کولر ماشین چگونه کار می کند؟
اگر بدانید کولر ماشین چگونه کار می کند قطعا برای استفاده بهینه از آن هوشمندانهتر عمل خواهید کرد. همچنین دانستن عملکرد این سیستم سرمایش میتواند در تشخیص مشکلات احتمالی و تعمیر به موقع آن بسیار کمککننده باشد. قطعا در بعضی مواقعی با کارکرد نامناسب سیستم تهویه مطبوع اتومبیل خود مواجه شدهاید. یا اینکه موقعیتی پیشآمده که در حین رانندگی با روشن کردن کولر ماشین احساس کردهاید که بهناگاه حرکت خودرو سنگین میشود.
برای دانستن علت و راهکارهای مناسب رفع این مشکلات با مجله آچاره همراه باشید. در این مطلب قصد داریم کمی بیشتر عملکرد سیستم تهویه مطبوع خودرو را بررسی نماییم.
کولر ماشین چگونه کار می کند؟
عملکرد سیستم تهویه اتومبیل شباهت بسیاری به چگونگی عملکرد کولرهای گازی و موتور یخچال دارد. برای اینکه بدانیم کولر ماشین چگونه کار می کند بهتراست ابتدا اجزاء تشکیل دهنده کولر ماشین را بشناسیم.
مبرد؛ مایع حیات کولر ماشین
سازو کار کولر ماشین بر اساس سیکل تبرید است. به این جریان سیکل گفته میشود به این دلیل که مرتبا در حال چرخش و تکرار است. در واقع سیکل تبرید یک جریان سرمازایی است که بر پایه گازهای برودتی که به مبرد معروف هستند شکل میگیرد. در این سیستم گازهای برودتی مبرد به صورت متوالی تغییر فاز میدهند و از شکل مایع به گاز و بالعکس تبدیل میشوند.
در واقع در چرخه تبرید، مبرد با جذب حرارت داخل ماشین آن را به محیط بیرونی انتقال میدهد. سپس با برگشت دوباره به جریان تبرید موجب خنک شدن فضای داخل میشود. اما برای انجام این کار تمامی اجزاء داخلی کولر ماشین دخیل هستند که به بررسی عملکرد آنها میپردازیم؛
کمپرسور کولر ماشین چگونه کار می کند؟
کمپرسور، موتوری است که مبرد را به حرکت درمیآورد. در واقع این قطعه مانند یک پمپ عمل میکند و مبرد را به سمت سایر اجزاء تشکیل دهنده کولر ماشین انتقال میدهد. وجود چند سیلندر و پیستون در داخل کمپرسور موجب تغییر فشار گاز مبرد میشود. در کمپرسور سیال مبرد به صورت گاز پرفشار درآمده و دمای آن افزایش مییابد.
کندانسور
کندانسور در واقع همان رادیاتور کولر ماشین محسوب میشود. زمانی که گاز فشرده شده از کمپرسور خارج میشود به سمت کندانسور حرکت میکند. در کویلها و پرههای خنک کننده کندانسور این گاز پرفشار و داغ، خنک میشود. در واقع ماده سرما زای گازپرفشار در کندانسور بخار میشود و به دلیل سرعت این فرایند، گاز تبدیل به مایع میشود.
شیر انبساط
زمانی که مبرد مایع از داخل کندانسور خارج شد به سمت شیر انبساط هدایت میشود. در این مرحله مبرد مایع با افت فشار ناگهانی مواجه میشود. در واقع شیر انبساط میان کندانسور و اواپراتور قرار گرفته است و مایع مبرد را به سمت اواپراتور هدایت میکند. شیر انبساط بسته به میزان خنکی که شما تنظیم میکنید باز و بسته شده و عمل خواهد کرد.
اواپراتور کولر ماشین چگونه کار می کند؟
اواپراتور علاوه بر وظیفه سرمازایی، نقش اساسی در کاهش رطوبت فضای داخلی دارد. در واقع اواپراتور یک مبدل حرارتی است و به شکل لولههای مارپیچ میباشد. زمانی که مایع مبرد وارد لولههای اواپراتور میشود به تدریج با کاهش فشار روبرو شده و به بخارتبدیل میشود. به دلیل سرعت عمل تبخیر سرما ایجاد میشود.
