عیب یابی سیستم توزیع آب گرم چگونه است؟ در سیستم‌های هیدرونیک توزیع آب گرم، از یک پمپ گردشی هدایت شده برای انتقال آب گرم به نقاط مختلف استفاده می‌شود. در این سیستم‌ها آب به‌سرعت حرکت کرده و با اتلاف جزئیِ حرارت به رادیاتور می‌رسد.
سیستم‌های توزیع آب گرم و بخار، عملکردی مشابه دارند، اما معمولاً هیچ‌کدام از آن‌ها را در خانه‌های جدید، نصب و راه‌اندازی نمی‌کنند. با این حال، از آنجایی که هر 2 سیستم هنوز هم در خانه‌ها بکار می‌روند، در این مقاله نکاتی برای نگهداری، تعمیر و عیبیابی سیستم توزیع آب گرم ذکر می‌کنیم.
برای افزایش طول عمر سیستم‌های توزیع آب گرم و بخار، باید آن‌ها را به‌صورت منظم شستشو و تخلیه کنید. در صورت بروز هرگونه مشکل در سیستم توزیع آب گرم و بخار، حتما از تعمیرکار متخصص کمک بگیرید.
برای عملکرد صحیح سیستم‌های توزیع آب گرم و بخار، باید به نکات زیر توجه داشته باشید:
- شیب مناسب لوله‌ها و رادیاتورها
- سطح آب مناسب در مخزن
- هوای کافی در مخزن انبساط
- عملکرد صحیح رادیاتورها
- عملکرد صحیح سیرکولاتورها
- عدم نشتی لوله‌ها و دریچه‌های ورودی
سیستم توزیع آب گرم و بخار
از آنجایی که آب می‌تواند گرما را در خود نگه دارد، کاربرد زیادی در ذخیره و توزیع حرارت در سیستم‌های خانگی دارد. انرژی سیستم‌های گرمایش آب گرم، از طریق گاز، نفت یا برق تأمین می‌شود. 2 نوع سیستم آب گرم وجود دارد:
- سیستم گرانشی
- سیستم هیدرونیک
در سیستم‌های گرانشی، جریان رو به بالای آب گرم اهمیت زیادی دارد. آب گرم از طریق سیستم لوله‌ها از مخزن آب گرم به سمت رادیاتور اتاق‌های منزل شما به گردش در می‌آید.
بهترین رادیاتورها برای سیستم‌های آب گرم، کنوِکتور (convector) نامیده می‌شوند. در این واحدها، از یک سری فن برای پخش گرما استفاده می‌شود. گرمای آب موجود در رادیاتورها یا کنوکتورها، ابتدا به رادیاتورهای فلزی و سپس به هوا منتقل می‌شود.
همان‌طور که آب گرمای خود را از دست می‌دهد، دمای آن فروکش کرده و از طریق لوله‌های برگشتی به مخزن آب گرم برمی‌گردد که همین مسئله را میتوان از مشکلات رایج موتورخانه یا سایر سیستم‌های گرمایشی در نظر گرفت.
در بیشتر سیستم‌های گرانشی، آب تا بیشتر از 180 درجه فارنهایت (82 درجه سانتی‌گراد) گرم نمی‌شود و آب خنک شده، که به مخزن آب گرم برمی‌گردد به‌ندرت به کمتر از 120 درجه فارنهایت (49 درجه سانتی‌گراد) می‌رسد.
سیستم‌های گرانشی آزاد، دارای خروجی سرریز برای خروج آب هستند. این قابلیت، از ایجاد فشار اضافی در سیستم توزیع آب گرم جلوگیری می‌کند. سیستم‌های بسته، دارای منبع انبساط محکمی هستند. زمانی که فشار آب در سیستم زیاد می‌شود، آب اضافی به منبع انبساط جریان می‌یابد تا از آسیب به لوله‌ها یا مخزن آب جلوگیری شود.
