راهنمای جامع رله استارت یخچال و نصب آن

رله استارت یخچال یک قطعه مهم الکترومغناطیسی متصل به کمپرسور (موتور) یخچال است که موجب راه‌اندازی کمپرسور می‌شود. به عبارت ساده‌تر باید گفت، رله استارت یخچال در حکم کلید پاور است. این قطعه باعث روشن شدن و راه‌اندازی کمپرسور می‌شود.

با توجه به اینکه وظیفه خنک‌کنندگی یخچال برعهده کمپرسور است و کمپرسور نیز برای روشن شدن به رله استارت نیاز دارد، بنابراین می‌توان میزان اهمیت نقش رله استارت را متوجه شد. زیرا در مواقعی که قطعه رله استارت معیوب و خراب شود، کمپرسور کار نخواهد کرد.

این مسئله در مورد انواع برند‌های مختلف یخچال صدق می‌کند. معمولا نحوه تنظیم آن در تمام یخچال‌ها یکسان می‌باشد.

زمانی که رله استارت معیوب شود، شما نیاز خواهید داشت که قطعه را تعویض نمایید. اما به دلیل تخصصی بودن این کار بهتر است از یک تکنسین مجرب در این زمینه کمک بگیرید. پیشنهاد می کنیم برای آگاهی بیشتر در خصوص نشانه های خرابی و زمان تعویض رله استارت با آچاره همراه باشید.

رله استارت یخچال در کدام قسمت قرار دارد؟

رله استارت متصل به موتور یا همان کمپرسور یخچال است و در پشت یخچال قرار دارد. وظیفه اصلی این قطعه رساندن انرژی به کمپرسور و روشن کردن آن است. کمپرسور به طور دائم کار نمی‌کند. یعنی به طور متناوب در حال روشن و خاموش شدن است. این روشن و خاموش شدن‌ها در نتیجه فعالیت رله استارت انجام می‌شود.

انواع رله استارت یخچال

برای شناخت بیشتر رله استارت یخچال لازم است بدانید که کمپرسور یخچال دارای دو نوع سیم‌پیچی است. سیم پیچی اصلی یا استارت و سیم‌پیچی ران که به سیم‌پیچی کمکی نیز معروف است. زمانی که لازم باشد کمپرسور روشن شود، سیم‌پیچی استارت توسط رله در مدار قرارمی‌گیرد. در نتیجه جریان برق متصل شده و موتور یخچال روشن می‌شود. به این ترتیب باید گفت که دونوع رله داریم.



1.رله جریانی: این قطعه در ابتدای راه اندازی کمپرسور یخچال وارد عمل می‌شود.

انواع رله جریانی عبارتنداز؛

• رله سیم‌پیچی که در بین تعمیرکار یخچال آچاره به رله سوزنی معروف است.
• رله سنگی یا PTC که وظیفه تامین انرژی برای سیم‌پیچی را برعهده دارد.

2.رله ولتاژی: به نوعی کنترل کننده تغییرات و نوسانات ولتاژ بین سیم‌پیچ ران و استارت است.

مطلب پیشنهادی خرابی اورلود یخچال

بخش‌های مختلف رله استارت

برای درک بهتر عملکرد رله استارت ابتدا لازم است اجزاء تشکیل‌دهنده آن را بشناسیم؛

• بدنه از متریال باکلیت که نوعی عایق حرارتی، الکتریکی است.
• سیم‌پیچی بدنه خاصیت مغناطیسی در رله ایجاد می‌کند و به دو صورت سیم‌پیچی استارت (اصلی) و کمکی تعبیه شده است.
• اهرم فلزی که به دو شکل سرتخت یا سرگرد ساخته‌ می‌شود.
• اتصالات برقی (کنتاکت).
• بوبین رله که درواقع سیم بسیار بلندی است که به شکلی منظم و مارپیچ به بدنه رله پیچیده شده است.
• سوکت و فیش‌های اتصال به کمپرسور.

نحوه عملکرد رله استارت یخچال چگونه است؟

رله استارت، قطعه فلزی است که یک سیم‌پیچی در بدنه آن وجود دارد. وجود این سیم‌پیچی خاصیت آهن‌ربایی در رله ایجاد می‌کند. در نتیجه با عبور جریان هوا از آن،خاصیت آهن‌ربایی به حالت مغناطیسی عمل کرده و باعث جذب کنتاکت فلزی می‌شود. به این ترتیب جریان الکتریسیته و انرژی برقرار شده و کمپرسور روشن می‌شود.

این فرایند به این ترتیب رخ می‌دهد؛

• با عبور جریان الکتریسته از میان سیم‌پیچی‌ استارت رله میدان مغناطیسی ایجاد می‌شود.
• اهرم فلزی رله بالا می‌رود و اتصالات الکتریکی در رله برقرار می‌شود.
• در این مرحله سیم‌پیچی کمکی انرژی الکتریکی را به مکانیکی تبدیل می کند.
• بعد از افت انرژی الکتریکی، جاذبه مغناطیسی سیم‌پیچی‌ها نیز کاهش می‌یابد.
• سپس اهرم فلزی که در بالا قرار گرفته بود، به سمت پایین می‌آید.
• در نتیجه ارتباط اتصالات قطع شده و از مدار سیم‌پیچی رله به سمت کمپرسور خارج می‌شود. به این ترتیب موتور یخچال شروع به‌کار می‌کند.