در چگونگی عملکرد آن باید گفت با این روش اواپراتور گرمای محیط را جذب میکند و موجب خنکی هوا میشود. محل قرارگیری اواپراتور زیر داشبورد است و هوای خنک را وارد فضای داخلی میکند. سپس مجددا بخار حاصل از اواپراتور وارد کمپرسور شده و سیکل تبرید تکرار میشود.
درایر یا خشک کن
با توجه به چرخه تبرید و جریان سیال مایع و گاز،امکان ایجاد رطوبت در مدار کولر وجود دارد. از طرفی گاز R134A که در درون سیستم تهویه مطبوع در گردش است در مجاورت رطوبت هوا اسیدیته شده و موجب خوردگی و انسداد لولههای پرفشار میگردد. بنابراین برای جلوگیری از چنین مشکلاتی درایر یا خشک کن را نصب میکنند. البته درایر وظیفه دیگری نیز دارد و آن مشخص کردن مقدار گاز داخل سیستم میباشد.
استفاده اصولی و صحیح از کولر ماشین
5 راهکار ساده برای استفاده بهتر از کولر ماشین
در بعضی مواقع برای استفاده بهینه از کولر ماشین نیاز به تعویض قطعات و انجام امور تخصصی نیست. بلکه چندین راهکار ساده میتواند عملکرد سیستم تهویه مطبوع اتومبیل شما را افزایش دهد. در ادامه به چند نمونه اشاره میکنیم؛
1- اتومبیل خود را در سایه و یا مکانهای مسقف پارک کنید
قطعا همه ما تجربه نشستن در اتومبیلی که ساعتها در آفتاب پارک شده و هوای داخل آن به شدت گرم شده را داریم. حتی با روشن کردن کولر ماشین مشاهده میکنیم که کولر توانایی خنک کردن فضای داخل اتومبیل را ندارد. همچنین ممکن است در چنین شرایطی اختلالی در عملکرد آن ایجاد شود. بنابراین اولین نکتهای که باید در نظر داشته باشید، این است که از پارک کردن اتومبیل در زیر آفتاب خودداری کنید. زیرا گرمای شدید حاصل از نور خورشید علاوه بر گرم کردن فضای داخلی، عمکرد کولر ماشین را مختل خواهد کرد.
محاسبه رایگان هزینه تعمیرات خودرو و تعویض روغن و تعویض باتری خودرو !
2- روکش چرم صندلیهای ماشین را با روکش نخی بپوشانید
چنانچه روکش صندلیهای ماشین شما از چرم است، بهتر است در فصل تابستان با یک روکش نخی آن را بپوشانید. زیرا چرم با جذب حرارت محیط به سرعت گرم شده و میتواند دمای داخل فضای اتومبیل را به شدت افزایش دهد. همچنین روکش چرم زمانی که در معرض نور مستقیم خورشید باشد آسیب میبیند و پوسته پوسته میشود. بنابراین برای حفظ دوام روکشهای چرم و کنترل دمای ماشین بهتر است در تابستان از روکش نخی استفاده کنید.
3- با تهویه کامل هوای داخل ماشین، به کارکرد بهتر کولر کمک کنید
زمانی که استارت ماشین را میزنید، بهتر است قبل از شروع به رانندگی، کولر ماشین را روشن کنید. سپس دربهای خودرو را باز کنید و اجازه بدهید برای چند دقیقه درهمین حالت کولر کار کند. با این کار هوای داخل ماشین تهویه شده و گرمای آن کاملا به محیط بیرون منتقل خواهد شد. در واقع کولر در زمان رانندگی به دلیل سرعت بالای موتور بهتر کار میکند. اما این راهکار در زمانی که هوای داخل اتومبیل به شدت گرم شده است میتواند کمککننده باشد.
4- استفاده مرتب و روتین از کولر ماشین را فراموش نکنید
واضح است زمانی که از کولر ماشین برای مدت طولانی استفاده نکنید، بسیاری از قطعات دچار انسداد و گرفتگی میشوند. با توجه به وجود گاز مبرد در داخل سیستم تهویه مطبوع در مجاورت هوای سرد و گرم محیط، ممکن است کویلها و لولهها مسدود شوند. بنابراین سعی کنید دست کم در هفته 10 دقیقه کولر ماشین را روشن کنید و اجازه دهید کار کند. این عمل از رسوب و گرفتگی در قطعات جلوگیری خواهد کرد.
