خودرو‌های جدید برای بهبود عملکرد موتور خود مجهز به سیستم‌های دیجیتالی هستند. در داخل این سیستم‌ها سنسور‌هایی تعبیه شده‌اند که وظیفه کنترل مصرف سوخت و ارائه داده‌هایی از بالا رفتن میزان مصرف آن را برعهده دارند. یکی از این سنسور‌های کلیدی، سنسور اکسیژن یا همان کاوشگر لامبدا نام دارد که وظیفه آن نظارت بر ترکیب سوخت و هوا است. در ادامه این مقاله از مجله آچاره به بررسی پروب لامبدا و نحوه عملکرد آن در خودرو می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
کاوشگر لامبدا چیست؟
سنسور لامبدا، کاوشگر کوچکی است که در منیفولد اگزوز و جلوی کاتالیزوری نصب می‌شود. وظیفه این حسگر، اندازه‌گیری نسبتِ اکسيژن موجود در گاز‌های خروجی از اگزوز است. کافی بودن نسبت اکسیژن و گاز‌های خروجی، در بهبود عملکرد موتور و کاهش انتشار گاز‌های مضر نقش مهمی ایفا می‌کند؛ بنابراین وجود کاوشگر لامبدا در خودرو نقش بسیار مهمی را برعهده دارد.
عملکرد کاوشگر لامبدا چگونه است؟
ساختار و نحوه‌ی عملکرد کاوشگر لامبدا
این حسگر از قطعه‌ای لوله‌ای شکل از جنس سرامیک ریزکونیا با روکش پلاتین و المنت گرم‌شونده تشکیل شده است. کاوشگر لامبدا مقدار اکسیژن نسوخته در اگزوز خودور را نشان می‌دهد و معادل اکسیژن نسوخته ولتاژ تولید می‌کند که این ولتاژ در کمترین غلظت اکسیژن معادل 1/0 و بیشترین غلظت معادل 0/9 ولت است.
واحد کنترل موتور خودرو (ECU) با استفاده از این سیگنال‌های ولتاژی و با تحلیل وضعیت سوخت، غلظت آن را در برابر هوا تعیین می‌کند؛ در نتیجه باعث کاهش مصرف سوخت خودرو و آلاینده‌های مضر خواهد شد. در خودرو‌های جدید از 2 سنسور اکسیژن استفاده می‌شود که یکی از آن‌ها در پشت کاتالیزوری قرار می‌گیرد تا عملکرد آن را مورد بررسی قرار دهد. اهمیت این قطعه به قدری بالا است که در خودرو‌هایی با موتور‌های 7 یا 8 سیلندر، بر روی هر بلوک سیلندر 2 حسگر اضافی نیز نصب می‌شود.
انواع کاوشگر لامبدا در خودرو
به‌طور کلی دو نوع حسگر در خودرو‌ها وجود دارند:
- حسگر‌های تک سیم و فاقد گرم‌کن که در خودرو‌های قدیمی استفاده می‌شوند.
- حسگر‌های 4 سیم و دارای گرم‌کن که در انتهای آن یک سوکت قرار گرفته است. خود این سنسور‌ها نیز به دلیل تفاوت در ارتفاع سوکت‌هایشان به 2 دسته‌ی پایه‌کوتاه و پایه‌بلند تقسیم‌بندی می‌شوند.
