آموزش تعمیر ترموکوپل اجاق گاز در خانه

آشپزی با اجاق‌های گازی به سادگی پختن غذا روی اجاق‌های برقی معمولی است و حتی در بسیاری از اوقات مشکلات کمتری نیز ایجاد می‌کند. با این وجود بسیاری از افراد با شنیدن نام اجاق‌های گازی بلافاصله در مورد ایمنی آنها سوال می‌کنند، زیرا «سوخت آبی» انفجاری است. هیچکس دوست ندارد منزل خود را در اثر انفجار گاز به ویرانه تبدیل کند. برای جلوگیری از چنین اتفاقی از وسیله‌ای به نام ترموکوپل در اجاق گاز استفاده می‌شود.

ترموکوپل وظیفه حفظ سلامتی دستگاه را بر عهده دارد. گاهی پیش می‌آید که ترموکوپل به خوبی عمل نمی‌کند که در این شرایط باید به سرعت وجود مشکل را تشخیص داد. مهم است که ترموکوپل عملکرد صحیحی داشته باشد تا بتواند اجاق را از خطرات احتمالی حفاظت کند. در این مطلب به آموزش تعمیر ترموکوپل اجاق گاز در خانه پرداخته‌ایم.

تعمیر اجاق گاز خود را به آچاره بسپارید.

ترموکوپل چیست؟

ترموکوپل یک قطعه ضروری در اجاق‌های گاز است که وظیفه حفظ امنیت اجاق را بر عهده دارد. بدنه آن در برابر حرارت مقاوم بوده و می‌تواند تا حدود چند میلی‌ولت برق نیز تولید کند. در واقع ترموکوپل به عنوان مولد برق به‌کار می‌رود.

عملکرد آن در اجاق گازهای امروزی به عنوان هشداردهنده است؛ بدین طریق که اگر یکی از قطعات تشکیل‌دهنده اجاق عملکرد درستی نداشته باشد، ترموکوپل با قطع جریان گاز مانع از روشن شدن شعله‌های اجاق گاز خواهد شد. در شکل زیر تصویر ترموکوپل اجاق گاز را مشاهده می‌فرمایید.

ترموکوپل ساده‌ترین سنسور دما بدون هیچگونه دستگاه الکتریکی در داخل آن است. چیزی برای شکستن در آن وجود ندارد. تنها در صورت استفاده طولانی مدت ممکن است بسوزد. سوختن ترموکوپل معمولاً فقط در دیگ‌های بخاری که به طور مداوم کار می‌کنند، رخ می‌دهد. در اجاق‌های گاز سنسورهای دمای در نظر گرفته شده قبل از تعویض به مدت 20 تا 30 سال دوام می‌آورند.

بیشتر بخوانید:  آموزش گام‌به‌گام نصب پکیج ایران رادیاتور

چرا در اجاق گاز از ترموکوپل استفاده می‌شود؟

در صورت استفاده از گازهای طبیعی در اجاق گاز باید محافظت بیشتری به‌عمل آورد؛ زیرا این گازها استعداد بیشتری برای آتش گرفتن و ایجاد خطر بالقوه دارند. ترموکوپل این کار را انجام می‌دهد. گاز در مشعل اجاق گاز با کبریت، فندک دستی یا احتراق الکتریکی درون گاز مشتعل می‌شود.

سپس شعله باید تا زمانی که سوخت توسط سوپاپ خاموش شود، بدون دخالت انسان بسوزد. وسایل گازسوز مجهز به سیستم ایمنی نقش زیادی در کاهش خطرات مربوط به گاز دارند. به همین دلیل لازم است تا در صورت عمل نکردن ترموکوپل اجاق گاز هر چه سریع‌تر تدابیر لازم برای تعمیر آن اندیشیده شود.

 ترموکوپل اجاق گاز به چه صورت عمل می‌کند؟

ترموکوپل از دو سیم فلزی با جنس‌های متفاوت تشکیل شده که از یک سر به یکدیگر جوش خورده‌اند. عملکرد آن به‌گونه‌ای است که تا زمانی که شعله وجود دارد و گرمای آن به محل قرارگیری دو فلز می‌رسد، در سر دیگر فلز جریانی به‌وجود می‌آید که باعث می‌شود شعله روشن مانده و مسیر گاز باز باقی بماند.

در صورتی که شعله در اثر عواملی مانند وزش باد یا ریختن آب روی آن به طور غیر عمد خاموش شود، دمای سنسور ترموکوپل کاهش یافته که موجب می‌شود جریان گاز قطع شده و از پخش شدن آن در محیط و ایجاد آتش‌سوزی و حادثه ممانعت به‌عمل آید. در صورتی که این عمل به خوبی انجام نشود، نیاز به تعمیر ترموکوپل اجاق گاز وجود دارد.

مزایای ترموکوپل

• سادگی دستگاه و عدم شکستن مکانیکی یا سوختن عناصر الکتریکی
• ارزان بودن
• عملکرد طولانی مدت
• راندمان بالای کنترل دمای شعله
• خاموش شدن سریع گاز
• راحتی تعویض به‌گونه‌ای که می‌تواند در خانه توسط خودتان نیز تعویض شود.

