امروزه به این دلیل که اکثر سازه‌ها با تعداد طبقه بالا ساخته می‌شوند، آسانسور به یک ضرورت تبدیل شده است. آسانسور بالا و پایین رفتن از طبقات را بسیار راحت و بی‌دردسر کرده است و شما بی هیچ خستگی و در چند ثانیه به هر طبقه که بخواهید می‌روید. از آسانسور در محیط‌ها و ساختمان‌های مختلفی از جمله مجتمع‌های مسکونی، تجاری و اداری استفاده می‌شود. وظیفه چشمی آسانسور این است که موقع باز و بسته شدن درب آسانسور از مسافران حفاظت کند. فتوسل‌ها دارای انواع مختلفی هستند که به معرفی تمامی آن‌ها می‌پردازیم.
فتوسل یا چشمی آسانسور چیست؟
پیش‌تر گفتیم که سنسورهای موجود در آسانسور به‌دلیل این که وظیفه ایمنی آسانسور را برعهده دارند قطعات بسیار مهمی به‌حساب می‌آیند. اما از بین این‌ها، سنسورهای ورود و خروج از تمامی سنسورها مهم‌تر هستند. این سنسور در تمام آسانسورها وجود دارد که باعث جلوگیری از عدم آسیب به مسافران می‌شود. فتوسل را چشم الکترونیکی یا چشمی آسانسور نیز میگویند. وظیفه این سنسور این است که هر مانعی را اعم از انسان یا باقی اجسام را تشخیص دهد. در حقیقت زمانی که این سنسور، اشیا متحرک کوچک یا بزرگی را مانند جسم‌های سنگینی هم چون موتور تشخیص دهد در آسانسور بسته نمی‌شود.
یا مثلا اگر این چشمی اجسام دیگری مانند وسایل سنگین دیگر یا افراد را تشخیص دهد، دستور به بسته شدن درب آسانسور نمی‌دهد. هنگامی هم که در بسته شود ایمنی مسافران تامین می‌شود. بنابراین این قطعه یکی از قطعات بسیارمهم است که در تمامی آسانسورها تعبیه می‌شود و به حفظ جان مسافران کمک می‌کند.
روش نصب چشمی درب آسانسور
نصب چشمی درب آسانسور دارای چند مرحله است که با رعایت آن‌ها می‌توانید موفق به نصب درست چشمی درب آسانسور شوید. در نصب فتوسل آسانسور، گزینه منفی مربوط به بخش تغذیه است. فتوسل چشمی آسانسورهای مختلف عدد 24VDC است و با رنگ مشکی هم مشخص می‌شود. گزینه مثبت 24 هم مربوط به بخش مثبت تغذیه است. گزینه‌های NO-COM-NC نیز مربوط به قسمت رله است. که می‌توانید آن را به برق شهر هم متصل کنید. سنسور فتوسل چشمی آسانسور برخی از آسانسورها طوری طراحی شده است که وقتی سنسورها خراب می‌شوند، رله در حالت NORMALY OPEN قرار می‌گیرند و درب باز می‌شود. در نصب فتوسل آسانسور گزینه TR(A) رشته آبی رنگ کامل است که مربوط به بخش مثبت سنسور فرستنده می‌شود.
بیشتر بخوانید : مراحل و نحوه تعویض روغن موتور آسانسور
برای این که بتوانید تشخیص دهید که کدام فرستنده و کدام گیرنده است باید به داخل چشمی فتوسل نگاه کنید. اگر لامپش سفید بود نشانه فرستنده و لامپ مشکی نشانه گیرنده است. دانستن این نکته هم مهم است که روی هرکابل سیم مربوط به فرستنده و گیرنده، برچسب‌های TR و RE دارند.
در جدول نصب فتوسل آسانسور، گزینه TR(K) رشته مشکی رنگ کابل که مربوط به بخش منفی سنسور فرستنده است. گزینه RE(A) هم رشته آبی رنگ کابل است که مربوط به بخش مثبت سنسور می‌باشد. گزینه RE(K) نیز رشته مشکی دارد که به بخش منفی سنسور گیرنده مربوط می‌شود.
