راهنمای انواع لوله فاضلاب و اتصالات لوله‌کشی

یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین محصولات صنعتی ساختمان، لوله‌ها و اتصالات آب و فاضلاب است. آنچه که لازمه انتخاب و خرید لوله و اتصالات مناسب ساختمانی است، شناخت و آشنایی با انواع لوله فاضلاب است. در این مقاله به معرفی انوع لوله فاضلاب، انواع اتصالات لوله‌کشی فاضلاب، جنس انواع لوله ساختمان و انتخاب نوع لوله قبل از لوله‌کشی ساختمان خواهیم پرداخت.

لوله‌های فاضلاب جنس مقاومی دارند و هر یک از انواع لوله فاضلاب برای موقعیت‌ها و موارد خاصی استفاده می‌شود.

انواع پرکاربرد لوله فاضلاب عبارت‌اند از:

• لوله‌های pvc
• لوله‌های upvc یا لوله پلیکا
• لوله‌های پلی‌اتیلن
• لوله‌های فاضلاب سایلنت از جنس pvc، upvc و…
• لوله‌های فاضلاب پوشفیت

لوله‌های PVC

لوله‌های polyvinyl chloride pipe یا PVC یکی از معروف‌ترین و پرکاربردترین انواع لوله فاضلاب موجود در بازار هستند. قبل از ورود لوله‌های PVC به بازار، از لوله‌های فلزی، گالوانیزه و…  استفاده می‌شد که مشکلات و نقاط ضعف زیادی داشتند. لوله‌های PVC  هم کاملاً بدون عیب و نقص نیستند، اما توانسته‌اند خیلی از معایب لوله‌های قدیمی را برطرف کنند.

لوله‌های PVC در اکثر موارد سفید رنگ هستند و در سایزهای مختلفی تولید می‌شوند و همین تنوع در سایز و اندازه، آن‌ها را به یکی از پرکاربردترین انواع لوله فاضلاب تبدیل کرده است. در حال حاضر می‌توان گفت که دو سوم از انواع لوله فاضلاب و انواع اتصالات لوله‌کشی فاضلاب را همین لوله‌های PVC  تشکیل می‌دهند.

یکی از مواردی که این لوله‌ها را بسیار محبوب و پرکاربرد کرده است، خواص شیمیایی و مکانیکی آن‌ها است. در ادامه برخی از مزایای لوله‌های PVC را معرفی خواهیم کرد.

مزایای لوله‌های PVC

• برخورداری از وزن پایین
• برخورداری از انعطاف‌پذیری
• دارای دوام بالا
• مقاوم بودن در برابر اسیدها و باز ها
• عبور آب پر فشار از لوله‌ها
• دارای قیمت مناسب

معایب لوله‌های PVC

• بر اثر تماس مداوم با آب گرم دچار خوردگی می‌شود
• احتمال خطر خرابی در صورت قرارگیری در زیرزمین
• در اثر تابش پرتو ماورا بنفش دچار شکنندگی می‌شوند

لوله پلیکا

لوله‌های UPVC یا همان لوله پلیکا، یکی از پر کاربردترین انواع لوله فاضلاب است. لوله پلیکا در واقع نمونه به روز شده لوله‌های PVC است و معمولاً به رنگ خاکستری در بازار موجود است. لوله‌های UPVC اولین بار با برند پلیکا وارد بازار ایران شدند و به همین جهت هم به این نام معروف شده‌اند.

لوله پلیکا شباهت‌های زیادی با لوله‌های PVC دارد و فقط در یک مورد با لوله‌های PVC تقاوت دارد. لوله‌های PVC از BPA و فتالات تشکیل شده است که باعث خاصیت انعطاف‌پذیری بالای این لوله‌ها می‌شود. یکی از عواملی که ممکن است افراد لوله PVC را به جای لوله پلیکا انتخاب کنند، بالاتر بودن قیمت این لوله‌ها است.

مطلب پیشنهادی بررسی علل نشتی لوله آب

لوله فاضلاب پلی‌اتیلن

یکی دیگر از انواع لوله فاضلاب، لوله پلی‌اتیلن است. برای مدت زمان طولانی، از لوله فاضلاب پلی‌اتیلن در سیستم‌های فاضلاب ساختمان مسکونی و تجاری استفاده می‌شد. ولی بیشترین استفاده این لوله‌ها، در فاضلاب‌های شهری بود. پلی‌اتیلن، از مقاومت بالایی برخوردار است و طول عمر آن زیاد است. در نتیجه لوله‌های ساخته شده از این ماده نیز این خواص را دارند. یکی دیگر از ویژگی‌های لوله‌های پلی‌اتیلن، برخوردار بودن از وزن سبک و قیمت مناسب آن است.