سیستم‌های آب گرم هیدرونیک، شباهت زیادی به سیستم‌های گرانشی بسته دارند، با این تفاوت که در سیستم هیدرونیک از یک پمپ گردشی موتوری برای حرکت آب استفاده می‌شود. در نتیجه، در یک سیستم هیدرونیک، آب با سرعت بیشتری حرکت می‌کند و با حرارت از دست رفته کمتری نسبت به سیستم گرانشی به رادیاتور اتاق‌ها می‌رسد.
فاکتورهای کلیدی دیگری نیز وجود دارد که باید برای نگهداری درست از سیستم توزیع آب گرم و بخار در نظر گرفته شوند. دستورالعمل‌های نگهداری از سیستم توزیع آب گرم را در بخش بعدی، معرفی می‌کنیم.
3 نکته مهم در تعمیر سیستم توزیع آب گرم و بخار
موارد زیر، فاکتورهای مهمی هستند که باید هنگام تعمیر سیستم توزیع آب گرم و بخار، در نظر گرفته شوند.
شیب
عملکرد سیستم‌های آب گرم به شیب مناسب تاسیسات بستگی دارند. همه لوله‌ها و رادیاتورها باید به سمت مخزن آب گرم شیب داشته باشند.
صدای ضربه و عدم گرم شدن، نشان‌دهنده شیب نادرست است. برای اصلاح این نقص، شیب رادیاتورها و لوله‌ها را بررسی کنید و رادیاتورها را محکم کرده یا ببندید تا همه اجزای موتورخانه و … به یک سمت شیب داشته باشند.
سطح آب
سطح آب در مخزن سیستم آب گرم، باید تقریبا تا نیمه‌پر باشد، چون باید بین سطح آب و بالای مخزن، هوا وجود داشته باشد. اگر سطح آب خیلی کمتر باشد نمی‌تواند گرمایش کافی ایجاد کند.
در بیشتر موارد، سیستم پرکن اتوماتیک مخزن مقدار آب گرم را در سطح مناسبی نگه می‌دارد. اگر سطح آب سیستم دائما پایین است لوله‌ها را از نظر وجود نشتی بررسی کنید. بهتر است از یک تاسیساتی ماهر و با تجربه کمک بگیرید.
شیر منبع آب را ببندید و سطح آب را برای 2 یا 3 روز، یادداشت کنید. اگر سطح آب به‌شدت کاهش یافت، حتما با تعمیرکار حرفه‌ای تماس بگیرید.
محاسبه رایگان هزینه تعمیر و سرویس موتورخانه!
مخزن انبساط
برای تامین گرمایش ساختمان توسط سیستم توزیع آب گرم، آب تا دمایی بالاتر از نقطه جوش گرم می‌شود، اما از آنجایی که مخزن انبساط و شیر کاهش فشار، آب را تحت فشار نگه می‌دارند، به بخار تبدیل نمی‌شود.
معمولاً مخزن انبساط با فاصله کمی از مخزن آب گرم از سقف زیرزمین آویزان می‌شود. در سیستم‌های قدیمی‌تر، مخزن انبساط را میتوان در اتاق زیر شیروانی پیدا کرد.
اگر هوای کافی در مخزن انبساط وجود نداشته باشد، افزایش فشار باعث تشدید خروج آب از شیر ایمنی واقع در بالای مخزن آب می‌شود. بدون هوای کافی در مخزن، مخزن از آب پر می‌شود و آب با گرم شدن منبسط شده و از طریق شیر ایمنی خارج می‌شود.
میزان هوای مخزن انبساط را با لمس آهسته آن بررسی کنید. به‌طور معمول، نیمه پایین مخزن گرم‌تر از قسمت بالای آن است. اگر مخزن تماماً داغ باشد، پر از آب شده و باید تخلیه شود. در اینجا نحوه تخلیه مخزن انبساط موتورخانه را در 3 گام توضیح می‌دهیم:
- برق مخزن آب گرم را قطع کنید. شیر قطع‌کننده آب را ببندید و اجازه دهید مخزن خنک شود.