تنها یک اشکال در مورد ترموکوپل وجود دارد و آن هم دشواری تعمیر دستگاه است. این دشواری به حدی است که اکثر تعمیرکاران ترجیح می‌دهند به جای تعمیر ترموکوپل اجاق گاز از تعویض آن با نمونه‌ای جدید استفاده کنند.

مشاهده رایگان هزینه نصب و تعمیر اجاق گاز و فر!

برای تعمیر این دستگاه لازم است تا دو فلز مختلف در دمای بالا (حدود 1300 درجه سانتی‌گراد) جوش داده و لحیم شوند. انجام چنین کاری در شرایط روزمره در خانه بسیار دشوار است. خرید یک واحد کنترل‌کننده جدید برای اجاق گاز ساده‌تر از تعمیر آن است.

خرابی و تعمیر اجاق گاز

تعمیر اجاق گاز از جمله خدماتی است که نیاز بسیاری به آن وجود دارد. با توجه به اینکه اجاق گاز برای پختن غذا مورد استفاده قرار می‌گیرد، جزء حیاتی‌ترین و ضروری‌ترین اقلام زندگی است و در صورت هر گونه خرابی و عدم عملکرد درست نیاز است تا تعمیر آن در کوتاه‌ترین زمان ممکن صورت گیرد.

بسیاری از اوقات خرابی‌هایی که در اجاق گاز صورت می‌گیرد ناشی از ترموکوپل است. وقتی می‌بینیم اجاق به‌خوبی عمل نمی‌کند یا شعله آن دیر روشن می‌شود یا اصلاً روشن نمی‌شود، یک احتمال قوی این است که نیاز به تعمیر ترموکوپل اجاق گاز وجود دارد. عواملی مانند روشن نشدن فر، ایجاد الکتریسیته در بدنه اجاق و دود کردن اجاق نیز از دیگر عواملی هستند که نشان می‌دهند نیاز به تعمیر اجاق گاز وجود دارد.

بیشتر بخوانید:  تعمیر آبگرمکن دیواری بوتان b3115 به همراه اموزش تصویری

چه زمانی نیاز به تعمیر ترموکوپل اجاق گاز وجود دارد؟

عمل نکردن ترموکوپل اجاق گاز منجر به بروز برخی مشکلات در عملکرد اجاق گاز می‌شود. برای تشخیص خرابی ابتدا باید جریان گاز را قطع کرد. با برداشتن سر گاز و کمی جستجو ترموکوپل نمایان می‌شود. داشتن سوختگی در محل اتصال دو میله ترموکوپل یا فاصله گرفتن و جدایی آنها از یکدیگر ممکن است علت عمل نکردن ترموکوپل اجاق گاز باشد.

خراب بودن واشر مربوط به دو میله درونی و بیرونی بوبین هم می‌تواند یکی دیگر از علل نیاز به تعمیر ترموکوپل اجاق گاز باشد. اگر قسمتی از ترموکوپل که در مجاورت شعله قرار می‌گیرد دچار سوختگی شده باشد نیز امکان عمل نکردن ترموکوپل اجاق گاز به صورت صحیح وجود دارد. تمام این علائم نشان می‌دهند که نیاز به تعمیر ترموکوپل اجاق گاز وجود دارد.

انواع سنسورهای دما

ترموکوپل‌های اجاق گاز از نظر آلیاژ رساناها و نوع اتصال به شیر متفاوت هستند. نکته اصلی اینجا است که هر یک از کارخانه‌های تولیدکننده تجهیزات گاز از الکترومغناطیس مخصوص خود با سوکت‌های اتصال مختلف استفاده می‌کنند. در بیشتر موارد تغییر ترتیب سنسورها غیر ممکن و بسیار دشوار است.

آلیاژها و فلزاتی که برای ساخت ترموکوپل استفاده می‌شوند، به شرح زیر هستند:

• کنستانتن و کرومل
• مس و کنستانتن
• مس و کوپل
• نیسیل و نیکروسیل
• آلومل و کرومل
• کنستانتن و آهن
• …

دقت دستگاه و محدوده دمای کارکرد به آلیاژهای مورد استفاده بستگی دارد. به عنوان مثال ترموکوپل ساخته شده از آلومل و کرومل می‌تواند در دماهای صفر تا 1100 درجه سانتی‌گراد و کنستانتن و آهن در دمای 0 تا 700 درجه سانتی‌گراد عمل کند. در اجاق‌های گاز خانگی معمولاً از سنسورهای آلومل و کرومل یا کنستانتن و آهن استفاده می‌شود؛ زیرا ارزان هستند و برای شرایط دمایی اجاق گاز بسیار مناسب‌اند.

تعمیر ترموکوپل اجاق گاز به چه صورت انجام می‌شود؟

اگر گاز روی اجاق خاموش شود، لزوماً مشکل از ترموکوپل نیست. با این وجود در بیشتر موارد، خاموشی گاز به علت خرابی ترموکوپل اتفاق می‌افتد. علامت اصلی وجود مشکل در اجاق گاز این است که پس از احتراق مشعل و آزاد شدن سوخت آبی، شعله بلافاصله خاموش می‌شود. این اتفاق به علت بسته شدن سوپاپ رخ می‌دهد؛ زیرا نیرو محرکه گرما وجود ندارد یا میزان آن برای باز نگه داشتن کافی نیست.

