همه ما در این که آسانسور رفت و آمد را راحت می‌کند هیچ شکی نداریم. آسانسورها چندین سال است که به یک وسیله محبوب در ساختمان‌ها تبدیل شدهاند و برای استفاده از آن باید جلوی درب آن بایستید، شاسی را فشار دهید و سپس کابین آسانسور به سمت شما حرکت کند. کابین جلوی درب طبقه توقف می‌کند و باز می‌شود. در این حالت شما سوار می‌شوید و دکمه طبقه موردنظر را فشار می‌دهید. درنهایت کابین به سمت طبقه‌ای که خواسته‌اید حرکت می‌کند و شما در همان طبقه پیاده می‌شوید. اما ممکن است که مشکلی پیش بیاید. مثلا قبل از اینکه درب طبقه را ببندیم کابین حرکت کند. یا اینکه احتمال دارد که شخص سرویس کار داخل چاه آسانسور باشد و یک فردی شاسی را فشار دهد. خوشبختانه برای چنین موقعیت‌هایی تدبیرهایی شده است و قرار نیست اتفاق بدی بیفتد. این راه حل، مجموعه سری استپ آسانسور یا سری ایمنی شناخته می‌‌باشند. در این مقاله از آچاره به بررسی بیشتر سری استپ آسانسور می‌پردازیم.
سری استپ آسانسور چه وظیفه‌ای را برعهده دارد؟
سری استپ آسانسور از مجموعه اتصالات الکتریکی به وجود آمده است که در تمام مسیر آسانسور با سیم کشی سنسورهایی مانند سنسور طبقات آسانسور و اتصالات متفاوتی متصل هستند. هنگامی که یکی از اجزای استپ از مدار خارج شود، حرکت آسانسور متوقف شده و در تابلوی فرمان، خطایی که رخ داده است ثبت می‌شود. به طورمعمول هم اتصالات سری استپ با برق 110 ولت تغذیه می‌شود. در تابلوی فرمان هم بخش مرتبط به سری استپ یا فیوز مینیاتوری جداگانه در مقابل تغییرات ناگهانی ولتاژ نگهداری و حفاظت می‌شود.
توضیحاتی درمورد مدار سری استپ
برای محافظت کردن و حفظ ایمنی و امنیت مسافران، موارد زیادی را برای سیستم الکترونیکی آسانسور درنظر گرفته‌اند. یکی از همین موارد “مدار سری استپ آسانسور” است. این مدار که از یک تعداد کنتاکت تشکیل شده است و به صورت سری به همدیگر وصل شدهاند. این مدار وظیفه تامین برق بویین کنتاکتورهای اصلی را برعهده دارند که باعث روشن شدن موتور اصلی می‌شود. درنتیجه هم باعث حرکت کردن کابین به سمت پایین یا بالا خواهد شد.اگر هرگونه خطری اتفاق بیفتد و قطع شدن یکی از کنتاکت‌های سری استپ رخ بدهد، باعث می‌شود که مسیر قطع شود و موتور اصلی نیز خاموش شود. از آنجایی که برق بویین کنتاکتورهای اصلی تابلو از مسیر سری استپ عبور می‌کند، پس این کنتاکتورها باید امکان قطع و وصل ولتاژ و جریان مدنظر را داشته باشد.
بیشتر بخوانید : آموزش ریست آسانسور
قبلا ولتاژ مورد استفاده در مدار سری استپ 24 ولت بود و بویین کنتاکتور به وسیله یک رله واسطه کنترل می‌شد. اما در استاندارد EN81 استفاده از رله واسطه به علت مشکلاتی که دارد چشم‌پوشی می‌شود. به دلیل حذف این رله واسط، برق بویین کنتاکتورها به شکل مستقیم از مسیر سری استپ تامین می‌شود که دارای ولتاژ بالاتری است تا کاهش و افت ولتاژ مسیر خیلی قابل لمس نباشد. به این ترتیب، برق سری استپ با حذف کردن رله واسط از 24 ولت به 110 ولت افزایش پیدا کرد.