دلایل خرابی کاوشگر لامبدا
خرابی حسگر اکسیژن می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که رایج‌ترین آن‌ها به شرح ذیل هستند:
- پایین بودن کیفیت سوخت مصرفی
- آسیب دیدن سنسور در تصادف
- معیوب شدن شمع‌های خودرو
- نفوذ هرگونه روغن یا مواد شوینده به داخل سنسور
- فرسودگی براثر کارکرد زیاد
- خام‌سوزی یا احتراق ناقص خودرو
نحوه تشخیص اختلال در حسگر لامبدا
این حسگر‌ها مانند دیگر قطعات خودرو با گذشت زمان کارایی خود را از دست خواهند داد و بروز اختلال در آن موجع به ایجاد اختلال در عملکرد موتور خواهد شد. وجود برخی از علائم در خودرو می‌تواند ناشی از مشکل در کارکرد حسگر لامبدا باشد که برخی از آن‌ها عبارتند زا:
- عملکرد ضعیف موتور
- بروز صدای نابه‌هنجار از موتور
- مصرف سوخت بالاتر از حد معمول
- خروح دود سیاه از اگزوز
- تولید بوی بد از اگزوز
- ریپ زدن خودرو
- بالا بودن دور موتور هنگام توقف
- رد شدن خودرو در معاینه فنی به دلیل افزایش میزان آلایندگی
- روشن شدن چراع موتور
نحوه تست حسگر لامبدا
برای تست سلامت پروب لامبدا مراحلی که در ادامه مرور می‌کنیم را دنبال کنید:
- ماشین را روشن کنید و حدود 20 دقیقه برای گرم شدن آن منتظر بمانید.
- به کمک دستگاه دیاگ سنسور معیوب را شناسایی کنید.
- به کمک جک، ماشین را در ناحیه قرارگیری سنسور معیوب بلند کنید.
- مولتی‌متر را به سیم‌های کاوشگر متصل کنید.
- هنگامی که موتور را روشن می‌کنید در ابتدا سیگنال‌های ولتاژ باید بین 4 تا 0.6 ولت باشد
- بعد از به درجه حرارت رسیدن موتور، محدوده 0.1 تا 0.9 به معنای سلامت حسگراست.
نکته: دور ایده‌آل موتور برای اندازه‌گیری باید 2500 دور در دقیقه باشد.
مطلب پیشنهادی:پیدا کردن نشتی اگزوز ماشین
چگونه عمر کاوشگر لامبدا را افزایش دهیم؟
اگر از حسگر پروب لامبدا به‌طور صحیح نگهداری شود، این قطعه به‌راحتی می‌تواند تا بالای 3 سال نیز کار کند. برای این‌که این قطعه عمر مفیدی داشته باشد، لازم است به برخی نکات توجه کنید:
- استفاده از سوخت باکیفیت
- کنترل دمای موتور و جلوگیری از داغ شدن بیش ار حد آن
- تعمیر و نگهداری خودرو مطابق با دستورالعمل سازنده
- تعمیر فوری خودرو در صورت مشاهده هر یک از علائم خرابی سنسور
- کمک گرفتن از تعمیرکار مجرب برای تعمیر خودرو
بهترین زمان برای تعویض سنسور لامبدا
بهترین منبع برای آگاهی از زمان تعویض سنسور لامبدا، مطالعه دفترچه راهنمای خودرو است. اما به‌طور کلی توصیه می‌شود که بعد از طی هر 40000 تا 80000 کیلومتر، برای تست و تعویض این سنسور اقدام کنید. همچنین شما برای تعویض سنسور باید حتما از یک تعمیرکار متخصص کمک بخواهید تا درنهایت بهترین نتیجه برای شما حاصل شود. فراموش نکنید که کارشناسان مجرب آچاره به منظور تعمیرات تخصصی خودرو در کنار شما خواهند بود.
مطلب پیشنهادی:آموزش کامل تعویض سنسور اکسیژن
سخن پایانی
سنسور اکسیژن یا همان کاوشگر لامبدا، در منیفولد اگزوز و جلوی کاتالیزوری نصب می‌شود که وظیفه آن، اندازه‌گیری نسبتِ اکسيژن موجود در گاز‌های خروجی از اگزوز است. در این مقاله از مجله آچاره به بررسی کاوشگر لامبدا و نحوه‌ی عملکرد آن پرداختیم تا تمامی اطلاعات مهم مربوط به آن، در اختیار شما قرار بگیرد. شما می‌توانید سوالات و دیدگاه‌های خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا پاسخ خود را در کوتاه‌ترین زمان از متخصصین آچاره دریافت کنید.