نحوه کارکرد فتوسل‌ها به چه صورت است؟
فهمیدن اینکه فتوسل آسانسور چگونه کار می کند اصلا سخت نیست و بالعکس کارکرد بسیار ساده و راحتی دارد. اما در کنار این سادگی، نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. ممکن است که این سوال برایتان پیش بیاید که چشمی آسانسور کجاست؟ باید گفت که این قطعات در بخش ورودی آسانسور و به‌طورمعمول در یک طرف آسانسور قرار می‌گیرند. این سنسورها سیگنال‌های نوری را به گیرنده می‌فرستند. به‌وسیله این سنسورها تشخیص داده می‌شوند و باعث عدم ارسال سیگنال به گیرنده می‌شود. درنهایت هم وقتی‌که فرمان بسته شدن درب آسانسور داده شود فتوسل باعث محافظت از مسافران می‌شود.
بیشتر بخوانید: تعمیر قفل درب آسانسور و دلایل خرابی آن
انواع فتوسل آسانسور
فتوسل آسانسور در انواع مختلفی تولید و عرضه می‌شود که با درنظر گرفتن کارکرد آسانسور، روی آن نصب خواهد شد. آشنایی کامل و دقیق این فتوسل‌ها باعث می‌شود که شما در خرید آن راحت‌تر و با آگاهی بیشتر عمل کنید. چشمی آسانسور به دو دسته تقسیم می‌شود که شامل موارد زیر است:
1. فتوسل پرده‌ای آسانسور
فتوسل پرده‌ای قادر به تشخیص و تحت پوشش گرفتن چندین نقطه است و به‌صورت کامل تمام سطح درب آسانسور را پوشش می‌دهد. درواقع این‌طور می‌توان گفت که چشمی‌های پرده‌ای به‌صورت تقریبی کل سطح آسانسور را بررسی می‌کنند و به همین علت نیز به آن پرده نوری آسانسور نیز میگویند. این سنسور اگر حتی یک چیز کوچک را مشاهده کرده و تشخیص دهد درب آسانسور بسته نمی‌شود.
همین امر هم دلیلی است برای اینکه بتوانیم بگوییم که دقت و ایمنی در بالاترین سطح موجود تامین می‌شود. اغلب از فتوسل‌های پرده‌ای به دلیل کنترل و امنیت بالا در بیشتر مواقع استفاده می‌شود. محل نصب چشمی پرده‌ای دقیقا بین لته‌های در و بدنه کابین می‌باشد. به همین علت هم این قطعه قطری در حدود 8 میلی‌متر دارد. فتوسل‌های پرده‌ای در دو نوع متحرک و ثابت هستند و اکثرا نوع ثابت آن را استفاده می‌کنند.
فتوسل‌های پرده‌ای گیرنده‌های زیادی دارند و قیمت آن‌ها نیز به‌علت بالا بودن گیرنده بالا است. چشمی پرده‌ای دارای قطعاتی مانند مبانی و تغذیه، میله‌های آهنی، فرستنده‌ها و دیگر اجزا است. سیم‌کشی فتوسل آسانسور مبحث مهمی است که باید درست و اصولی انجام شود. درغیر این صورت کارکرد آن دچار اشکال می‌شود.
2. فتوسل نقطهای یا چشمی
فتوسل چشمی آسانسور در قسمت کناری درب آسانسور است. فتوسل نقطهای و فتوسل پرده‌ای دقیقا مانند هم کار می‌کنند و عملکر کاملا یکسانی دارند. اما ویژگی که باعث متمایز کردن این دو از هم دیگر می‌شود این است که نقاط تحت پوشش هرکدام از آن‌ها متفاوت است. این سنسورها سیگنال را به‌صورت یک نقطه به گیرنده می‌فرستند.
به همین علت است که به آن‌ها فتوسل نقطهای گفته می‌شود. ارتفاع محل نصب فتوسل‌ها را بین 50 تا 70 سانتی‌متر از سطح زمین درنظر می‌گیرند. این طور قطعات معمولا یک نقطه منحصربه فرد را پشتیبانی می‌کنند. این بخش نیز معمولا از وسط تا پایین آسانسور است. قیمت این نوع فتوسل‌ها پایین‌تر از نوع پرده است.
به این دلیل که تعداد گیرنده‌ها و فرستنده‌های نقطهای کمتر از فتوسل پرده‌ای است. دلیل دیگر هم برای پایین بودن قیمت این نوع فتوسل‌ها این است که قطعاتی که در این بخش به‌کار می‌روند کمتر هستند و هزینه تولیدشان هم به طبع پایین است. برای انتخاب چشمی آسانسور مدل نقطهای باید به نیاز و کارکردی که برای این قطعه درنظر گرفته‌اید انتخاب کنید.