اجزای تشکیل دهنده سری استپ چیست؟
سری استپ آسانسور دارای اجزای مختلفی است که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای منحصربه فرد خودشان را دارند. اجزای تشکیل دهنده سری استپ‌ها شامل موارد زیر است:
1. قفل درب طبقات
در تمام آسانسورهایی که استاندارد هستند، همه طبقات به جز درب طبقه‌ای که درست مقابل کابین قرار گرفته است باید قفل باشد. قبل از اینکه کابین شروع به حرکت کند، تابلوی فرمان، دستور به بسته شدن درب‌های باز را می‌دهد. اگر که به هر دلیلی مثلا خرابی یا وجود مانع سر راه قفل ها، درب طبقات قفل نشوند، خطای قطع شدن مدار الکتریکی قفل به تابلوی فرمان فرستاده شده و آسانسور دیگر حرکت نمی‌کند.
مطلب پیشنهادی : مراحل و نحوه تعویض روغن موتور آسانسور
2. کنتاکت درب طبقات
این قطعه وظیفه این است که از بسته شدن درب اطمینان حاصل کند. مثلا اگر درب هر طبقه باز باشد، خطای باز بودن درب به تابلو فرمان فرستاده می‌شود و آسانسور حرکت نمی‌کند. بررسی قفل درب طبقات و کنتکت‌ها از جمله موارد مهم در چک لیست سرویس آسانسور است.
3. کنتاکت درب کابین استپ سری آسانسور
اگر درب کابین قادر به بسته شدن نباشد، خطای باز بودن درب به تابلو فرمان فرستاده می‌شود و آسانسور حرکت نمی‌کند.
4. کلید قارچی (استپ قارچی)
استپ قارچی را می‌توان یکی از مهم‌ترین قطعات الکتریکی به کار رفته در سری استپ آسانسورها دانست. لازم به ذکر است که وجود این قطعه‌ها ضروری بوده و برای تمامی آسانسورها لازم و ضروری است. از کاربردهای استپ قارچی می‌توان به این اشاره کرد که وقتی که آسانسورها تعمیر لازم هستند، کلیدهایی در آسانسور قرار گرفته شده اند که وقتی فعال شوند، آسانسور روی حالت تعمیر میفتد. در این صورت هم اگر آسانسور بخواهد کار کند باید فرمان سرویس به آن داده شود. به نوعی می‌توان گفت که وظیفه سری استپ آسانسور قارچی این است که در مواقعی که آسانسور در موقعیت‌های خطرناک قرار دارد، آن را به موقعیت امن ببرد.
تقریبا در هر آسانسوری سه عدد از همین کلیدها تعبیه شده است. یکی از آنها در پایین چاهک آسانسور، یکی قسمت بالای کابین آسانسور و آخری نیز در داخل موتورخانه آسانسور قرار گرفته شده است. استپ‌های قارچی در مدل‌های مختلف طراحی و عرضه می‌شوند.
یکی از مدل‌های استپ قارچی، مدل ساده آن است که لامپ دارد. یا مثلا مدل دیگری هم وجود دارد که استپ سوییچ نامیده می‌شود. لازم به ذکر است که استپ قارچی آسانسور پس از اینکه فعال شد، در حالت قفل باقی می‌ماند و سپس تا زمانی که آن را به صورت دستی از حالت قفل خارج کنیم به همین حالت می‌ماند.
5. گاورنر
وظیفه مجموعه گاورنر این است که در صورت زیاد شدن سرعت آسانسور از بیشترین سرعت مجاز که تقریبا 15 درصد بیشتر از سرعت تنظیم شده است وارد عمل می‌شود. پس از آن با فعال کردن ترمز ایمنی پاراشوت و سری استپ آسانسور را متوقف می‌کند و مانع از حرکتش می‌شود. مجموعه گاونر معمولا از سه بخش تشکیل می‌شوند. فلکه بالایی که به همراه یک میکروسوئیچ است. فلکه پایین هم به همراه یک میکروسوئیچ و سیمکشی بکسل منحصربه گاورنر می‌باشد.