یکی از روش‌های اتصال این لوله‌ها، اتصال حرارتی است و نیازی به استفاده از اتصالاتی مانند زانو، سه‌راهی و … نیست. همین ویژگی باعث می‌شود تا در خیلی از موارد از این لوله‌ها استفاده شود.

مزایای لوله‌های پلی‌اتیلن

• اتصال حرارتی این لوله دوام بالایی دارد.
• از لوله‌های پلی‌اتیلن می‌توان برای جریان پر فشار آب استفاده کرد.
• لوله‌های پلی‌اتیلن به دلیل برخورداری از وزن کم، نصب راحتی دارند.
• با گذشت زمان ترد و شکننده نمی‌شوند.

لوله‌های پلی اتیلن قیمت بالایی دارند و به همین دلیل از این لوله‌ها بیشتر در دستگاه‌های فاضلاب شهری استفاده می‌شود.

مطلب پیشنهادی راهنمای لوله کشی زیر سقفی فاضلاب

لوله فاضلاب پوشفیت

یکی از نسل‌های جدید انواع لوله فاضلاب، لوله‌های فاضلابی پوشفیت است. نصب و راه اندازی این نوع از لوله‌ها بسیار ساده است. این لوله‌ها به دلیل برخورداری از مزایای بالا، به یکی از انتخاب‌های محبوب افراد در ساختمان‌سازی تبدیل شده است. این لوله‌ها به دلیل سیستم نصب ساده‌ای که دارند، سرعت نصب را بالا می‌برند و حتی کم تجربه ترین افراد هم می‌توانند اتصال این لوله‌ها را انجام دهند.

لوله‌های پوشفیت، سوکت یک طرفه دارند و لوله بعدی درو ن این سوکت ها قرار می‌گیرد و چفت می‌شود. این سوکت ها به راحتی جلوی هر گونه نشتی را می‌گیرند و دیگر برای اتصال این لوله‌ها نیازی به سه راهی و زانو و … ندارد.

مزایای لوله فاضلابی پوشفیت

• برخورداری از سرعت نصب بالا
• برخورداری از مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی و اسیدها
• کم شدن خطر نشت آب
• نیازی به خشک بودن لوله نیست
• ساخته شده از مواد اولیه متفاوت
• دارای تنوع سایز
• نسبت به ضربه و تنش و دارای مقاومت است
• قابلیت استفاده در کنار سایر لوله‌ها

لوله‌های فاضلاب چدنی

استفاده از لوله‌های چدنی قبل از ظهور نسل جدید انواع لوله فاضلاب، بسیار رایج بوده است. یکی از بزرگ‌ترین معایب لوله‌های چدنی، وزن بالای این لوله‌ها بود و مشکل دیگری که این لوله‌ها داشتند، به دلیل برخورداری از ساختار شکننده، در برابر زلزله هیچ مقاومتی نداشتند. مشکل دیگر این لوله، وجود شیار در سطح رونی لوله‌های چدنی بود که باعث رسوب گرفتگی و انسداد این لوله‌ها می‌شد.

لوله‌های گالوانیزه

لوله‌های گالوانیزه که به لوله‌های آهنی سفید نیز معروف‌اند، یکی دیگر از انواع لوله فاضلاب است و کاربردهای زیادی در سیستم تأسیسات و آب و فاضلاب ساختمان دارد. گالوانیزه کردن به معنی ایجاد روکشی از جنس فلز روی است. این روکش موجب افزایش مقاوم لوله‌ها در برابر انواع اسیدها می‌شود. به همین جهت انتخاب خوبی برای سیستم فاضلاب خانگی است.

لوله‌های پلی پروپیلن

لوله‌های پلی پروپیلن یکی دیگر از انواع لوله فاضلاب است که به رنگ‌های سبز و سفید در بازار موجود است. به همین دلیل به این لوله‌ها، اتصالات لوله سبز نیز گفته می‌شود. اتصال این لوله‌ها از طریق ذوب موضعی صورت می‌گیرد. این لوله‌ها در برابر فشار آب از مقاومت بالایی برخوردارند و دمای بالا را به راحتی تحمل می‌کنند.