3 وظیفه اصلی رله استارت

رله استارت شاهراه عبور انرژی و مبدل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی می‌باشد. پس دلیل کارکرد آن برای عملکرد درست دستگاه بسیار حیاتی است. از جمله وظایف مهم رله استارت می‌توان موارد زیر را برشمرد؛

1. کارکرد درست دستگاه: مهم‌ترین و اصلی‌ترین وظیفه رله استارت، روشن کردن کمپرسور است.
2. کاهش مصرف انرژی: با روشن و خاموش کردن موتور یخچال و جلوگیری از کارکردن مداوم آن، مصرف برق را کاهش می‌دهد
3. تامین ایمنی موتور دستگاه: چون رله استارت به عنوان سوپاپ اطمینان عمل می‌کند، در واقع وظیفه کاهش فشار موتور را دارد. به این ترتیب زمانی که ولتاژ برق بالا می‌رود، جریان برق را کنترل می‌کند.

چه زمانی رله استارت، کمپرسور را روشن می کند؟

همانگونه که بیان شد، کمپرسور دائما روشن نیست و رله استارت انرژی آن را تامین می‌کند. این روند در نهایت موجب راه‌اندازی کمپرسور می‌شود. اما سوالی که مطرح شده این است که چه زمانی رله کمپرسور را روشن می کند؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که در واقع رله از قطعه‌ای به نام ترموستات فرمان می‌گیرد. ترموستات یخچال وظیفه کنترل و اندازه‌گیری دمای داخل محفظه یخچال را برعهده دارد. زمانی که دمای یخچال از حد برودت تعیین شده بالاتر برود، ترموستات، فرمان روشن کردن کمپرسور را به رله می‌دهد.

محاسبه رایگان هزینه نصب و تعمیر یخچال!

علائم خرابی رله استارت یخچال

آگاهی داشتن از علائم خرابی رله استارت یخچال می‌تواند در تشخیص زودهنگام ایراد دستگاه و اقدام به موقع برای رفع آن بسیار موثر باشد. زمانی که یخچال درست کار نمی‌کند، می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. معمولا علت آن عدم کارکرد درست موتور و عدم زمان‌بندی مناسب در روشن و خاموش شدن می‌باشد. در این‌صورت اولین گمانی که به ذهن می‌رسد خرابی رله استارت است. ما در ادامه برای آشنایی بیشتر به تشریح اشکالات و ایراداتی که می‌توانند در این زمینه دخیل باشند، می‌پردازیم؛

مطلب پیشنهادی علت روشن نشدن یخچال

1. از کار افتادن موتور

تشخیص کارنکردن کمپرسور یا همان موتور یخچال نیاز به تخصص ندارد. اما چون موتور یخچال مداوم کار نمی‌کند و دقایقی خاموش است، شاید کمتر توجه مصرف‌کننده به آن جلب شود. ولی این مسئله نمی‌تواند برای مدت طولانی از نظر پنهان بماند. زیرا روشن نشدن کمپرسور با کاهش سرمای داخل محفظه یخچال همراه خواهد بود که به وضوح قابل تشخیص است. این مشکل می‌تواند نشان از خرابی رله استارتی باشد که وظیفه به کار انداختن موتور را دارد.

2. روشن یا خاموش ماندن کمپرسور برای مدت طولانی

قبل‌تر به نحوه کارکرد کمپرسور اشاره کردیم. فهمیدیم که کمپرسور مرتبا در حالت روشن و خاموش شدن می‌باشد. بنابراین اگر شاهد یک‌سره کارکردن موتور یخچال هستید این مورد نشان‌دهنده خرابی رله استارت یخچال است. همچنین زمانی که یخچال برای مدت طولانی خاموش می‌ماند و سپس روشن می‌شود از نشانه‌های معیوبی رله استارت است. در واقع این علائم هشدار‌ می‌دهند که رله استارت خراب یا ضعیف شده و توان روشن کردن کمپرسور را ندارد.

3. گرم شدن محفظه یخچال و منجمد نشدن مواد غذایی

گرم شدن محفظه یخچال ناشی از عدم کارکرد مناسب کمپرسور است. البته مشکلاتی در لاستیک دور درب و یا اختلال در تنظیم دمای داخلی نیز می‌توانند موجب کاهش سرمای آن شوند. اما یکی از دلایل شایع آن، ضعیف عمل کردن رله استارت است.