قبل از خرید ترموکوپل جدید ابتدا باید علت عملکرد ضعیف دستگاه موجود را تعیین کنید. ممکن است مشکلی در شیر وجود داشته باشد که تنها با تعمیر آن مشکل شما حل شود. خودتان هم می‌توانید کار تعمیر ترموکوپل اجاق گاز را انجام دهید. این کار باید زمانی انجام شود که گاز به طور کامل خاموش باشد.

عیب‌یابی و تعمیرات اجاق گاز و فر با تیم آچاره

برای تعمیر ترموکوپل اجاق گاز ابتدا شیر روی سیلندر گاز را ببندید. هر اقدام دیگری باید بعد از این کار صورت گیرد. همچنین اگر در طراحی دستگاه شما از اجزای فرار استفاده شده فراموش نکنید که منبع تغذیه را خاموش کنید. نوک ترموکوپل دقیقاً نزدیک صفحه داغ و آتش گاز قرار دارد. این قسمت در فر در نزدیکی تقسیم شعله آن در قسمت بالایی فر واقع شده است. این نوک باید عاری از هر گونه رسوبات کربن، ذخایر معدنی و آسیب باشد.

اگر نوک ترموکوپل درجه‌بندی شده باشد، برای تمیز کردن آن باید از کاغذ سنباده استفاده کنید. ترموکوپل نباید رسوب داشته باشد. هر چه رسوب کربن در ترموکوپل بیشتر باشد، گرمای کمتری به آن می‌رسد و در نتیجه نیرو محرکه کمتری تولید می‌کند. در این صورت ممکن است نیرو محرکه تولید شده به اندازه‌ای نباشد که بتواند شیر سلونوئید را باز کند.

بازبینی‌های قبل از جایگزینی ترموکوپل

ترموکوپل معمولاً دارای یک نوک برای نصب در نزدیکی شعله و آتش است. اما نمونه‌هایی با دو یا سه نوک نیز برای کنترل دما وجود دارند. این ترموکوپل‌ها اغلب در اجاق استفاده می‌شوند. با این وجود با توجه به مدل اجاق گاز تفاوت‌هایی در آنها دیده می‌شود. در صورتی که ترموکوپل چندین نوک داشته باشد اگر حتی یکی از آنها گرم نشود، شیر الکترومغناطیسی بسته خواهد شد. بنابراین برای دانستن این که علت ایجاد مشکل دقیقاً چیست، چنین ترموکوپل‌هایی می‌بایست به دقت بررسی شوند. ممکن است تنها یکی از سنسورها خراب باشد.

زمانی که یک ترموکوپل اجاق گاز گرم می‌شود، بعد از زمان 20 تا 30 ثانیه نیرو محرکه‌ای به اندازه 15 تا 20 میلی‌ولت تولید می‌کند. اگر کمتر از این مقدار تولید شود، سنسور باید تغییر کند. نکته دیگر این است که رساناهای ترموکوپل در ناحیه اطراف شیر باید در بدنه صفحه به حالت آویزان قرار گیرند. در عین حال، اتصال آنها به الکترومغناطیس باید سفت و سخت باشد.

دستگاه‌های مورد بررسی، طولی بین 40 تا 130 سانتی‌متر دارند. دستگاه نظارت بر ترموکوپل اجاق گاز نیز باید طبق این وضعیت انتخاب شود. از طرف دیگر سیم رساناها نباید بیش از حد کشیده شوند یا روی سطوح گرم شده قرار گیرند یا شل و آویزان باشند.

آموزش تعویض ترموکوپل اجاق گاز فردار و رومیزی

در این قسمت می‌خواهیم به آموزش تعویض ترموکوپل اجاق گاز فردار بپردازیم. در این گازها تعداد ترموکوپل‌ها بیشتر است؛ زیرا خود فر نیز یک یا دو عدد ترموکوپل دارد. البته تفاوت چندانی در تعویض ترموکوپل اجاق گاز فردار و رومیزی وجود ندارد. تعویض ترموکوپل اجاق گاز فردار و رومیزی تا حدودی شبیه به کاری است که برای تعمیر ترموکوپل اجاق گاز انجام می‌دادیم. به این معنی که ابتدا باید جریان گاز یا برق را قطع کنیم.

در مورد اجاق گازهای رومیزی صفحه روی گاز را کنار می‌زنیم تا بتوانیم به قطعات داخلی دسترسی داشته باشیم. بعد از آن ترموکوپل را پیدا می‌کنیم و در صورتی که تعمیر ترموکوپل اجاق گاز ممکن نبوده یا سخت باشد، به تعویض آن اقدام می‌کنیم. در مورد تعویض ترموکوپل اجاق گاز فردار باید از قسمت فر آن اقدام به تعمیر یا تعویض ترموکوپل کرد.

سوالات متداول

منبع