منبع کویل دار چیست و چگونه کار می­‌کند؟

یکی از روش‌هایی که برای تأمین آب گرم موردنیاز در اماکن مسکونی و صنعتی استفاده می‌شود، کمک گرفتن از منبع کویل‌دار است. منبع کویل‌دار به عنوان یک مبدل حرارتی غیرمستقیم شناخته می‌شود و می‌تواند حرارت را از طریق کویل‌های خود به آب سرد موردنظر منتقل کند و از این طریق آب گرم مورد استفاده تأمین شود. استفاده از منبع کویل‌دار مزایا و معایب خاص خود را دارد. در ادامه این مقاله از مجله آچاره قصد داریم برای شما شرح دهیم منبع کویل دار چیست و در چه انواع و اندازه‌هایی به تولید می‌رسد.

منبع کویل دار چیست؟

منبع کویل دار دستگاهی که از طریق روش‌های غیر مستقیم آب گرم بهداشتی تأمین می‌کند و همچنین یک مخزن برای نگهداری آب موردنیاز در صنایع و خانه‌­ها به‌شمار می‌رود. این مخزن کویلی دارای کویل‌های مسی و منابع ذخیره آب است که میزان ظرفیت آن در اندازه‌ها و ابعاد گوناگون است. در واقع مصرف‌کننده براساس نیاز خود می‌تواند حجم متناسبی از منبع کویلی تهیه کند. علاوه بر این یکی از تجهیزات مهم موجود در موتورخانه‌ها منبع کویل‌دار است که به دلیل وجود ابعاد افقی و عمودی، براساس محل نصب می‌توان نمونه مناسبی از آن را انتخاب کرد.

نحوه کار منبع کویل دار

حال که می­‌دانید منبع کویل دار چیست، بهتر است درباره طرز کار آن صحبت کنیم. منبع کویل‌دار به عنوان مبدل حرارتی شناخته می‌شود و در حرارت دادن و نگهداری آب گرم یک وسیله کاربردی است. در این دستگاه کویل مسی وجود دارد و سیال خروجی دیگ دستگاه یا بویلر از طریق پمپ وارد لوله‌های مسی یا کویل‌ها می‌شود. منبع‌های کویلی از نظر کارکرد کلی مانند آبگرمکن‌ها هستند؛ با این تفاوت که فرایند گرمایش آبگرمکن از طریق شعله انجام می‌شود اما منبع کویلی برای گرمایش از آب استفاده می‌کند. لوله‌های مسی در داخل منبع نصب شده‌اند و از این طرح با آب سرد در تماس هستند. در نتیجه آب سرد به صورت غیر مستقیم تبدیل به آب گرم می‌شود.

لوله ورودی آب شهر از یک قسمت به منبع کویل‌دار وصل می‌شود و آب سرد در تماس با کویل، حرارت بیشتری پیدا می‌کند و از بالای منبع در قسمت خروجی به سمت مصرف‌کننده‌ها ارسال می‌شود. خاصیت ترموسیفون آبگرم در قسمت بالای منبع طراحی شده است و به همین دلیل محل خروج آب گرم تولیدشده در قسمت بالای دستگاه قرار دارد. در قسمت دیگر دستگاه نیز یک لوله در کنار یک پمپ به کویل‌ها وصل شده است و بخاری آب گرم از این طریق به منبع می‌رسد. 

انواع منبع کویل دار

همان‌طور که گفتیم منبع کویلی از یک محل ذخیره و تعدادی کویل ساخته شده است که از نظر شکل ظاهری دارای انواع مختلفی هستند و عملکرد آن‌ها یکسان است. در حالی که از نظر شکل کلی تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند اما منبع کویلی عمودی یا ‌ایستاده و منبع کویلی افقی از انواع اصلی منبع کویل‌ دار به شمار ‌می‌روند.

اجزا تشکیل دهنده منبع کویل دار

هر کدام از اجزای موجود در این دستگاه وظیفه خاصی را برعهده دارند و برای عملکرد بهتر و بازدهی هرچه بیشتر دستگاه، در حال کار کردن هستند. اجزا اصلی منبع کویل دار شامل منبع، پایه، کویل، بوشن‌ها و جدا‌کننده است.