5- گاز مبرد کولر ماشین را بررسی کنید.
در واقع میزان مناسبی از گاز مبرد لازم است تا کولر ماشین به درستی فضای داخلی را خنک کند. بهتراست گاهی سطح گاز مبرد کولر را بررسی نمایید. در این صورت علاوه بر کارکرد بهتر کولر، از معیوب شدن قطعات و ورود فشار مضاعف به کولر جلوگیری میکنید.
برای سرویس و تمیز کردن کولر ماشین به چه نکاتی توجه کنیم؟
با شروع گرما نیاز به استفاده از کولر ماشین افزایش مییابد. بنابراین برای استفاده از آن لازم است کولر ماشین را کاملا چک کنید. به همین منظور لازم است قسمتهای مختلف آن بررسی و تمیز شوند. برای این کار مراحل زیر را انجام دهید:
- گاز مبرد را شارژ نمایید.
- درایر یا خشک کن را چک کنید و در صورت لزوم تعویض نمایید.
- بررسی تسمهها، شیر انبساط، ترموستات، لولهها را فراموش نکنید .
- دریچههای هوا پره و کویلهای کندانسور را حتما تمیز کنید.
- به طور کامل سیستم تهویه مطبوع را ضدعفونی کنید. زیرا آلودگی مجراهای داخلی همراه با باد خنک در فضا منتشر میشود و این برای سلامتی شما مضر خواهد بود.
- ضروری است در فواصل زمانی مشخص و یا هر 15 هزار کیلومترفیلتر کولر را عوض کنید.
روشهای استفاده اصولی و درست از کولر ماشین
- کولر ماشین را نباید در زمانی که موتور دور بالایی دارد روشن شود. این کار خصوصا در اتومبیلهای ضعیف موجب یک شوک ناگهانی به موتور میشود. به همین دلیل ممکن است احساس کنید که اتومبیل بسیار سنگین حرکت میکند. زمانی که سرعت بالایی دارید برای روشن کردن کولر بهتراست اول کلاچ بگیرید. سپس کولر ماشین را روشن نمایید. این کار علاوه بر اینکه حرکت اتومبیل را مختل نمیکند از آسیب زدن به تسمه و پولی کولرجلوگیری میکند.
- در زمان روشن کردن کولر ماشین، ابتدا از درجه پایین شروع کنید. سپس برای خنکتر شدن فضای داخل اتومبیل بهتدریج درجه را افزایش دهید. این کار میتواند در مصرف سوخت نیز مفید باشد.
- در زمان استفاده مکرر از کولر ماشین،آب رادیاتور ماشین را مرتبا چک کنید. زیرا کاهش آب رادیاتور تاثیر منفی در عملکرد کولر ماشین ایجاد میکند.
- گاز کولر ماشین را در فواصل زمانی مناسب شارژ کنید. معمولا یک بازه زمانی دو ساله برای آن تعیین میکنند. اما با توجه به میزان استفاده از کولر هر ماشینی باید قائل به تفکیک بود. بهترین کار چک کردن میزان گاز است. توجه داشته باشید که کمبود گاز خنککننده کلیه روند سرمازایی را مختل خواهد کرد.
- در زمان روشن بودن کولر پنجرهها را ببندید. این کار علاوه بر اینکه از هدرفت انرژی جلوگیری میکند، از ورود فشار مضاعف به کولر جلوگیری خواهد کرد.
مشکلات رایج کولر ماشین
مشکلاتی که در استفاده از کولر ماشین رخ میدهد هر یک نشانگر نواقص کارکرد قطعات و یا سیستم کلی تهویه است. در ادامه به چند نمونه از این مشکلات میپردازیم؛
1. کولر ماشین به اندازه کافی خنککنندگی ندارد
یکی از مشکلات شایع این است که کولر ماشین بهدرستی کار نمیکند. به همین دلیل داخل کابین اتومبیل به اندازه کافی خنک نخواهد شد. یکی از دلایل اصلی این مشکل، عدم کارکرد درست کمپرسور است. همانگونه که درقسمت معرفی اجزاء تشکیل دهنده کولر ماشین بیان شد، کمپرسور موتور اصلی کولر محسوب میشود. اگر کمپرسور بهدرستی کار نکند، باعث میشود که گاز مبرد به طور صحیح پمپاژ نشود. همین امر باعث اختلال در عملکرد کولر ماشین خواهد شد. بنابراین لازم است در ابتدای امر کمپرسور کولر بررسی شود.