لوله‌های کاروگیت

این لوله‌ها از استحکام بالایی برخوردارند و دو جداره‌اند. به دلیل صاف و صیقلی بودن سطح داخلی این لوله‌ها، فاضلاب به راحتی از آن‌ها عبور می‌کند. سطح بیرونی این لوله‌ها نیز به دلیل موج‌دار بودن، در برابر فشار مقاوم‌ترند. لوله‌های کاروگیت از جنس پلی‌اتیلن هستند و تفاوتشان با لوله‌های پلی‌اتیلن در نوع طراحی آن‌ها است.

لوله‌های بتنی

یکی دیگر از انواع لوله فاضلاب، لوله‌های بتنی است. از ویژگی‌های این لوله‌ها می‌توان به مقرون به‌صرفه بودن و مقاومت و دوام آن‌ها اشاره کرد. این لوله‌ها به دلیل سازگار بودن با محیط زیست و غیرقابل اشتعال بودنشان طرفداران خاص خود را دارند.

لوله‌های سفالی

لوله فاضلاب سفالی با محیط زیست سازگار است و به اندازه لوله‌های پلاستیکی محکم است؛ اما مشکلی که لوله‌های سفالی دارند این است که ممکن است به دلیل مشکلات آب و هوایی و یا فشار فاضلاب دچار ترک‌خوردگی شوند. در این صورت باید تعویض شوند. لوله‌های سفالی جدید با لایه‌ای از بتن پوشیده می‌شود تا دوام و استحکام بیشتری داشته باشد.

مطلب پیشنهادی نحوه نصب لوله برق روکار

انواع اتصالات لوله‌کشی فاضلاب

اتصالات لوله‌کشی فاضلاب با توجه به جنس انواع لوله فاضلاب طراحی و تولید می‌شوند.

1. زانویی‌ها

یکی از انواع اتصالات لوله‌کشی فاضلاب برای لوله پلیکا، زانویی‌ها هستند که در مدل‌های زانویی 45 درجه، زانویی 90 درجه و سه راه خم طراحی و تولید می‌شوند.

2. سه راهی‌ها

سه راهی‌ها اتصالی با سه انتها هستند. دو عدد از این اتصالات در یک خط مستقیم و سومی با زاویه‌های مختلف وجود دارد. سه راهی پلیکا، می‌تواند یک خط لوله را به دو خط لوله جدا از هم با اتصال 90 درجه تقسیم کند. همین‌طور می‌تواند دو خط لوله را به یک لوله تبدیل کند. این سه راهی‌ها در دو مدل لغزنده و سوکتی طراحی و تولید می‌شوند.

استفاده از سه راهی پلیکا در سیستم لوله‌کشی فاضلاب این اجازه را می‌دهد تا یک خط لوله به دو خط لوله جداگانه با اتصال 90 درجه تقسیم شود.

یکی دیگر از انواع این سه راهی‌ها، سه راهی تبدیل است که امکان تغییر سایز لوله را فراهم می‌کند.

3. چهار راه‌ها

از این اتصال برای اضافه کردن 4 انشعاب با زاویه 90 درجه استفاده میشود. یکی دیگر از ویژگی‌های استفاده از چهار راهی‌ها، حفظ یکپارچگی ساختار لوله‌ها و امکان حرکت سیال در جهت‌های مختلف است.

4. رابط‌ها

رابط‌ها دو قسمت را به هم وصل می‌کنند و بعد از اتصال می‌توانید آن‌ها را جدا کنید.

5. درپوش‌ها

درپوش‌ها قسمت ورودی لوله را می‌بندند.

6. کوپلینگ های کاهنده

می‌توان کوپلینگ کاهنده نوعی اتصال همه کاره است. کوپلینگ به انتهای لوله پلیکا وصل می‌شود و سایز این را تغییر می‌دهد و امکان اتصال این به لوله‌های دیگر را فراهم می‌کند.

7. کوپلینگ ها

کوپلینگ ها یک قسمت از لوله را به قسمتی دیگر متصل می‌کنند. با استفاده از کوپلینگ می‌توان لوله پلیکا را به یک لوله پلیکای دیگر یا هر لوله دیگری وصل کرد.

8. بوشن ها

بوشن ها اتصالاتی استوانه‌ای شکل هستند و دو سر مادگی دارند و در دو مدل ترمز دار و تخت طراحی و تولید می‌شوند.