- وقتی شیر تخلیه ترکیبی باز می‌شود آب تخلیه شده و هوا به داخل مخزن وارد می‌شود.
اگر شیر تخلیه ترکیبی وجود دارد، شیلنگ باغبانی را به شیرش وصل کرده و 2 یا 3 گالن آب را تخلیه کنید.
اما اگر این شیر وجود نداشت، شیر بین مخزن انبساط و مخزن آب گرم را ببندید و مخزن انبساط را کاملاً تخلیه کنید. - منبع آب را دوباره باز کنید. سپس برق مخزن آب گرم را روشن کنید تا سیستم دوباره کار کند.
نیازی به پر کردن مجدد مخزن انبساط نیست؛ چون با کارکرد عادی سیستم مخزن پر می‌شود.
رادیاتورهای واقع در سیستم آب گرم و بخار، نیازمند تعمیر و نگهداری منظم هستند. در بخش بعدی تمام آنچه که باید در مورد آن‌ها بدانید را به شما می‌گوییم.
رادیاتورها، سیرکولاتورها (انتشاردهنده‌ها) و نشتی‌ها
رادیاتورها و سیرکولاتورها، اجزای مهم یک سیستم توزیع آب گرم و بخار هستند؛ بنابراین توجه به نکات زیر هنگام تعمیر آن‌ها مفید خواهد بود.
رادیاتورها
چنانچه رادیاتور سرد باشد و لوله‌های منتهی به آن نیز به‌درستی شیب‌دار شده باشند، شیر ورودی رادیاتور را بررسی کنید. این شیر باید تا آخر باز باشد تا رادیاتور به‌درستی کار کند.
دلیل این که برخی از رادیاتورها گرم‌تر از بقیه هستند، احتمالاً این است که دریچه‌ها به‌درستی تنظیم نشده‌اند. دریچه‌ها را طوری تنظیم کنید تا دورترین آن‌ها از مخزن، بیشتر از دریچه‌های نزدیک به مخزن باز شوند.
هوای جمع‌شده در رادیاتور می‌تواند مانع ورود آب شود و از گرم شدن آن جلوگیری کند. برای حذف هوای جمع‌شده در سیستم، دریچه هوای دستگاه را باز کنید تا صدای خش‌خش متوقف شود و آب خارج گردد. برای باز کردن دریچه، از پیچ گوشتی یا کلید ساخته شده توسط سازنده استفاده کنید.
اگر کلید ندارید، می‌توانید از فروشگاه لوازم گرمایشی خریداری کنید. دریچه را ببندید، سپس آن را با توجه به میزان گرمای دلخواه خود دوباره باز کنید. برخی از رادیاتورها دارای شیرهای اتوماتیک هستند. پس نیازی نیست باز یا بسته شوند.
سیرکولاتورها
سیرکولاتور، پمپی است که آب گرم را با فشار به تمام رادیاتورهای خانه می‌فرستد. معمولاً زمانی مشکلات مربوط به سیرکولاتور رخ می‌دهد که کوپلر جداکننده موتور از پمپ خراب شود.
این اتفاق سر و صدای زیادی تولید می‌کند. یکی دیگر از مشکلات مربوط به سیرکولاتور، آب‌بندی پمپ است. اگر آب از پمپ نشت کند، به احتمال زیاد آب‌بندی آن آسیب دیده است. اگر هر یک از این مشکلات برای سیرکولاتور اتفاق افتاد، حتما از تعمیرکار موتورخانه کمک بگیرید.
نشتی‌ها
سیستم‌های آب گرم، در معرض نشتی لوله‌ها و دریچه‌های ورودی هستند. نشتی لوله، اغلب به دلیل شل بودن اتصالات ایجاد می‌شود و با محکم کردن اتصالات با آچار میتوان آن را متوقف کرد.