بیشتر بخوانید : آموزش ریست آسانسور
ما به شما پیشنهاد می‌کنیم که قبل از خرید حتما با یک فرد متخصص مشورت کنید تا بتوانید انتخاب بهتر و مناسب‌تری داشته باشید. از جمله اجزای این فتوسل‌ها شامل منبع تغذیه، مدار فتوسل آسانسور، سیم، لیزر و قطعاتی است که برای ارسال کردن یک سیگنال از سمت فرستنده یک طرفه درب آسانسور به جهت دیگر آن لازم می‌باشد.
تفاوت فتوسل پرده‌ای و نقطهای چیست؟
یکی از بزرگ‌ترین تفاوت‌های چشمی آسانسور پرده‌ای و نقطهای در تعداد نقاط تحت پوشش است. در حقیقت در ساخت فتوسل پرده‌ای، دقت بیشتری به‌کار رفته است و تعداد سنسورهای بالاتری دارد. همین امر هم دلیلی است برای این که با قاطعیت بتوانیم بگوییم که ایمنی و امنیت فتوسل پرده‌ای نسبت به فتوسل نقطهای بیشتر است. از دیگر تفاوت این دو این است که فتوسل‌های پرده‌ای سنسورهای زیادی دارند. این فتوسل هم چنین از گیرنده‌های زیادی نیز برخوردار است که همین مسئله امکان خرابی را افزایش می‌دهد. درنهایت هم ممکن است که این خرابی‌ها روی عملکرد آسانسور تاثیرات منفی را اعمال کند.
البته می‌توانید با رسیدگی کردن و یادگیری نحوه سرویس و نگهداری از آسانسور طبق چک لیست مراقبت از آسانسور، تا حد زیادی از این خسارات جلوگیری کنید. قیمت فتوسل‌ها نیز متفاوت است و همان‌طور هم که گفتیم فتوسل‌های پرده‌ای بسیار گران‌تر از فتوسل‌های نقطهای می‌باشند. هم‌چنین قطعات به‌کار رفته در فتوسل نقطهای کمتر است.
علل خرابی آسانسور چیست؟
- زمان انتظار زیاد
- آسانسور در طبقه‌ای مانده و حرکت نمی‌کند
- درب کشویی آسانسور باز می‌شود اما درب بیرونی مربوط به طبقه باز نمی‌شود
- توقف‌های ناگهانی
- افزایش دما
- هنگام استارت موتور مدار به دلیل عمل نمودن فیوز قطع می‌شود
- دمای موتور آسانسور یا بالابر پس از روشن شدن بالا می‌رود
- هنگام استارت موتور صدای زیادی شنیده می‌شود اما حرکت نمی‌کند
- موتور روشن نمی‌شود اما هیچ جریانی از مدار عبور نمی‌کند
علت روشن نشدن موتور و عدم عبور جریان از مدار چیست؟
اگر این مورد پیش بیاید به احتمال زیاد بخشی از مدار الکترونیکی قطع شده است. برای حل این مشکل باید به کمک یک آوومتر همه مدارهای الکترونیکی را از جمله سیم‌های رابط، اتصالات و کلیدها، دوشاخه و پریز را چک کنید و آن را عیب‌یابی و حل کنید. البته برای این‌کار بهتر است که از یک متخصص کمک بگیرید.
نتیجه گیری
چشمی آسانسور یکی از مهم‌ترین قطعات آسانسور به‌شمار می‌رود. این قطعه وظیفه محافظت از مسافران و حفظ جانشان را برعهده دارد. وظیفه این سنسور به این صورت است که هرگونه مانعی را اعم از انسان یا باقی اجسام را شناسایی کند. در واقع وقتی که این سنسور بسیار مهم، اشیا متحرک کوچک یا بزرگی را مانند اجسام سنگین، تشخیص دهد مانع از بستن درب آسانسور می‌شود. خرابی این قطعه می‌تواند مشکلات زیادی را به وجود بیاورد. بنابراین برای جلوگیری از این اتفاق باید هرچندوقت یک‌بار آسانسور را سرویس کنید یا اینکه موقع خرابی قطعه را تعویض کنید. امیدواریم که این مقاله مفید واقع شده باشد. باتشکر.