از مدل ترمز دار بوشن پلیکا برای اتصال لوله پلیکا بدون نیاز به حرارت دادن و از بوشن تخت پلیکا برای تعمیر شکستگی لوله‌های پلیکا و ایجاد انشعاب جدید بر روی لوله استفاده می‌شود.

9. سه راه خم

یکی از اتصالات مفید لوله فاضلاب پلیکا سه راه خم 87.5 درجه است. این نوع اتصال به دلیل حذف نقاط مرده درون آن‌ها باعث کاهش سروصدای ناشی از عبور مواد فاضلابی می‌شود. اتصال سه راه خم از انسداد لوله توسط مواد فاضلابی جلوگیری می‌کند و سرعت حرکت مواد فاضلابی را زیاد می‌کند.

10. سیفون ها

استفاده از سیفون در سیستم لوله‌کشی فاضلاب نقش مؤثری در پیشگیری از برگشت مواد فاضلابی، انتشار بوی فاضلاب در ساختمان و حتی ورود جانوران موذی همچون سوسک و موش بر عهده دارد.

از سیفون فاضلاب پلیکا در محل‌هایی مثل خروجی راه آب، لوله‌کشی توالت ایرانی، لوله‌کشی حمام و آشپزخانه استفاده می‌شود. این اتصال در سایزهای 125، 110، 90 و 63 موجود است.

11. دریچه بازدید

دریچه بازدید که به آن سه راه دریچه بازدید هم گفته می‌شود، اتصالی است که در زمان گرفتن سیفون، لوله‌ها و زانویی‌ها برای رفع گرفتگی و تمیز کردن لوله‌ها بدون نیاز به باز کردن اتصالات آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

یکی از ملزومات در زمان اجرای لوله‌کشی فاضلاب ساختمان این است که تعداد کافی دریچه بازدید در این سیستم مورد استفاده قرار بگیرد.

12. رابط انبساطی یا موفه

به منظور پیشگیری از ایجاد شکستگی لوله‌ها در سیستم فاضلاب به هنگام نشست ساختمان یا تغییر بخشی از سیستم لوله‌کشی از اتصالی به نام رابط انبساطی پلیکا یا موفه استفاده می‌شود.

این اتصال در سیستم عمودی ساختمان بکار می‌رود که به دلیل خاصیت کشویی خود هرگز جابجا نشده و در لوله‌ها شکستگی ایجاد نمی‌شود.

13. بست پلیکا

بسته‌ای نگه دارنده پلیکا ظاهری ساده، اما نقش مهمی دارند.

14. کلاهک هواکش پلیکا

وقتی لوله‌کشی هواکش حمام، هود آشپزخانه و سرویس بهداشتی به پشت بام ساختمان هدایت می‌شود، باید به منظور جلوگیری از ورود آب باران، برگ درختان، پرنده‌ها و سایر موجودات زنده به داخل ساختمان لوله‌های هواکش را با کلاهک پوشاند.

چون کلاهک هواکش پلیکا سبک وزن است، به راحتی نصب می‌شود و در برابر خوردگی مقاوم است، در مقایسه با سایر کلاهک‌ها بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع اتصالات لوله‌کشی فاضلاب پوش فیت

• بوشن و رابط پایه بلند
• تبدیل خارج از مرکز
• زانویی
• زانو رابط لوله فاضلاب با ظرف‌شویی
• زانو ونت دار 87 درجه
• زانو ونت دار 45 درجه
• سه راهی 87 درجه
• سه راهی 45 درجه
• انشعاب دوبل 67 درجه
• درپوش
• دریچه بازدید
• دریچه بازدید انتهایی
• سیفون فاضلاب
• بست لوله

انواع اتصالات لوله‌کشی فاضلاب پلی‌اتیلن

• پیچی
• کمربندی
• دنده‌ای
• پلی‌اتیلن فشار قوی به صورت جوش لب به لب
• جوشی پلی اتیلنی فاضلابی
• الکتروفیوژن
• دست ساز

انواع اتصالات لوله‌کشی فاضلاب لوله پلی‌اتیلن

• سه راه جوشی فاضلابی
• سه راه جوشی ۹۰ درجه
• تبدیل جوشی فاضلابی
• زانو جوشی ۴۵ درجه فاضلابی
• زانو جوشی ۹۰ درجه فاضلابی
• سیفون
• موفه کوتاه
• موفه بلند
• درپوش تست
• دریچه بازدید