با این حال، دلیل اصلی نشتی در اطراف شیرهای ورودی، خرابی سوپاپ یا واشر است. شیر ورودی رادیاتور، از یک مهره پوششی، سوپاپ و مجموعه واشر تشکیل شده است. در اینجا، نحوه تعویض پوشش شیر یا واشر را شرح می‌دهیم:
- مخزن آب گرم را خاموش کنید و اجازه دهید تا خنک شود. نیازی به بستن آب نیست. با سرد شدن سیستم، آب از رادیاتور به مخزن برمی‌گردد.
- پیچی که دستگیره را در جای خود نگه می‌دارد بردارید. مهره پوششی را باز کنید، دسته را بردارید و دریچه یا بدنه سوپاپ را خارج کنید.
- پیچ و واشر پایین دریچه را بردارید. واشر جدید را جایگزین واشر قبلی کنید.
- اگر لازم است پوشش شیر را تعویض کنید. تمام اتصالات را سفت کرده و سپس سیستم را دوباره روشن کنید.
نصب، سرویس و تعمیر موتورخانه با تیم آچاره
آگاهی درباره نحوه شستشو و تخلیه سیستم آب گرم و بخار بسیار مهم است. در بخش بعدی، دستورالعمل‌هایی را در این مورد ذکر می‌کنیم.
تکنیک‌های شستشو و تخلیه
کل سیستم آب گرم و بخار یک‌بار در سال باید شسته شود تا لوله‌ها، تمیز شده و آب، آزادانه در جریان باشد. برای شستشوی سیستم، شیر تخلیه را باز کنید و اجازه دهید آب به‌قدری تخلیه شود که رنگ شفافی پیدا کند.
اگر پس از تخلیه و شستشوی سیستم، آب همچنان رنگ زنگ‌زدگی دارد، حتما با یک تعمیرکار حرفه‌ای تماس بگیرید.
سیستم‌های آب گرم، باید تخلیه شوند تا از یخ‌زدگی لوله‌ها در صورت قطعی طولانی مدت برق در هوای سرد جلوگیری شود. همچنین ممکن است برای انجام تعمیرات، تخلیه سیستم ضروری باشد.
در ادامه نحوه تخلیه لوله‌ها را توضیح می‌دهیم:
- برق مخزن آب گرم را خاموش کنید و بگذارید دمای آب پایین بیاید.
- شیر منبع دوجداره آب را ببندید و یک شیلنگ باغبانی را به قسمت تخلیه مخزن وصل کنید.
- دریچه تخلیه و دریچه‌های هوای تمام رادیاتورها را باز کنید. آب، از طریق شیلنگ از سیستم خارج می‌شود. صبر کنید تا دریچه کاملاً تخلیه شود.
- برای پر کردن مجدد سیستم، دریچه‌های هوا را در همه رادیاتورها ببندید و دریچه تخلیه را مسدود کنید. منبع آب به مخزن آب گرم را روشن کنید.
اگر مخزن قابلیت خاموشی خودکار دارد، پر کردن مجدد آن خودکار انجام می‌شود. اگر نه آن را تا به مقدار کافی پر کنید. - هوا را از تمام کنوکتورهای سیستم خارج کنید تا به درستی گرم شوند.
اگر این مراحل و جدول عیب یابی دیگ بخار را به‌درستی دنبال کنید، می‌توانید مطمئن باشید که سیستم آب گرم و بخار منزل شما، برای سال‌های آینده عملکرد مطلوبی خواهد داشت.
با توجه به اینکه دمای آب در سیستم توزیع آب گرم بسیار بالا است و تعمیرات آن تخصصی است، هرگز بدون دانش فنی و تجربه کافی اقدام به تعمیر آن نکنید و حتی الامکان از تعمیرکار کمک بگیرید تا روند عیب یابی سیستم توزیع آب گرم و بخار در اسرع وقت پشت سر گذاشته شود.