بیشتر بخوانید : آموزش تعویض لامپ داخل کابین آسانسور
6. حد بالا و پایین یا همان لیمیت سوئیچ سری استپ آسانسور
امروزه به طورمعمول در تمامی آسانسورها، چهار لیمیت وجود دارد که درصورت بروز خطا در تشخیص دادن طبقات بالاتر خود را نشان می‌دهد. به اینصورت که اگر کابین در آخرین طبقه هم توقف نکند، اما در مسیر خود به این چهار سوییچ می‌رسد. امروزه به طورمعمول در تمامی آسانسورها، چهار لیمیت وجود دارد که درصورت بروز خطا در تشخیص دادن طبقات بالاتر خود را نشان می‌دهد. به اینصورت که اگر کابین در آخرین طبقه هم توقف نکند، اما در مسیر خود به این چهار سوییچ می‌رسد و آن را فعال می کند. سوییچ اول فرمان وظیفه دارد که سرعت را کم کند. دومین سوییچ هم اجازه متوقف شدن را می‌دهد. درنهایت خطای لیمیت سوییچ در تابلو فرمان نیز ثبت می‌شود.
7. ترمز ایمنی یا پاراشورت
واژه پاراشورت در انگلیسی به معنی چترنجات می‌باشد. پاراشوت وظیفه متوقف کردن کابین را درصورت بروز مشکل در کنترل سرعت و بعد از تحریک به وسیله گاورنر را دارد. به احتمال زیاد در فیلم‌های جدید و قدیم آمریکایی دیدهاید که یک فرد با شلیک به سیم بکسلهای آسانسور باعث سقوط و افتادن آن شدهاند. اما باید بدانید که این اتفاق در واقعیت اتفاق نمیفتد و فقط در فیلم‌ها وجود دارد. در دنیای واقعی و یک آسانسور استاندارد، ترمز ایمنی در حین هر اتفاقی وارد عمل می‌شود و باعث متوقف کردن کابین می‌شود. نکته‌ای که وجود دارد این است که حتی با اینکه کابل‌ها پاره شده باشند، ترمز به تنهایی می‌تواند کابین آسانسور را متوقف کند.
بیشتر بخوانید : راهکارهایی ساده برای نظافت آسانسور
البته لازم به ذکر است که عملکرد ترمز ایمنی کاملا مکانیکی می‌باشد که این یعنی درصورت نبود برق نیز کار می‌کند. خیلی سریع و بعد از اینکه پاراشوت فعال شد، میکروسوئیچ هم روی آن فعال می‌شود. با فعال شدن میکروسوییچ پاراشورت هم خطای پاراشورت به تابلو فرمان فرستاده می‌شود.
هزینه تعمیر آسانسور چقدر است؟
هزینه تعمیر آسانسور به عوامل زیادی بستگی دارد. عواملی که روی هزینه آسانسور تاثیر می‌گذارند شامل مواردی مثل نوع آسانسور، علت خرابی و شدت خرابی و قطعهای است که دچار مشکل شده است. اما از تمام این موارد که بگذریم، نوع قراردادی که شما هم هنگام نصب با شرکت مربوط امضا می‌کنید روی قیمت و هزینه آسانسور تاثیرگذار است. اگر بخواهیم این را با یک مثال به شما توضیح بدهیم باید گفت که بعضی از شرکت‌ها کلا هزینه پایینتری را برای سرویس و تعمیر آسانسورهایی که توسط خودشان نصب می‌کنند، دریافت می‌کنند. به طورکلی برای برآورد دقیق و هزینه قیمت‌های تعمیر آسانسور باید با شرکت نصاب تماس بگیرید.
علت افزایش دمای آسانسور چیست؟
اگر فن‌ها عملکرد خوبی نداشته باشند، دمای موتور افزایش یافته و این بالا رفتن دما حتی دروم کابین نیز حس می‌شود. زمانی که احساس کردید که فضای داخل کابین آسانسور بیش از اندازه گرم شده، احتمالا سیستم خنک‌کننده از کار افتاده یا اینکه موتور آسانسور نیم‌سوز شده است. در هرصورت باید از یک سرویس‌کار ماهر بخواهید که موضوع را مورد بررسی قرار دهد و ایراد را رفع کند.
سخن پایانی
در این مقاله با سرس استپ‌های اسانسور و اجزای تشکیل دهنده آنها آشنا شدیم. شما می‌توانید در بخش نظرات سوالات خود را در رابطه با سری استپ‌های آسانسور با ما در میان بگذارید تا متخصصین آچاره در کم‌ترین زمان ممکن به آنها پاسخ دهند.