تعمیرات تخصصی خودرو و تعویض روغن و تعویض باتری خودرو با تیم حرفهای آچاره
2. کولر ماشین خنک نمیکند و صدای غیرمعمولی دارد
این مشکل می تواند بنا چند دلیل اتفاق بیفتد.
- شکستگی قطعات داخل کمپرسور: کمپرسور دارای سیلندر و پیستون است. ممکن است به دلیل ضربات و تصادفات اتومبیل، قطعات داخل کمپرسور شکسته باشد. این امر علاوه بر اینکه محیط را خنک نمیکند، صداهای غیرمعمول ایجاد خواهد کرد.
- انسداد و سوختگی یاتاقان و یا پارگی و شل شدن تسمه: زمانی که تسمه شل شده باشد و یا دچار پوسیدگی و پارگی شود، کمپرسور به درستی کار نمیکند. به این ترتیب کولر ماشین محیط را خنک نکرده و صداهای اضافی خواهد داشت.
3. کولر ماشین دچار نشتی مبرد شده است
یکی از دلایلی که موجب عدم کارکرد درست کولر ماشین میشود، نشتی مبرد است. قبلا گفتیم که مبرد مایع اصلی موجود در سیستم تهویه مطبوع است. یعنی تمامی فرایند خنک شدن هوای داخل ماشین با فعل و انفعالات مبرد امکانپذیر است. اگر مبرد نشت کند کولر با کمبود گاز مواجه شده و به طور کلی روند عملیات خنککنندگی انجام نخواهد شد. این مسئله در فصول سرد سال به دلیل عدم فعالیت کولر، بیشتر رخ میدهد. برای تشخیص محل نشتی مبرد میتوانید از نشتیابهای دارای حسگر(سنسور) استفاده نمایید.
4. کولر ماشین باد گرم تولید میکند
دلیل اصلی این مشکل خرابی کندانسور میباشد. اگر کندانسور به درستی کار نکند، گرما به بیرون منتقل نمیشود و به این ترتیب فرایند سرمازایی کولر با مشکل مواجه شده و باد گرم تولید میشود. نشتی مبرد در قسمت کندانسور و انسداد کویلها و کثیفی پرههای آن عامل اصلی خرابی کندانسور محسوب میشوند. همچنین ضربات تصادفات از روبرو و ورود ضربه به قسمت جلوی ماشین، یکی از عوامل مهم شکستگی قطعات کندانسور است.
5. کولر ماشین بی دلیل خاموش میشود
این مشکل میتواند دلایل متعددی داشته باشد. اما یکی از رایجترین علل این مشکل سوختن یا خرابی خازن کمپرسوراست. بهطور معمول این مشکل باید با تعویض خازن برطرف شود.
سخن پایان
کولر ماشین امروزه یکی از ضروریات مهم محسوب میشود، بنابراین کسب اطلاعات برای استفاده درست از آن، امر مهمی است. سعی کردیم دراین مجال در پاسخ سوال کولر ماشین چگونه کار می کند، اطلاعات جامعی ارائه نماییم. اما اگر با راهکارها و اطلاعات بیان شده همچنان مشکلاتی در کارکرد کولر ماشین خود دارید با آچاره تماس بگیرید. آچاره با معرفی متخصصان و تکنسینهای مجرب خودرو تلاش میکند همواره خدمات ارزندهای به شما ارائه شود.
در این باره بیشتر بخوانید:
سلام روشن کردن کولر لرزش زیادی به خودرو و موتور و سایر قطعات محرک مثل واترپمپ، تسمه تایم و … وارد می کند. مثل روشن کردن دور تند کولر آبی.
در روشن کردن کولر سعی کنید که اگر در حرکت هستید، کلاچ را بگیرید یا در حالت توقف کامل کولر را روشن کنید تا ارتعاش و لرزش سبب خرابی دیگر قطعات خودرو نشود