر گرفته شود اما بهتر است قبل از اتخاذ تصمیم نهایی حتما نظر کارشناسان خبره را نیز جویا شوید.
مراحل تعویض روغن موتور آسانسور
تعویض روغن موتور این سیستم به هیچ عنوان نباید بدون تجربه قبلی انجام بگیرد بنابراین در این راستا حتما از کمک افراد دارای صلاحیت استفاده کنید. فراموش نکنید که هنگام کار با موتور آسانسور، سلامت شما در معرض خطرات متعددی قرار گرفته و بی‌تجربگی احتمال به وقوع پیوستن این خطرات را به صورت چشمگیری افزایش می‌دهد. به طور کلی متخصصین این روند را با طی کردن مراحل ذیل پشت سر می‌گذارند:
- در اولین قدم شما باید با توجه به مشخصات موتور، یک روغن موتور مناسب تهیه کنید. قبل از تهیه روغن، پلاک موتور را بررسی کرده تا در نهایت نتیجه بهتری به دست آورید.
- میزان روغن موجود در موتور با استفاده از دریچه یا گیج شیشه‌ای قرار گرفته در کنار موتور، قابل مشاهده خواهد بود و شما می‌توانید از این طریق از میزان دقیق روغن موجود در سیستم مطلع شوید.
- به منظور آغاز روند تعویض روغن موتور باید تابلوی برق آسانسور به صورت کامل از مدار خارج شود تا احتمال بروز خطرات احتمالی به حداقل ممکن برسد.
- سپس باید دریچه تخلیه روغن موتور را باز کنیم تا روغن موتور قدیمی کاملا از سیستم خارج شود. بهتر است برای این مرحله از قبل یک ظرف 4 تا 5 لیتری تهیه کنید تا روغن قدیمی در آن جمع شود. شما می‌توانید این روغن را در مراکز تعویض روغن با روغن موتور جدید جایگزین کنید.
- پس از خالی شدن کامل روغن موتور قدیمی، مجراهای موتور باید به صورت دقیق پاکسازی شوند. این روند معمولا با استفاده از گازوئیل صورت خواهد گرفت. بنابراین پس از خارج شدن روغن موتور قدیمی، گازوئیل وارد سیستم شده تا تمام روغن باقیمانده دفع شود. توجه داشته باشید که این مرحله باید به صورت کاملا دقیق انجام بپذیرد.
- زمانی که پاکسازی مجراها به اتمام رسید، دریچه تخلیه را بسته و مقدمات ریختن روغن موتور جدید را فراهم کنید. بهتر است روغن جدید را با استفاده از قیف وارد موتور کنید تا از کثیف شدن بخش‌های دیگر موتور جلوگیری به عمل آید. فراموش نکنید که حتما از روغن مخصوص موتور آسانسور استفاده کرده و از به‌کارگیری روغن‌های دیگری مثل روغن موتور خودرو بپرهیزید. همچنین به هیچ عنوان روغن‌های مختلف را با یکدیگر مخلوط نکنید. پس از فراهم شدن مقدمات، روغن موتور جدید باید به آرامی و به میزان مجاز وارد سیستم شود. در این مرحله حتما به نکات ثبت شده بر روی پلاک موتور دقت کنید.
در نهایت درب محفظه روغن موتور را به صورت ایمن و مستحکم ببندید و محیط اطراف که به واسطه روغن موتور آلوده شده‌اند را با استفاده از یک دستمال مناسب تمیز کنید.
در این مقاله از مجله آچاره تلاش کردیم که به شما در روند تعویض روغن موتور آسانسور کمک کرده و اطلاعات لازم به این منظور را در اختیارتان قرار دهیم. مجددا یادآور می‌شویم که روند تعویض روغن موتور یک روند تخصصی محسوب می‌شود و نباید توسط افراد عادی انجام بپذیرد، در غیر این صورت سلامت شما و اطرافیان در معرض خطر قرار خواهد گرفت. شما می‌توانید در این راستا از کمک کارشناسان مجرب آچاره استفاده کنید. همچنین با طرح سوالات خود در بخش نظرات شما می‌توانید پاسخ خود را در زمانی کوتاه از این متخصصین دریافت کنید. امیدواریم که از مطالعه این مقاله بهره برده باشید.