• منبع دستگاه: برای این که بتوان ورقه‌های فولادی مورد استفاده در ساخت منبع را ارزیابی کرد، مواردی مثل میزان فشار کاری سیستم، توان کاری و میزان خوردگی آب باید بررسی شود. طراحی و ساخت منبع نیز می‌تواند در محل نصب و قرارگیری دستگاه تأثیر‌گذار باشد.
• پایه: برای ساخت منبع کویل دار افقی از پایه‌های شاسی و زیر سری استفاده می‌شود و برای ساخت منبع‌های عمودی از پایه‌هایی استفاده می‌شود که به مخزن وصل شده باشند.
• کویل‌ها: کویل‌ها دارای 2 مدل مختلف هستند که هر دو تقریباً حالت منحنی دارند و به یک صفحه منفذدار متصل می‌شوند. فاصله میان لوله‌ها و کویل‌ها از طریق صفحه‌های فلزی موجود ثابت می‌شود.
• بوشن‌ها: بوشن از اجزا پراستفاده مخزن کویل‌دار بشمار می‌رود که در اتصال لوله‌ها به یکدیگر نقش مهمی دارد. برای رفت و برگشت آب گرم بهداشتی، تعدادی بوشن در قسمت ورودی آب شهری بر منبع کویلی وصل می‌شوند و از تجهیزاتی مثل فشارسنج، ترمومتر و شیر اطمینان برخوردار است.
• جدا‌کننده: در اجزای منبع کویل‌دار قطعه‌­ای به نام عدس چدنی وجود دارد که می‌تواند لوله‌های مخصوص رفت و برگشت موجود در منبع را از طریق یک دیواره و لاستیک مخصوص آب‌بندی از یکدیگر جدا نگهداری کند.

مزایای استفاده از منبع کویل دار

استفاده از سیستم‌های گرمایشی مثل منبع کویل‌دار برای کارفرمایان صنابع مزایای خاصی دارد که در هنگام انتخاب باید به آن توجه کرد. میزان سرعت تولید آب گرم در منبع کویل‌دار نسبتاً زیاد است و طول عمر بالایی هم دارد. به دلیل ساخت و تولید منبع کویل‌دار در ظرفیت‌های گوناگون و حجم‌های متفاوت، برای انواع نیاز‌ها پاسخگو است. منبع کویل‌دار نسبت به منبع دوجداره راحت‌تر جابه‌جا و حمل می‌شود. همچنین نصب و تعویض منبع کویل دار بسیار آسان بوده و میزان رسوب‌گیری آن به دلیل نداشتن منافع بسیار پایین است. این منبع به‌راحتی قابلیت شستشو دارد.

معایب استفاده از منبع کویل دار

در کنار مزایای گفته شده برای این دستگاه کاربردی، استفاده از آن می‌تواند معایب خاص خود را نیز داشته باشد. از جمله این که مصرف انرژی آن زیاد است و به دلیل حجم بزرگی که دارد، در موتورخانه فضای زیادی اشغال می‌کند. همچنین باید آن را عایق‌کاری کنید و در فصل تابستان از پمپ گردشی در این منبع استفاده کنید. تعمیر قطعات آن و یا تعویض اجزای آن نیز کار نسبتاً دشواری است.

مطلب پیشنهادی: 7 علت خاموش نشدن آبگرمکن بعد از بستن آب

از بین بردن رسوبات منبع کویل دار در موتورخانه چگونه انجام می‌شود؟

پس از این که درباره سؤال منبع کویل دار چیست صحبت کردیم، بهتر است درباره نحوه تعمیر و رسوب زدایی منبع کویلی نیز صحبت کنیم. به‌طور کلی انجام رسوب‌گیری منبع کویلی از 2 روش فیزیکی و شیمیایی قابل انجام است. برای رسوب‌زدایی فیزیکی باید تمام قطعات فلزی سخت موجود در منبع کویلی مثل بدنه آن حساس نباشند و در این صورت می‌توان بر روی آن کار فیزیکی اجرا کرد. همچنین نباید به‌راحتی دچار آسیب‌دیدگی شوند. چرا که رسوب‌گیری فیزیکی از طریق کاردک مخصوص و فرچه‌های سیمی انجام می‌شود.