نصب و تعمیرات تخصصی یخچال با تیم آچاره

4. صدای غیر معمول موتور

زمانی که رله استارت به‌درستی عمل کند صدای خاصی به گوش نمی‌رسد. دراین حالت صرفا صدای به کارافتادن موتور شنیده خواهد شد. اما زمانی که رله استارت معیوب شود و نتواند کمپرسور را روشن کند، معمولا صدای غیر معمولی مانند صدای تق تق، مکررا به گوش می‌رسد. دلیل این صدا این است که رله استارت توان برقراری اتصال و راه‌اندازی کمپرسور را ندارد. بنابراین هر بار این روند راه‌اندازی تکرار می‌شود ولی بی‌نتیجه می‌ماند

نحوه نصب رله استارت یخچال

زمانی که مطمئن شدید که مشکل کارکرد یخچال ناشی از خرابی رله استارت یخچال است، زمان تعویض آن فرارسیده است. برای تعویض رله استارت مراحل زیر را با دقت و با استفاده از دستکش و پیچ‌گوشتی اسلات انجام دهید.

1. برای جلوگیری از برق‌گرفتگی، برق یخچال را به‌طور کامل قطع کنید.
2. با باز کردن پیچ‌های پشت یخچال، درپوش را بردارید.
3. توجه کنید که یک قاب با سه سوکت، رله استارت را به کمپرسور متصل کرده است. برای جدا کردن رله استارت از قاب نگهدارنده، گیره سیمی را بلند کنید.
4. رله استارت را خارج کنید و خازن دائم کار را از رله جدا کنید.
   
5. برای نصب رله جدید، تمام مراحل انجام شده به شکل معکوس انجام خواهند شد. در این مرحله باید خازن دائم کار را به رله جدید وصل کنید.
6. رله استارت جدید را در قاب نگهدارنده قرار داده و سوکت سیم را به آن وصل کنید.
7. قاب را مجددا به کمپرسور متصل کرده و گیره سیمی را نصب کنید تا رله در جای خود محکم بماند.
8. درپوش را در جای خود قرار داده و برق را وصل کنید.
9. در صورتی که کمپرسور شروع به کار کند، مشخص است که کار تعویض رله استارت درست انجام شده است.

مطلب پیشنهادی آموزش نحوه تعویض روغن موتور یخچال

راه اندازی موتور یخچال بدون رله

در مواقعی ممکن است بخواهیم موتور یخچال را مورد بررسی قرار دهیم و اصطلاحا تست عیب‌یابی انجام دهیم . باید گفت که تست‌های مختلفی در این زمینه انجام می‌شود. از جمله؛ تست فشار کمپرسور یخچال، تست جریان کمپرسور، تست کمپرسور به وسیله اهم، تست به وسیله برق مستقیم. همچنین ممکن است بخواهید برای راه‌اندازی موتور یخچال بدون رله اقدام نمایید. برای این کار لازم است موارد زیر را رعایت کنید.

• از طریق یک سه شاخه که در پشت یخچال وجود دارد و دو برق فاز و نول داریم.
• برق نول را به سیم‌پیچی استارت کمپرسور وصل می‌کنیم.
• به این ترتیب موتور یخچال روشن خواهد شد.
• بعد از راه‌اندازی باید میزان آمپر موتور را اندازه بگیریم.
• در صورتی که مشکلی وجود نداشته باشد در حالت معمولی باید میزان آمپر عدد 1 را نشان دهد.

سوالات متداول

1. آیا برای تشخیص و تست سلامت رله استارت نیاز به ابزار خاصی است؟

اگر بخواهید به طور اصولی و کامل رله استارت را مورد بررسی قرار دهید به اهم‌متر یا مولتی‌متر نیاز دارید. این وسیله مقاومت اهمی رله استارت را اندازه‌گیری می‌کند. اما در بسیار مواقع نیز می‌توان با بررسی چشمی علائم خرابی رله استارت را تشخیص داد. علائمی مانند خوردگی، فرسودگی، زنگ‌زدگی مواردی از این دست می‌تواند گویای وضعیت رله باشد. همچنین اگر زمانی رله را جدا کردید می توانید با تکان دادن آن متوجه سوختگی آن شوید. زیرا رله استارت سوخته به هنگام تکان دادن صدا تیک تیک می‌دهد.

2. در چه مواقعی بیشتر شاهد خرابی رله استارت هستیم؟

زمانی که جریان برق درون کنتاکت‌ها و اتصالات رله زیاد شود حرارت بالا می‌رود. همین امر موجب ذوب شدن روکش سیم‌پیچی‌ها شده و موجب اتصالی قطعه می‌شود. به این ترتیب کارکرد رله مختل خواهد شد.

سخن پایانی

رله استارت یخچال قطعه‌ای بسیار مهم است که تمام عملکرد موتور یخچال را رقم می‌زند. در صورت نقص آن بهتر است تا قبل از این‌که موجب خرابی کمپرسور شود، برای تعویض آن اقدام نمایید. زیرا قرارگیری رله استارت و سوکت‌ها و اتصالات به شکلی اصولی در محل مناسب، باعث کارکرد درست یخچال می‌شود. بنابراین لازم است این کار توسط یک متخصص انجام شود.