برای رسوب‌زدایی شیمیایی منبع کویلی نیز از اسیدشویی منبع کویلی کمک می‌گیرند. روش اول استفاده از دستگاه اسیدشویی است که برای از بین بردن رسوبات لوله‌ها، کویل و مبدل­‌ها کاربردی است. روش دوم غرق کردن تمام تجهیزات مثل لوله‌ها، مبدل‌ها یا پرده‌ها در حوضچه‌های اسیدی است که برای مدت زمان مشخصی انجام می‌شود. یک روش دیگر این است که رسوب‌زدایی تجهیزات و قطعات بزرگ و سنگین دستگاه را با استفاده از یک قلموی آغشته به اسید و فرچه سیمی، انجام داد.

شرایط نصب و نگهداری منبع کویل دار

محل نصب منبع کویل دار حتماً باید به صورت تراز باشد و ظرفیت منبع نصب‌شده نیز براساس هر واحد مسکونی یا متراژ حدود ۱۵۰ لیتر است. در هنگام نصب منبع کویل دار حتماً باید از وجود شیر اطمینان و شیر تخلیه مطمئن شوید. دمای شیر اطمینان باید روی ۹۵ درجه سانتی‌گراد تنظیم شود تا در صورت بالا رفتن دما، منبع از این طریق دچار ترکیدگی نشود.

مطلب پیشنهادی:روشن کردن مدل‌های مختلف آبگرمکن

بهتر است مخزن، از پمپ سیرکولاسیون جداگانه برخوردار باشد و این پمپ در اشتراک با فن کویل‌ها یا رادیاتور منبع استفاده نشود. چرا که استفاده اشتراکی از سیرکولاسیون باعث می‌شود میزان مصرف سوخت موتور خانه افزایش پیدا کند. منبع کویل‌دار حتماً باید عایق شود و محل نصب اتصالات و لوله‌ها نباید تحت فشار باشند که این مورد می‌تواند باعث شکستگی و کاهش عمر این دستگاه شود. پمپ در منبع کلی باید به صورت دائم‌کار باشد و همیشه روشن است. استفاده از منابع کویل‌دار که از ظرفیت 1000 لیتر و بیشتر برخوردارند، به عنوان جایگزین مناسب منابع دوجداره پیشنهاد می‌شود.

ابزاآلات موردنیاز در نصب منبع کویل دار

در هنگام نصب منبع کویل دار استفاده از تجهیزاتی مثل شیرآلات مختلف، پمپ، تله بخار، شیر یکطرفه، صافی، لوله‌ها و اتصالات گوناگون و پمپ برگشت بسیار مهم هستند.

بیشتر بخوانید: بررسی 9 دلیل نشت آب آبگرمکن

نتیجه‌گیری

در این مقاله از مجله آچاره، درباره این موضوع صحبت کردیم که منبع کویل دار چیست و همچنین از نحوه کار آن اطلاعات کافی پیدا کردیم. نصب و تعمیر منبع کویل دار به دلیل وظیفه سنگین آن که انتقال حرارت به آب را بر عهده دارد، بسیار مهم است و باید توسط افراد متخصص و ماهر اجرا شود. در غیر اینصورت می‌تواند باعث ایجاد مشکلات و خسارات بیشتری شود.

در صورت وجود نشتی در منبع اصلی نیز باید از روش‌های خاصی استفاده شود. معمولاً نشتی منبع کویل دار در قسمت عدسی مخزن رخ می‌دهد و می‌توان آن را جوشکاری کرد. بهتر است زمانی که تمام قسمت‌های منبع دارای خوردگی و پوسیدگی باشد، به جای تعمیر، منبع کویلی را تعویض کنید. گاهی اوقات تعویض دستگاه از نظر هزینه و استفاده مجدد مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

در صورتی که در هر کدام از این روندها به کمک نیاز داشتید، کارشناسان آچاره در کنار شما خواهند بود. امیدواریم که از مطالعه این مقاله بهره برده باشید.